Vlees
en groenten ontbreken nooit op de tafel van Damaris González en Omar
Navarro, omdat ze al hun eten zelf verbouwen in de buurt van de
Santiago de Cuba, 765 kilometer ten oosten van de Cubaanse hoofdstad
Havana.
Ecologisch boeren
Op 3 hectare combineren ze al zeven jaar agro-ecologische
technieken met verstandig gebruik van natuurlijke hulpbronnen, zoals
ze leerden in cursussen over permacultuur. Die cursussen zijn een
initiatief van het Christelijke Centrum voor Diensten en Training
Bartolomé G. Lavastida (CCSC-Lavastida).
“Ik
verbouwde vroeger maar twee teelten, vooral knollen die veel gegeten
worden op Cuba. Als we ze niet verkochten of de oogst slecht was,
hadden we niet veel om te overleven”, zegt Navarro. De boer is
coördinator van de plaatselijke commissie van een van de
microprojecten die CCSC-Lavastida organiseert op het platteland in de
oostelijke provincies Camagüey, Las Tunas, Holguín, Granma,
Guantánamo en Santiago de Cuba.
González
en Navarro volgden via de plaatselijke kerk samen met tien anderen
een training van negen maanden over permacultuur, agro-ecologie,
gender, administratie, het bewaren van voedsel, voedingswaarde en
andere onderwerpen. “We moesten onszelf ‘deprogrammeren’ voordat
we begonnen met deze technieken. Als je je hele leven op dezelfde
manier gewerkt hebt, is het moeilijk te geloven dat het mogelijk is
gewassen te diversifiëren en te stoppen met het gebruik van
chemicaliën”, zegt Navarro (52).
Het
microproject gaf financiële steun om de infrastructuur van het
bedrijf te verbeteren en vee te kopen, in ruil voor de belofte een
deel van de productie te doneren aan kwetsbare groepen zoals
terminaal zieken, mensen met hiv en aids of ouderen. González,
ingenieur van beroep, zegt dat de belangrijkste verdienste een
gegarandeerd uitgebalanceerd dieet is. “We gebruiken
vermicultuur (wormenhumus) en compost om natuurlijke meststoffen te
maken zonder chemicaliën. Ons voedsel is daardoor gezonder.”
Kort
geleden huurde hij zes medewerkers in om te helpen met de vistanks
waarin 5000 rode tilapia’s worden gekweekt, de groente, verschillende
soorten fruit, een zaaibed en de 200 dieren, inclusief schapen,
varkens, kippen, eenden en koeien. “De gemeenschap heeft er
voordeel van dat we productiever zijn. Wat we overhouden, verkopen we
tegen lagere prijzen dan wat op de markt gevraagd wordt”, zegt
González (48). Ze laat een boekje zien waarin ze de oogst bijhoudt.
Ethisch verantwoord boeren
CCSC-Lavastida
stimuleert plattelandsbewoners al 17 jaar om biologisch voedsel te
produceren. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan actieve participatie van
vrouwen. Agronoom César Parra zegt dat de organisatie, die in 1995
werd opgericht, 87 microprojecten heeft opgezet met steun van
internationale christelijke organisaties zoals Bread for the World en
het Zweedse Diakonia. In 87 procent van de gevallen ging het om
projecten op het gebied van voedselproductie en landbouw.
In
2014 waren 32 projecten nog actief. Van die projecten profiteren
direct of indirect zo’n 600 gezinnen in het oostelijk deel van het
land, de armste regio van Cuba. Permacultuur werd in de jaren
negentig op Cuba geïntroduceerd als antwoord op de economische
crisis die volgde op het ineenstorten van de Sovjet-Unie en het
communistische Oostblok.
“Het
gaat om het creëren van duurzame menselijke nederzettingen, waarbij
de ethiek van de zorg voor de aarde, mensen en dieren in harmonie met
de natuur gevolgd wordt”, zegt projectcoördinator Para.
Uitgaand van het idee dat alles hergebruikt kan worden, maken deze
systemen gebruik van organisch afval als meststof, opgevangen
regenwater en gediversifieerde gewassen. Het energieverbruik wordt
zoveel mogelijk beperkt en er zijn biovergistingsinstallaties en
droogtoiletten geïnstalleerd.
CCSC-Lavastida
heeft veertig trainers die de filosofie uitdragen in het oosten van
het land, ook aan mensen die op hun dak of in hun achtertuin groenten
en fruit willen kweken. Fidel Pérez is zo iemand. Hij verbouwt
groenten en fruit rondom zijn huis in Santiago de Cuba. Dat levert
voldoende opbrengst om zijn gezin van zeven personen van eten te
voorzien, zegt hij.
Bron: Family
Farming Eases Food Shortages in Eastern Cuba
Informatie over permacultuur:
Permacultuur in België
Wat is Permacultuur?
