Voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, op 10 mei 2011 in het Europees Parlement in Straatsburg (foto: EC)
Opinie, Nieuws, Europa, Economie, Politiek, Bankencrisis, Europese Commissie, Werkgelegenheid, Europees Parlement, Eurozone, Europese Centrale Bank, Eurocrisis, Europese president Herman Van Rompuy, Belastingparadijzen, Zwitserland, Sociaal beleid, José Manuel Barroso, Kathleen Van Brempt, Sociaaldemocraten, Mario Draghi, State of the Union, Redding van de euro, Democratische legitimiteit - Kathleen Van Brempt

Echt Europees leiderschap

Een voorbeschouwing bij de staat van de unie van Commissievoorzitter José Manuel Barroso door europarlementslid Kathleen Van Brempt.

dinsdag 11 september 2012 19:45
Spread the love

Naar jaarlijkse traditie houdt Commissievoorzitter José Manuel Barroso bij de start van het Europese parlementaire jaar zijn ‘State of the Union‘. Die toespraak zal wellicht – ook naar jaarlijkse traditie – snoepgoed bevatten voor alle toehoorders: zij die vinden dat de lidstaten de knip op de beugel moeten houden en zij die vinden dat er meer inspanningen nodig zijn om economische groei te stimuleren en jobs te creëren.

Terwijl Barroso die spreidstand neemt, zal hij ongetwijfeld ook herhalen dat er belangrijke stappen zijn gezet om de Europese crisis te bezweren. Alweer. We horen het telkens opnieuw, zowel uit de mond van Barroso als uit die van Herman Van Rompuy, voorzitter van de Europese Raad.

Die laatste stelde in oktober 2010 al dat het gevaar van ‘besmetting’ binnen de eurozone was bezworen. Dat bleek later buiten Cyprus, Spanje en zelfs Italië gerekend. Het verhaal van de nakende redding weerklonk sindsdien als een mantra in de pers.

In december nam de Europese top ‘een belangrijke stap’ in het herstellen van het vertrouwen, dat kort daarop als sneeuw voor de zon – of liever als geld in een bank – verdween. In maart van dit jaar was Van Rompuy, daarin bijgetreden door Barroso, er van overtuigd dat de getroffen maatregelen ons in staat zouden stellen een bladzijde om te slaan en dat we een keerpunt hadden bereikt in de crisis.

En in juli waren we opnieuw goed op weg om tot een economisch herstel te komen, zeiden zowel Van Rompuy als Barroso. De schietgeweren, bazooka’s en superbazooka’s werden uit de kast gehaald en al even snel weer opgeborgen bij gebrek aan munitie.

“De schietgeweren, bazooka’s en superbazooka’s werden uit de kast gehaald en al even snel weer opgeborgen bij gebrek aan munitie”

Ook woensdag 12 september zal de aankondiging van Mario Draghi dat de Europese Centrale Bank (ECB) onbeperkt obligaties van noodlijdende landen zal opkopen, verkocht worden als de zoveelste redding van de euro. De maatregel is belangrijk, maar zal lang niet de laatste zijn. Ze heeft vooral – én alweer – tijd gekocht.

We kopen nu al sinds de start van de crisis in 2008 – dat is dus al bijna vier jaar lang – tijd. En ondertussen verliezen we werk, welvaart, onze sociale zekerheid en de kans om Europa klaar te maken voor de echte uitdagingen die ons wachten: een energiecrisis, een klimaatcrisis, een grondstoffencrisis, een watercrisis én een democratische crisis.

De werkelijkheid is dat de Europese leiders een nieuwe, Brusselse variant van de processie van Echternach hebben bedacht. Eén stap voorwaarts en twee stappen achterwaarts. Het gevolg is dat we bij elke stap vooruit in werkelijkheid achteruit gaan. Dat Barroso ons ditmaal niet opnieuw komt vertellen dat we er op vooruitgaan.

“Dat Barroso ons ditmaal niet opnieuw komt vertellen dat we er op vooruitgaan”

Het is al langer duidelijk dat de Europese crisis complex is en niet kan worden opgelost met maatregelen voor een beter economisch bestuur alleen. Ik verlang daarom van de voorzitter van Europese Commissie dat hij eindelijk de leiding neemt en niet slaafs achter de lidstaten aanholt. De Europese raad van regeringsleiders tracht de crisis in gespreide slagorde te bedwingen als een Mexicaans leger waarvan de verschillende fracties enkel hun eigen belangen dienen. Geen wonder dat ze zelden doel raken.

Dat politieke leiderschap zal ook nodig zijn willen we het vertrouwen van de Europese burger in de Unie herstellen. Dat Europa kampt met een democratisch deficit dat het financiële deficit evenaart, wordt door bijna iedereen erkend. Alleen baadt de Europese Commissie in diepe stilte als het er op aan komt dat deficit weg te werken.

Neem nu het integratieplan van Van Rompuy, dat een geïntegreerd financieel en budgettair raamwerk zal voorstellen, een meer geïntegreerd economisch beleid én een actieplan om de democratische legitimiteit van de Unie te versterken. Vooral het financiële en begrotingshoofdstuk hebben wat vlees aan de botten, maar de maatregelen binnen het hoofdstuk ‘economisch beleid’ om duurzame groei te stimuleren en werkgelegenheid te bevorderen, zijn voorlopig mager tot onbestaand.

“De maatregelen binnen het hoofdstuk ‘economisch beleid’ om duurzame groei te stimuleren en werkgelegenheid te bevorderen, zijn voorlopig mager tot onbestaand”

Het integratieplan is al meteen lek als het gaat over een sociaal Europa. En het gedeelte over democratische legitimiteit is van meet af aan al het kneusje omdat het parlement over het eerste onderdeel van het masterplan, namelijk de oprichting van een Europese bankunie enkel advies mag geven, maar verder geen inbreng heeft.

Laat me duidelijk zijn, zelfs een grotere inbreng van het Europees parlement is niet voldoende. Het verhogen van de democratische legitimiteit impliceert dat de democratische werking van de Unie grondig moet worden hertekend.

Ik verwacht dus meer dan economische maatregelen; ik verwacht ook een duidelijk antwoord van de Europese Commissievoorzitter op de vragen waar de Europese burgers mee zitten. De Europeanen worden misschien moedeloos, maar zijn niet dom. Ze begrijpen bijzonder goed dat hun stem uitsluitend gehoord wordt door het Europees parlement en niet door de Commissie of door de Europese Raad.

“De Europeanen begrijpen goed dat hun stem uitsluitend gehoord wordt door het Europees parlement en niet door de Commissie of door de Europese Raad”

De cijfers van de laatste eurobarometer tonen dat haarscherp aan. Die geven ook aan dat de eerste prioriteit voor de Europeanen het werkgelegenheidsbeleid is. De Europeanen zijn evenmin blind: ze zien dat het aantal werklozen toeneemt en dat maatregelen om een duurzame groei te stimuleren, uitblijven.

De roep naar een verdragswijziging om de economische en monetaire unie een stap verder te brengen, neemt toe. Maar gewoon meer bevoegdheden overhevelen naar de EU, zoals dat in het verleden gebeurde, al dan niet gepaard gaand met extra toezicht vanuit het Europees parlement, zal de kloof niet dichten. We moeten met open geest op zoek gaan naar een andere manier en nieuwe systemen om de democratie in de Unie opnieuw een plaats te geven.

Van Barroso verwacht ik ook dat hij aan de Europeanen luidop durft te zeggen dat de oplossing voor de crisis niet te vinden is in de cenakels van de lidstaten, maar enkel en alleen op het Europese niveau. Ik wil hem luidop horen zeggen dat de aanpak van fiscale paradijzen zoals Zwitserland enkel succes zal hebben als Europa met één stem druk uitoefent op de Zwitserse regering.

Het is een schande dat Europa haar lidstaten in de marge laat konkelen met Zwitserland om miljarden verdoken belastinggeld te kunnen recupereren en het toelaat dat de Zwitsers de lidstaten tegen elkaar uitspelen in een poging hun bankgeheim te kunnen bewaren.

“Het is een schande dat Europa haar lidstaten in de marge laat konkelen met Zwitserland om miljarden verdoken belastinggeld te kunnen recupereren en het toelaat dat de Zwitsers de lidstaten tegen elkaar uitspelen in een poging hun bankgeheim te kunnen bewaren”

Bovendien kunnen we niet tolereren dat er vandaag in Europa fiscale vluchtelingen bestaan die de werking van een eerlijke interne markt verhinderen. Europees leiderschap betekent vandaag dat een voorzitter als Barroso zijn tanden laat zien.

Europees leiderschap betekent ook dat we nu – en eigenlijk al gisteren – een bevlogen politieke visie op de toekomst horen vanuit de Commissie, een visie waarover we kunnen debatteren en die kan leiden tot een welvarend en vooruitstrevend Europa waarin onze kinderen en kleinkinderen kunnen leven.

De nieuwe processie van Brussel die we vandaag lopen, zal ons echter achterwaarts doen evolueren naar die onzalige tijd toen er van een Europese Unie nog geen sprake was. En we weten allemaal in wat voor tijd we toen leefden.

Kathleen Van Brempt

Kathleen Van Brempt is lid van het Europees parlement voor de sociaaldemocratische fractie S&D.

take down
the paywall
steun ons nu!