Een Duitse cartoonist neemt de wapenverkoop van bondskanselier Angela 'Angola' Merkel op de korrel (Nelcartoons.de)
Nieuws, Wereld, Europa, Afrika, Economie, Angola, MPLA, Wapenexport, Duitsland, SADC, Angela Merkel, Wapenindustrie, Zuidelijk Afrika, Bewapening, Olie-industrie, José Eduardo dos Santos, CDU, Afrikaanse Unie, Humanitaire militaire interventie, Oorlogsschepen, Emanuel Matondo -

Duitse oorlogsschepen voor Angola

Wapenleveringen aan het autoritair geleide Angola brengen Duitsland veel geld in het laadje. Bovendien garanderen ze dat de westerse belangen in zuidelijk Afrika gevrijwaard zullen worden, zonder dat het Westen de handen nog vuil hoeft te maken, meldt onderzoeksjournalist Emanuel Matondo naar aanleiding van de wapenverkoop die bondskanselier Angela Merkel (CDU) vorige week met Angola sloot.

dinsdag 19 juli 2011 16:40
Spread the love

Met een nieuwe wapenverkoop werkt Berlijn aan de opbouw van pro-westerse militaire structuren in de landen van het Zuiden.

Enkele dagen na de eerste berichten over de geplande verkoop van 200 tanks aan Saoedi-Arabië, deelde bondskanselier Angela Merkel (CDU) mee, dat Duitsland Angola verschillende oorlogsschepen zal leveren. De Angolese marine zal onder andere zes tot acht patrouilleboten kopen.

De geplande verkoop past in een ruimer kader voor de bewapening van de Angolese strijdkrachten. Daarnaast probeert Berlijn op militair vlak nauwer met het Afrikaanse land te gaan samenwerken, onder andere door Angolese soldaten op te leiden.

“De bedoeling daarvan is Angola op interventies in Afrika voor te bereiden”, verklaarde kanselier Angela Merkel bij haar staatsbezoek aan Angola van 13 juli 2011.

Dat plan ligt in de lijn van de sinds jaren toegepaste strategie van de Duitse regering om militaire structuren in Afrika op te bouwen. Die moeten oorlogsoperaties mogelijk maken, uitgevoerd door lokale strijdkrachten, met de bedoelding een pro-westerse orde op het continent te handhaven zonder dat Europese troepen moeten worden ingezet. 

Dat moet de kosten drukken en tevens de levens van Duitse soldaten sparen en aldus de Duitse publieke opinie gunstiger stemmen. Een voorbeeld van die strategie is de inzet van eenheden van de Afrikaanse Unie in Somalië en Soedan.

Tot de Afrikaanse militaire structuren, waarvan Duitsland de opbouw ondersteunt, behoren de strijdkrachten van lidstaten van de Southern African Development Community (SADC), met name de legers van Zuid-Afrika en Angola.

Bewapeningsplannen

De Duitse regering plant de levering van oorlogsschepen aan Angola. Dat bevestigde bondskanselier Angela Merkel op woensdag 13 juli bij haar staatsbezoek aan Luanda.

Volgens ondernemer Friedrich Lürssen uit Bremen, die de schepen wil verkopen en Angela Merkel op haar missie begeleidt, gaat het om zes tot acht patrouilleboten die respectievelijk tien tot vijfentwintig miljoen euro kosten. De bijbehorende gemeenschappelijke intentieverklaring, die eveneens op 13 juli ondertekend had moeten worden, zal volgens de verklaring van de bondskanselier nog enige tijd worden uitgesteld.

De bondskanselier verklaarde dat de boten vooral voor het bewaken van grenzen van Angola zouden dienen. Waarnemers wijzen erop, dat de Angolese grondstoffenvoorraden (vooral olie), waarvoor ook Duitse bedrijven zich interesseren, voor een aanzienlijk deel voor de kust liggen (off shore), en tegen aanvallen van, onder anderen, piraten beschermd moeten worden. Ook dat zou met de hulp van de patrouilleboten perfect mogelijk zijn.

President José Eduardo dos Santos (MPLA) zegt daarentegen openlijk dat de Angolese regering de marine van zijn land beter wil uitrusten en moderniseren en daarom ook het Duitse aanbod grondig onderzoekt. Volgens Dos Santos past dat voornemen in de ruimere bewapeningsplannen die ook betrekking hebben op de modernisering van het landleger en de luchtmacht.

Lang voorbereid

Het plan om Duitse oorlogsschepen aan Angola te leveren, bestaat al jaren.

In de zomer van 2009 raakte bekend dat een Angolese regeringsafvaardiging in februari 2009 naar Bremen was gereisd, en uitvoerige gesprekken over de koop van oorlogsschepen bij Lürssen had gevoerd (volgens een bericht van german-foreign-policy.com (1)).

Lürssen zelf had al in 2007 de toenmalige economieminister van Duitsland, Michael Glos, naar Angola begeleid en van – toen nog – de Große Koalition (nvdr: de regering van socialisten en christendemocraten die van 2005 tot 2009 Duitsland regeerde) een principiële toestemming voor de verkoop van boten aan het Afrikaanse land gekregen. (2)

In die tijd was nog onduidelijk, of er ook grotere oorlogsschepen, korvetten, geleverd zouden worden. Merkel en Lürssen namen daarover op woensdag 13 juli 2011 nog geen standpunt in.

Militaire samenwerking

Het is eveneens al lang bekend dat Berlijn niet alleen wapenleveringen, maar ook een bredere militaire samenwerking met Angola nastreeft.

Bijna twee jaar geleden ontmoette de toenmalige Duitse minister van Defensie, Franz Josef Jung, in Berlijn zijn Angolese ambtgenoot, generaal Kundi Paihama. Zoals het Duitse ministerie van Defensie destijds liet weten, vormde de ontwikkeling van de militair-politieke betrekkingen het belangrijkste gespreksonderwerp. (3)

Aan het begin van vorige week, onmiddellijk voor Merkels bezoek aan Angola, heeft de nieuwe militaire attaché, Thomas Brillisauer, zijn functie opgenomen op de Duitse ambassade in Luanda. Zoals Brillisauer tijdens die ceremonie meedeelde, is een verdere uitbouw van de militaire samenwerking tussen beide staten een absolute doelstelling.

Concreet heeft de Duitse kanselier woensdag aangeboden Angolese soldaten door Duitse legerinstructeurs te laten opleiden. Dat zou nodig zijn omdat Angola zich erop moet voorbereiden om “in het kader van de Afrikaanse Unie ook veiligheidsmissies op zich te nemen”, verklaarde Angela Merkel. (5)

Plaatsbekleder van het Westen

De militaire interventies van de Afrikaanse Unie (AU) vormen inderdaad de reden waarom Berlijn met enkele Afrikaanse staten, waaronder Angola, op vlak van bewapening en militaire politiek, samenwerkt.

Al jaren voert de Duitse regering een politiek waarbij ze militaire projecten van de AU ondersteunt – van de African Standby Force, een snelle interventiemacht van de AU (6), over oefencentra zoals het Kofi Annan International Peacekeeping Training Centre in Ghana (7), tot concrete trainingsactiviteiten, zoals de opleiding van Somalische soldaten in Oeganda (8).

Bedoeling is de zwaarste lasten van de militaire tussenkomsten in Afrika die het Westen nodig acht, op de Afrikaanse staten af te schuiven.

De eerste voorbeelden zijn de African Union Mission in Somalia (AMISOM), die daar een felle strijd voert om de islamitisch getinte krachten van Al Shabaab van de macht af te houden. Een andere militaire operatie van de Afrikaanse Unie is de African Union – United Nations Hybrid Operation in Darfur (UNAMID). En de 4.200 Ethiopische soldaten, die binnenkort de wapenstilstand in de Soedanese regio Abyei zullen gaan controleren.

De inzet van Afrikaanse soldaten voor westerse doeleinden dient vooral de opbouw van een pro-westerse orde in Afrika, zonder echter al te veel kosten met zich mee te brengen, of het leven van westerse soldaten in gevaar te brengen.

Daarnaast zorgen de uitrusting en de bewapening voor extra winsten voor westerse wapenbedrijven. De kosten voor gevechtsoefeningen en hulp bij militaire interventies zullen ruimschoots worden gecompenseerd.

Klemtoon op zuidelijk Afrika

Eén van de Afrikaanse structuren waarop Berlijn beroep wil doen, is het regionale samenwerkingsverband Southern African Development Community (SADC).

De SADC levert al een brigade voor de Afrikaanse Standby Force. De Duitse minister van Defensie heeft “met oog op de stabiliteit in het zuiden van het Afrikaanse continent” de SADC sinds 2009 een doorslaggevende rol toegemeten. (9)

Een blik op de laatste wapenexportberichten van de Duitse regering toont aan dat verschillende SADC-landen tot de niet al te talrijke Afrikaanse afnemers van Duits oorlogsmaterieel behoren.

Naast Namibië, dat eveneens rechstreeks met het Duitse leger samenwerkt, onder andere Botswana, en in het bijzonder Zuid-Afrika. Dat laatste land was tijdens de regering van de rood-groene coalitie in Berlijn bij momenten de grootste wapenklant van Duitse bedrijven buiten de NAVO.

Het land is met voorsprong de belangrijkste militaire partner van Berlijn in Sub-Sahara Afrika. Het Zuid-Afrikaanse leger – vooral de zeemacht – werkt bijzonder nauw samen met het Duitse leger. (10) Ook Angola, dat nu één van de belangrijkste afnemers van Duits oorlogsmaterieel is geworden, is een SADC-lidstaat.

Speciale rol

Militaire experts vermoeden bovendien dat Angola zelfs een speciale militaire rol in Afrika nastreeft. “Angola geldt naast Zuid-Afrika allang als de belangrijkste regionale macht,” luidt grofweg een analyse over de aanwijzingen naar mogelijke nucleaire ambities van Luanda. (11) De bewapeningsambities van de Angolese regering hadden de bedoeling, het “overwicht (van het land) in de regio te versterken.” (12)

Als het zou lukken, de “militaire slagkracht van het leger te verbeteren”, citeert de auteur uit vertrouwelijke Angolese militaire documenten, dan zou het land “zijn toekomstige functie om – in opdracht van de VS – de militaire bewaking en de controle over het  zuidelijke deel van de Atlantische Oceaan tot de West-Afrikaanse wateren van de aardolierijke golf van Guinee, beter te kunnen vervullen.”

Patrouilleboten van Duitse makelij zouden daarbij maar al te goed van pas komen.

Noten:

[1] zie Nicht China überlassen

[2] Kanzlerin sagt Angola Lieferung von Kriegsschiffen zu; www.abendblatt.de 13.07.2011

[3] zie Nicht China überlassen

[4] Empfangen; aktuell. Zeitung für die Bundeswehr Nr. 28, 20.07.2009

[5] Pressestatements von Bundeskanzlerin Angela Merkel nach dem Gespräch mit dem Präsidenten der Republik Angola, José Eduardo dos Santos, in Luanda, 13.07.2011

[6] zie Militär für Afrika (I)

[7] zie Militär für Afrika (II)

[8] zie Soldaten für Somalia

[9] Minister Jung traf Amtskollegen aus Angola; www.bmvg.de 16.07.2009

[10] zie Kriegsszenarien für Afrika

[11] Emanuel Matondo: Hunger nach Atom und Macht; afrika süd 5-6/2010

[12] Emanuel Matondo: Angola: Aufrüstung und Korruption; www.connection-ev.de

De oorspronkelijke Duitse versie van dit artikel verscheen onder de titel Kriegsschiffe für Angola en werd gepubliceerd op de website van German-Foreign-Policy.com: http://www.german-foreign-policy.com/de/fulltext/58109 op 14 juli 2011 op basis van gesprekken en commentaarstukken van Emanuel Matondo.

(Vertaling uit het Duits: Steven Haerens)

take down
the paywall
steun ons nu!