De Nederlander kan zich vanaf de Moderne Tijden eenduidiger met de eigen geschiedenis identificeren dan de Vlaming of de Belg. Nederland speelde als staat ook eeuwenlang een wereldrol. Alleen al daarom lijkt Nederland me geen gelukkig voorbeeld in de discussie in Vlaanderen over het uitwerken van een canon. Wel over de wijze waarop door de academische wereld en in het onderwijs belang wordt gehecht aan het populariseren van de eigen geschiedenis.

In De Standaard van 7 oktober 2020 uit een schare van Vlaamse geschiedkundigen hun vrees van principiële, wetenschappelijke en didactische aard bij een Vlaams-nationaal perspectief op de canon. Ik vrees dat de mogelijks terechte doelstelling van een canon daarbij onderbelicht blijft.

Als sociaal-democraat uit Elsene ben ik én Vlaming, én tweetalig Brusselaar én Belg, én Europeaan en internationalist. Bovendien koester ik een liefde-haatverhouding met elk van hen die ik (bescheiden) wil inzetten als bron voor vernieuwing. Die particulariteiten in me zijn in dit perspectief een soort biodiversiteit die dient gekoesterd.

Historisch leren denken is goed als leidend principe in het onderwijs, maar moet naar positieve keuzes in het leven leiden. De mens is geen maanbewoner die de samenleving bestudeert. De geschiedenisles biedt een basis voor een positieve identificatie met onze leefwereld in haar ups and downs.
De identificatie met de natiestaat is geen model dat ons moet toelaten ons af te schermen van een vijandige wereld rondom ons. Wel om voorwaarden voor economische activiteit en sociale rechtvaardigheid te garanderen en te vernieuwen.

Vanop de hoge schouders van het verleden willen we een betere duurzame wereld opbouwen.
Waar ik voorheen dacht dat het herkennen van gebruikte vijandsbeelden voldoende garanties biedt tegen ontsporingen, vrees ik vandaag dat de makkelijke verspreiding van alternatieve waarheden, consistent in hun waan, meer inzet en prioritair meer middelen vereist.

Ik wil geen Vlaams canon of geen Belgisch canon. Ik wil ze onbevreesd allebei of allemaal als antidotum tegen sluipend negativisme.