Opinie - Tom Bosmans

Een beetje evolutie in het links maatschappelijk denken?

Rutger Bregman bescheef allerminst omfloerst wat het probleem is van links bij onze noorderburen: de socialisten moeten eens beginnen zich te manifesteren in plaats van zich steeds te vereenzelvigen met de verliezers en zich te wentelen in weemoed. Want op de duur wórden ze verliezers. Of toch: dat wordt de perceptie. Een bijzonder inzicht, dat zonder enige twijfel ook bij ons geldt.

maandag 23 februari 2015 11:18
Spread the love

“De socialisten hebben weer een smoel nodig”. Zo klonk het op het laatste sp.a-congres en klinkt het onder wie mee nadenkt over oplossingen voor de partij. Of nog: “Een groter bakkes.”

Dan omschrijft Bregman het ietwat beschaafder, maar niet minder duidelijk: “De verliezerssocialist staat altijd met de rug tegen de muur. Hij ziet de neoliberalen, de multinationals en de eurocraten oprukken en kan weinig meer uitbrengen dan: ‘Jongens, doe dit nou niet.’ De verliezerssocialist loopt over van medelijden en vindt het gevoerde beleid vooral niet éérlijk. Hij ziet de verworvenheden van de twintigste eeuw voor zijn ogen verkruimelen en probeert te redden wat er te redden valt.”

Vol in het gezicht, maar meneer Bregman, toegegeven, ik begrijp wat u bedoelt.

Facebookgeneratie

Die negatieve inslag merk je overigens ook in het huidige discours en de semantiek van de linkerzijde. Het glas is in veel gevallen halfvol: Europa maakt onze sociale stelsels kapot, de federale regering draait ons een rad voor de ogen en het Vlaams parlement pakt alleen, zonder ooit eens te geven. Dat klopt ook allemaal, maar het komt zo negatief over allemaal.

In een wereld waar iedereen de mond vol heeft van positivisme, ontspanning en balans als wapen tegen de ratrace van alledag, is het niet aangewezen Facebook- en blogberichten te openen met negatieve woorden als “pijn”, “aan de rand”, “niemand”, “besparen”, “ten koste van”, … om dan als een ouwe brombeer in een hoek te gaan staan schoppen tegen een betonnen muur. Nee, dan beter uitdagen, vragen stellen, concrete oplossingen aandragen. Daar wacht de Facebookgeneratie op, verdomme.

“Niet meer van deze tijd”

Erg herkenbaar is ook de passage van Bregman over waarom de “verliezerssocialist” precies die naam meekrijgt: “Keer op keer identificeert hij zich met de verliezers: de armen, de laagopgeleiden, de gehandicapten, de gediscrimineerden, de asielzoekers.” Niet dat dat verkeerd is uiteraard, zo bevestigt ook Rutger Bregman, maar het zadelt hen op met een negatieve schijn.

Het grootste probleem van die zogenaamde “verliezerssocialist” is trouwens niet dat hij ongelijk heeft! “Zijn grootste probleem is dat hij suf is. Hij heeft geen eigen verhaal en geen eigen taal.” En kijk, dat is nu net wat de socialisten in Vlaanderen ook zeggen. Althans diegenen die verandering aan de top prediken, samen met een nieuw, meer uitgesproken imago, die jongeren opnieuw willen aanspreken met traditionele thema’s evenwel aantrekkelijker verpakt dan voorheen en die vooral links opnieuw willen verenigen zodat niemand nog beschaamd is om links te zijn, maar een sterk en breed gedragen verhaal kan brengen.

Het traditionele strijdsocialisme is tegenwoordig immers gehuld in een mist van negatieve connotaties en beladenheid die door sommigen maar al te graag vergeleken wordt met radicalisme. “Niet meer van deze tijd” of ten minste “niet aangepast aan deze tijd” en dus niet meer actueel. Terwijl heel wat Vlamingen de basisprincipes eigenlijk wél nog onderschrijven. 

Ondernemerschap

Persoonlijk zou ik nog een dimensie willen toevoegen aan het verhaal van Bregman, met een vraag die me in deze moeilijke economische tijden al even bezighoudt: weerhoudt de nobele, lovenswaardige en sterk ideologische overtuiging van links hen er ook van om (staats)bedrijven op een krachtdadige manier te besturen? Vloekt de diepgewortelde, soms starre strijdvaardige opstelling voor de werkmens en de kansengroepen niet stilaan een beetje met de durf om echt te hervormen in functie van vooruitgang voor wie het echt nodig heeft, innovatie met investeringen uit publieke middelen in functie van een gezondere, aangenamere wereld en gematigd maar gericht ondernemerschap?

Vooral in de non-profit wordt dezer dagen de nadruk gelegd op meer efficiëntie. Denk daarbij aan de daling van financiële middelen, de zoektocht naar alternatieve financiering en de roep om meer verantwoording en duidelijke doelstellingen. De burger die door media en politieke tegenstanders mondiger gemaakt wordt, versterkt deze perceptie nog.

Dat vergt soms een krachtdadiger of ander optreden dan de hoofdrolspelers vandaag gewoon zijn, weliswaar zonder daarbij de maatschappelijke doelstellingen van de non- en social profit uit het oog te verliezen! Creativiteit wordt daarin belangrijk. Net dat noodzakelijk evenwicht is bijzonder moeilijk, specifiek voor de regisseurs die vandaag en sinds een hele tijd ter linkerzijde strijden voor alle kansengroepen, maar tegelijk geconfronteerd worden met een soort marktwerking die niet strookt met de gangbare gewoonten en filosofie in veel zachte sectoren.

Spreidstand

Komt daarbij de spreidstand tussen dat besef aan de ene kant en de human resources in de sector die reeds jarenlang anders georganiseerd zijn. Deze spreidstand maakt de profilering van links nog moeilijker: voor de huidige werking en tegen een groot deel van de publieke opinie (daarin gesteund door politieke tegenstand) óf ingaan op de vragen van de publieke opinie maar tegelijk de traditionele aanhang in het harnas jagen? Een moeilijke opdracht voor de linkse partijleiders van de toekomst. Zou een heel klein beetje evolutie met positieve inslag in het links maatschappelijk denken van de hele linkse beweging soms niet beter kunnen zijn, quoi?

Nee, voor mij mag Bregman gerust meedingen naar het voorzitterschap van de Vlaams socialisten, al was het maar om daarmee zijn ideeën in het debat te brengen en de discussie open te trekken. John en Bruno zijn bij dezen dan ook gewaarschuwd: als twee honden vechten om een been … Of misschien moeten ze het met zijn drieën doen? De ideoloog, de volksmens en de ervaringsdeskundige.

Tom Bosman is auteur van Het nieuwe non-profitmanagement in theorie en praktijk, uitgegeven bij LannooCampus. Het integrale artikel van Rutger Bregman vind je hier op De Correspondent.

take down
the paywall
steun ons nu!