Assita Kanko, EU parlementslid voor de N-VA, maakte geen goeie beurt in De Zevende Dag. “Het is toch verschrikkelijk dat de redactie van De Zevende Dag zoveel moeite moest doen om mensen te vinden om met Assita Kanko aan tafel te gaan zitten.” schrijft Els van Doesburg in haar column “Onderdrukten Inc.” (https://doorbraak.be/onderdrukten-inc/). Daar legt ze ons o.a. uit dat racisme komt overgewaaid uit de VS omdat dit een economisch verdienmodel is. Wij zijn niet écht onderdrukt in Vlaanderen. De Vlaamse activisten zijn totalitair, en écht gevaarlijk. Écht waar?
“Het is toch verschrikkelijk dat de redactie van De Zevende Dag zoveel moeite moest doen om mensen te vinden om met Assita Kanko aan tafel te gaan zitten. Wat een gevaarlijk totalitair straatje bewandelen deze activisten?” schrijft Els van Doesburg als aanhef.
Een vreemde denksprong. De redactie van De Zevende Dag had geen moeite om andere gesprekspartners te vinden over racisme, enkel om mensen te vinden om met mevrouw Kanko aan tafel te gaan zitten. Het afwijzen van mevrouw Kanko ligt helemaal niet aan racisme of wat ze daarover te zeggen heeft, maar enkel aan de stijl van mevrouw Kanko.
In de malen die ik mevrouw Kanko hoorde spreken herken ik een patroon: ze is snel confrontatief als men een andere mening is toegedaan dan de hare, maar ze slaagt er moeilijker in een ware politieke dialectiek op te bouwen. Er komt geen waarom over de mening, geen ware onderbouwing. Daarom is het voor mij, en vast ook anderen, lastig om een vaste lijn te ontdekken in mevrouw Kanko haar betoog. De standpunten die ze aanhaalt spreekt ze vaak later ook zelf tegen, meestal omdat ze uiteindelijk akkoord gaat met het antwoord van haar debatpartner, zelfs al is dit GroenPlus. Niet dat ik de standpunten van de N-VA altijd even genegen ben, maar het lijkt me voor iedereen best lastig een gesprek te voeren met iemand die als een pingpongbal van standpunt veranderd. Zeker al is dit een goedbetaald lid is van het Europees parlement. Over economisch verdienmodel gesproken…
“Vlaanderen, België, Nederland,… vallen écht niet te vergelijken met de VS. Er bestaat hier geen probleem van extreem politiegeweld noch van ‘antizwart geweld’ als zodanig. Er bestaat wel een probleem van mensen die denken dat ze onderdrukt worden en dat ook aangepraat krijgen door Onderdrukten Incorporated die hier een handig verdienmodel in ziet.”
Wel, óf er politiegeweld is in Vlaanderen is staat zelfs niet ter debat. Natuurlijk is dat er: waarom is er anders het Comité P noodzakelijk? Ook Amnesty International roept op tot onderzoek naar politiegeweld en politiecriminaliteit als antwoord op o.a. Black Lives Matter betogingen in Vlaanderen. (https://www.amnesty-international.be/nieuws/amnesty-bezorgd-over-politieoptreden-tijdens-demonstraties) Maar dat politiegeweld is voor haar niet “echt”?
De mening van mevrouw van Doesburg lijkt me wat ingekleurd. Niet dat ze daar iets aan kan doen, iedereen heeft enkel een persoonlijke visie. Ik bedoel niet dat ze zwart of wit is – of hoort ze liever blank – ,enkel dat ik niet denk dat zij persoonlijk “echt” racisme ervaart. Je kan films bekijken over parachutespringen, boeken lezen, maar tot je écht uit dat vliegtuig springt weet je niet wat parachutespringen is, voor jou. Ik kan dat ook niet: mijn discriminatie is over handicap, niet over pigmentpercentages. Niet dat dit haar weerhoud om, beter dan die “onderdrukten”, te begrijpen hoe racisme écht is. Vandaar dat het – enkel in Vlaanderen – ook niet zo érg is. In haar persoonlijke ervaring als blanke vrouw? Vast niet.
“Hoe crimineel ben je bezig als je dit gaat aanpraten bij jonge mensen voor wie het leven gaat beginnen, voor wie de wereld open ligt in een westerse samenleving die zonder enige twijfel en van de minst racistische ter wereld genoemd kan worden? Uiteraard creëer je dan dezelfde gevoelens van rancune zoals die bestaan bij iemand die écht onderdrukt wordt.”
Hoe voelt het eigenlijk om écht onderdrukt te worden? Als ik als rolstoelgebruiker niet mee kan met de eerste beste trein, want ik heb geen reservatie: ben ik dan écht onderdrukt? Als je als vrouw aangifte doet van aanranding, is dit dan de norm of ben je écht onderdrukt? Als je met de naam Ahmed in 50% van de sollicitaties automatisch genegeerd bent tot uitnodiging, ben je dan wel écht onderdrukt?
Voor mevrouw van Doesburg is racisme in Vlaanderen niet écht want politieagenten vermoorden geen arrestanten zoals in de VS. Klopt, hier laten we arrestanten struikelen of zetten ze vast zonder wettelijke reden, maar dat soort Vlaams racisme is hoogstens een kan slappe koffie. Een flauw afkooksel omdat je de koffiefilter vergeten te vervangen hebt. Geïmporteerde buitenlandse koffie dan nog. Import met maar een enkel doel: het winstmodel.
Dit is ook een bekende tactiek om een debat te omzeilen: waarnemingen vanuit een andere visie negeren of minimaliseren. Assita Kanko illustreerde in De Zevende Dag daarin het perfecte voorbeeld. Op de vraag waarom mensen die Achmed of Fatima heten veel moeilijker uitgenodigd worden tot sollicitatie, tot 50 procent minder, weerlegt mevrouw Kanko: “ja maar 50% heeft wél een job!”. Met andere woorden: racisme is enkel een probleem voor die anderen. Ik hoor tussen de regels: enkel degenen zonder job gaan betogen. Aha, dáár is dat N-VA standpunt!
“Ik maak me zorgen wanneer ik het gedreig met geweld zie of wanneer mensen zonder historisch besef standbeelden vandaliseren of wanneer men denkt dat het eigen doel zo nobel is en zo juist dat de wet ervoor moet buigen. Dezelfde wet die je beschermt en gelijke behandeling garandeert. Want misschien was u het vergeten, racisme is strafbaar in dit land.”
De standbeelden van Leopold II worden gevandaliseerd, deze van manneke pis niet. Dit komt omdat Leopold II verantwoordelijk is voor genocide en massaverminking. Dit niet omdat hij koning van België was maar enkel omdat hij rijk genoeg was (door o.a. de Vlaamse textielslavernij) om Congo als persoonlijk bezit op te kopen, inclusief diens bewoners.
De standbeelden van Leopold II zijn er als koning van België, maar ondertussen weten we ook dat hij een sadistische slavendrijver was die uit kolonialistisch superieuriteitsbesef onnoemelijk veel leed heeft veroorzaakt. En hij niet alleen. Waarom zijn die standbeelden beklad met rode verf en niet met spuitconfetti? Élk standbeeld van Leopold II is opgetrokken uit steen, metaal en bloed. Hoe kan het dat mevrouw van Doesburg zélf die link niet heeft gelegd tussen deze historische waarheden en deze geweldloze protestacties? Is dat niet érg?
De trotse Vlaming die ik ben geniet van élk standbeeld van Leopold II die weggehaald wordt. Niet omdat dit een landmijn zou zijn in een debat over racisme waarvan “die regels ook nog eens elke dag veranderen”, maar enkel omdat ik weet dat deze regels nog nooit veranderd zijn. We zijn nog maar half zo lang van de slavernij af als ze heeft bestaan, en dan nog enkel in Westerse landen. Besmeurde standbeelden zijn geen moorddaden. Ze herinneren er aan.
“Uiteraard bestaat hier ook racisme; uiteraard is dat verwerpelijk; uiteraard moet je reageren wanneer je het tegenkomt en uiteraard moet je aangifte doen wanneer je er slachtoffer van wordt. Maar, en ik kan het niet genoeg benadrukken, de meerderheid van de mensen is normaal en fatsoenlijk en wordt nu in een zak gestoken waar ze niet in thuis hoort.”
De pot verwijt de ketel dat ze zwart ziet. Mevrouw van Doesburg ziet zichzelf als deugdelijk maar heeft er tegelijkertijd geen problemen mee om personen die opereren uit een andere politieke visie, of die andere levenservaringen hebben, samen te vatten als totalitaristen die uit economische motieven de wetgeving aan de laars lapt. Ook zij laat daarin weinig ruimte voor “de essentiële vorm van diversiteit: die verscheidenheid aan meningen.” waar ze bij aanhef van haar column toe oproept. Ook bij die betogers tegen racisme zijn er normale en fatsoenlijke mensen. Vlamingen. Verdienen zij het om in een zak te worden gestopt met het label “niet écht”?
“Zijn mensen soms onhandig? Natuurlijk. Ik kan me heel goed voorstellen dat het irriteert wanneer je voor de zoveelste keer de opmerking krijgt ‘wat spreek jij goed Nederlands’ wanneer je hier geboren bent. Onhandig maar niet kwaadaardig racistisch.”
Ik kan, als roze man, begrijpen dat de argumentatie voor een ingebakken racistische Vlaamse levensmoraal confronterend is voor zichzelf. Ook ik zag mezelf vroeger niet als een racist: ik kende zelfs iemand die zwart was. Maar net daarin ligt het probleem: Hannah Arendt legt ons uit dat het kwaad banaal is. Nee, er is geen kwaadaardigheid verbonden aan de opmerking “jij spreekt goed Nederlands”, maar het feit dat wij blanke Vlaming niet aannemen dat Vlamingen met een hoger pigmentpercentage dan onszelf géén Nederlands zouden spreken, noch als Vlaming geboren en getogen zijn: daarin ligt het racisme. Niet enkel persoonlijk maar ook structureel. We verwachten het niet van “ze”. Want “ze” zien er niet “Vlaams” uit. Is dat geen “écht” racisme?
“Denken activisten nu echt dat mensen zich minder gaan vastklampen aan Zwarte Piet als je ze uitmaakt voor racist? Als iedereen wat minder hysterisch deed, dan hadden we al lang overal groene en oranje pieten gehad.”
Of het nu zwarte piet, kleurpiet of ‘de Sint en zijn Piet’ zal worden: stoute kindjes krijgen de roe. Net zoals betogers die veel vaker krijgen als ze er uit zien als zwarte Piet. Misschien een jeugdtrauma bij die politieagenten die hun agressie opwekt? Wat kan het anders zijn…
Misschien kan ik mevrouw Van Doesburg wat historische lectuur aanraden: MLK en Malcolm X als starter. Bestaan ook goeie documentaries van, en films. Niet dat je racisme kan leren ervaren uit een film, maar misschien begrijpt ze daarna beter hoe racisme écht is, en wat de gevolgen écht zijn, ook in Vlaanderen.
