ABVV, Mobiliteit, Kilometerheffing, Woon-werkverkeer, Slimme belastingen -

Een alternatief voor files: slimme belastingen of slimme gebruikers?

vrijdag 27 juli 2012 12:57
Spread the love

Het drukste verkeersweekend van de zomervakantie komt er weer aan. Alsof we tijdens het jaar al niet genoeg in de file stonden… Is een slimme kilometerheffing een oplossing om de files aan te pakken? Of is er een slimmere oplossing nodig?

Het filerecord op het Belgische hoofdwegennet werd volgens Touring Mobilis op 3 februari 2012 gevestigd: op die winterdag stond er liefst 1275 km file op onze besneeuwde wegen.

De kans dat u daartussen stond te bumperen is groot: zowat 70% van alle werknemers gebruikt de wagen om van en naar het werk te geraken. Meer bepaald Antwerpen en Brussel behoren tot de filehoofdsteden van Europa, wees recent onderzoek nog uit.

Werknemers zijn dus zowel de oorzaak als het slachtoffer van de dagelijkse files. Uren die u en ik ‘verliezen’, in het beste geval ontspannend met een leuk muziekje of goed gesprek op de radio, maar meestal enerverend.

De oplossing van de transporteconomen

Aangezien we voor alle problemen oplossingen zoeken, hebben ook de economisten de ‘markt’ van het vervoer ontdekt.

Voor hen is het simpel: de vraag is té groot voor het aanbod, dus kunnen we twee dingen doen: ofwel meer aanbod voorzien, ofwel de vraag doen afnemen.

Ze versimpelen de hele maatschappij en het mobiliteitsgedrag tot het leggen van extra beton of het uit de markt prijzen van bepaalde gebruikers via een zogenaamde “slimme” kilometerheffing.

Niet duurzaam of sociaal

Het klopt dat bijkomende capaciteit of rekeningrijden files kunnen oplossen of minstens verlichten. Maar duurzaam of sociaal zijn deze oplossingen allerminst. Dat kunnen we van economisten, die enkel naar de “markt” kijken, ook niet verwachten…

Moet je bezoek aan vrienden, ouders of zieke collega’s economisch te verantwoorden zijn? Wat met je dochter die naar de muziekschool wil of je zoon die naar de voetbaltraining moet? Het is prachtig als ze dit te voet, met de fiets of het openbaar vervoer kunnen…

Maar waarom moet jij, als je dat met de auto wil doen, naast de reguliere belastingen (btw, accijns, verkeersbelasting, belasting op inverkeerstelling BIV), ook nog een “slimme” heffing betalen om alsnog in een file te staan?

Hoezo, “slim”?

Tekenend is het woordgebruik in de discussie rond een kilometerheffing.

Fiscalisten en economisten zijn er in het verleden nooit in geslaagd ook maar één belasting uit te vinden die zo “slim” was dat ze niet ontdoken kon worden. En die rechtvaardig was, solidair en gericht op duurzaamheid. Maar een kilometerheffing heet volgens hen altijd “slim” te zijn.

Het ziet er naar uit dat die slimme heffing vooral betaald zal worden door de domme bevolking

U en ik dus 🙂 – want  uiteraard voorziet men een aftrekbaarheid in de vennootschapsbelasting en ook die CEO die zijn uren zelf kan kiezen kan de spits vermijden, thuiswerken of zijn “beroepskosten” bewijzen.

Zo komen we tot een ultieme mobiliteitsmarkt, waar u en ik strijden om de grootste winsten (of beter: de kleinste verliezen), waar we nog altijd stil zullen staan terwijl u betaalt voor uw achterligger en opzij kan kijken naar die vrachtwagen die de kosten aftrekt of anders de rekening doorspeelt aan de consument – opnieuw u dus.

De doorsnee bevolking zal dus twee maal de rekening betalen, zoals we dat ook al met de bankencrisis mochten doen…

Tijd voor slimme mobiliteit

Waarom werkt men niet aan “slimme” mobiliteitsgebruikers, die carpoolen, de trein, de fiets of de bus nemen indien dat kan, en de auto als dat nodig is.

Hiervoor moet de overheid investeren in de toegankelijkheid, betaalbaarheid, comfort, bereikbaarheid…voor al deze vervoersmiddelen. Bovendien moeten wij, gebruikers, real-time geïnformeerd worden, via allerhande kanalen, over de veiligste, comfortabelste, goedkoopste, duurzaamste route om ons te verplaatsen.

Laten we dus eerst de infrastructuur en de gebruikers “slim” maken, zodat u en ik die fiets of wagen kunnen delen vooraleer we “slimme” belastingen invoeren.

Wij betalen nu reeds veel geld om een wagen te bezitten, maar we maken er eigenlijk slechts sporadisch gebruik van.

Reken maar uit. Stel dat je 55 jaar (van 20 tot 75 jaar) met de wagen rijdt. Stel dat je 7 wagens nodig hebt (de gemiddelde leeftijd van een wagen is bijna 8 jaar) aan een prijs van 12.000 euro, dus totaal 84.000 euro. Dat betekent dat je elke dag, of je nu rijdt of niet, al meer dan 4 euro betaalt aan autobezit. Tel daarbij de verzekeringskosten, het onderhoud van de wagen, de brandstofprijzen, de mogelijke ongevallen… en de vraag is of we dan nog “slim” bezig zijn ?

Ter vergelijking; een gemiddeld woonhuis kost nu 205.000 euro. Als je er woont van je 25 tot  je 80 (dus 55 jaar), dan kost je dat elke dag ongeveer 10 euro, ook zonder bijkomende kosten. Maar het verschil is wel dat de meeste mensen zich meer dan 8 uur per dag in hun huis bevinden en slechts zelden meer dan 1 uur per dag in hun wagen – behalve wie dagelijks in de file staan uiteraard. Zijn de huizen dan te duur, de wagens of allebei ?

The Jetsons als inspiratiebron

“Slimme” mobiliteit begint dus wel degelijk bij “slimme” gebruikers, u en ik, die nadenken over ons mobiliteitsgedrag, maar ook snel en nauwkeurig worden geïnformeerd zodat we “slimme” keuzes kunnen maken.

“Slimme” mobiliteit is ook gebaseerd op “slimme” infrastructuur, “slimme” voertuigen, een “slim” vervoerssysteem en wordt ondersteund door een “slim” ruimtelijk ordenings- en voorzieningenbeleid.

Laten we daar werk van maken, en waarom niet dromen over die zelfrijdende wagens die in Nevada reeds de weg op mogen of inspiratie opdoen bij ‘The Jetsons’ die in 2062 leefden?

De grens van 1275 km file zou moeten volstaan als argument om er serieus over na te denken.

Bart Neyens, adviseur studiedienst Vlaams ABVV

take down
the paywall
steun ons nu!