Zij zijn dit academiejaar gestart aan hun bacheloropleiding van drie jaar, waarna logischerwijs een master volgt. Voor sommige opleidingen omhelst die master één jaar, voor andere twee. Nu zijn er heel wat éénjarige masters die een studieduurverlenging overwegen.
En als het van de Vlaamse rectoren afhangt, zal die verlenging plaatsvinden in het academiejaar 2014-2015. Het jaar dus waarin de huidige eerstejaarsstudenten hun master zouden moeten aanvatten. De dossiers die om een verlenging vragen, moeten voor 1 april 2012 goedgekeurd worden door de Vlaamse minister van Onderwijs.
Duizenden studenten zien zich dus mogelijk verplicht om een jaar langer te studeren dan aanvankelijk gedacht. Voor verschillende opleidingen zijn er veel goede redenen om een studieduurverlenging door te voeren, voor andere minder. Maar dat studenten plotsklaps een tweejarige master geserveerd krijgen, is stuitend.
Idealiter hebben zij hun studiekeuze gemaakt op basis van het programma dat een universiteit hen kan aanbieden, waarbij zowel bachelor- als masterstructuur van belang is. Nu lijkt het erop dat de grondslag voor die keuze wegvalt. Informatiebrochures bevatten weliswaar een disclaimer, die zoals het hoort in kleine lettertjes waarschuwde voor een studieduurverlenging, maar meer communicatie is er nóóit over gebeurd.
Studenten op voorhand laten weten hoe lang hun opleiding zal duren, is louter een kwestie van eerlijkheid. De impact van een studieduurverlenging op de sociale voorzieningen van studentensteden en hun onderwijsinstellingen spreekt eveneens voor zich. Hoe zit het met mobiliteit, studentenvoorzieningen, bibliotheekgebruik, toegang tot informatie, studentenrestaurants, de reeds verzadigde kotenmarkt?
En ook de kosten voor studenten mogen in rekening gebracht worden: een jaar extra inschrijvingsgeld, een jaar later op de arbeidsmarkt, cursusmateriaal, huisvesting, … Met de sociale aspecten van een tweejarige master is hoegenaamd geen rekening gehouden in de aanvraagdossiers. Je zou verwachten dat een dergelijke beleidswijziging vergezeld gaat van stevige studies, maar helaas.
Tot slot zou je denken dat een studieduurverlenging van een jaar ook zijn financiële weerslag op het universitair onderwijs zelf niet zal missen. Toch zien alle opleidingen in Vlaanderen die een uitbreiding tot een tweejarige master overwegen zich genoodzaakt om ervan uit te gaan dat dat extra jaartje geen meerkost zal betekenen.
Want er worden geen extra middelen voorzien tot 2020. Zelfs de grootste optimist zou moeten zien waar het hier fout loopt. We vrezen dan ook dat de mooie dossiers die nu ingediend zijn tegen hun effectieve invoerdatum verwateren tot een minderwaardig programma, eens er financiële realiteitszin intreedt. Na het aanvaarden van de dossiers door de minister is enkel een simpele procedure binnen de opleiding zelf nodig om wijzigingen aan te brengen. Wat is die goedkeuring dan nog waard?
Op 31 oktober werden de aanvraagdossiers voor een studieduurverlenging ingediend bij de Vlaamse minister. Minister Pascal Smet (SP.A) heeft zich reeds uitgesproken vóór een tweejarige master. Hopelijk overtuigt bovenstaande ideeën hem dat tijdelijk niet te doen.
Maar als minister Smet de dossiers goedkeurt, wordt hij in zijn blootje gezet door de Vlaamse rectoren en geeft hij te kennen daar geen probleem mee te hebben. Hopelijk krijgen deze dossiers de kans om hun werkelijke waarde te tonen in toekomstige discussies, met voldoende aandacht voor structurele studenteninspraak. Ook financiële en sociale waarborgen zijn onontbeerlijk. Op die manier telt 2012 alvast een stinkende aprilvis minder.
Sam Pless
Sam Pless is onderwijsverantwoordelijke Politika vzw 2011-2012 en redacteur van Onderwijs Polstok – studentenmagazine.
