Inheemse leiders stelden deze week tijdens het High Level Political Forum bij de VN dat “publiek-private partnerschappen” en het “versnellen van ontwikkeling” met de bedoeling “niemand uit te sluiten” juist negatief kunnen uitpakken voor inheemse bevolkingsgroepen.

“Als de relaties met bedrijven prioriteit krijgen en er geen maatregelen worden genomen om de impact op inheemse bevolkingsgroepen en hun rechten mee te wegen, worden wij uitgesloten”, zei Robert Borrero van de International Indian Treaty Council and Indigenous Peoples Major Group.

Wereldwijd wordt meer dan 50 procent van het land gebruikt door inheemse bevolkingsgroepen, meestal op basis van gewoonterecht. Joan Carling, expert van het Permanente Forum voor Inheemse Zaken en secretaris-generaal van het Aziatische Pact voor Inheemse Volken (AIPP), zegt dat de gebrekkige rechten van inheemse bevolkingsgroepen een belangrijke oorzaak van marginalisering en kwetsbaarheid zijn.

“Behalve dat veel grote dammen en pijpleidingen in Azië, Latijns-Amerika en Afrika gezien worden als “schone energie”, hebben we ook te maken met grote plantages voor biobrandstoffen zoals palmolie en maïs, mijnbouw en agribusiness”, zegt Carling. “Deze activiteiten vinden plaats zonder fatsoenlijk overleg met en toestemming van de inheemse bevolking. Deze ontwikkelingsprojecten zijn duidelijke gevallen van landroof.”

“We moeten niet alleen de hand reiken aan achtergestelden, maar ook aan de 1 procent allerrijksten, die de macht in handen hebben”, zegt hij. “Structuren die ongelijkheid in stand houden moeten veranderd worden. Regeringen en ontwikkelingsorganisaties kunnen daar in het bijzonder een rol bij spelen”.

Waterkrachtcentrales

De bouw van dammen is een voorbeeld van hoe verschillende groepen ontwikkeling anders definiëren. Sommige lidstaten van de Verenigde Naties (VN) beschouwen grote waterkrachtcentrales als ontwikkeling, of zelfs duurzame ontwikkeling, terwijl inheemse groepen zeggen schade te ondervinden van de dammen. Zij zien ze duidelijk niet als ontwikkeling.

De zaak van de inheemse activist Berta Caceres, die vermoord werd vanwege haar protest tegen de bouw van een waterkrachtcentrale in Honduras, laat zien dat inheemse bevolkingsgroepen er een andere interpretatie van duurzame ontwikkeling op na houden, zegt Carling. De dam was onderdeel van een economisch ontwikkelingsplan voor Honduras. Dat plan omvatte buitenlandse investeringen en grootschalige exploitatie van natuurlijke hulpbronnen ten koste van honderden inheemse en boerengemeenschappen.

Bij het ontwikkelingsplan waren de Hondurese regering, de VS, Canada, China en andere buitenlandse investeerders betrokken. Voor de moord op Caceres werden vier mannen aangeklaagd, (oud-)militairen, personeel van de waterkrachtcentrale en een bij de dam betrokken ingenieur.

SDG’s

“Als inheemse groepen proberen hun land te verdedigen, zoals Berta Caceres dat deed, worden ze geïntimideerd, gearresteerd, gecriminaliseerd of vermoord”, zegt Carling. “Veel van dergelijke zaken worden niet gemeld. Er zullen duizenden Berta Caceres in de wereld zijn als niet geluisterd wordt naar de stem van de inheemse groepen, als het gaat om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen”, zegt Carling.

Volgens Borrero worden de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, of SDG’s, gezien als een verbetering van de Millenniumdoelen waarin de inheemse bevolkingsgroepen volledig onzichtbaar waren. De SDG’s schieten echter nog steeds op veel punten tekort als het gaat om de rechten van inheemse groepen. Borrero noemt onder meer collectieve rechten, zelfbeschikking, een holistische benadering van ontwikkeling, het recht op consultatie, culturele gevoeligheden en een benadering gebaseerd op mensenrechten.

Bron: Fast-track Development Threatens to Leave Indigenous Peoples Behind