UFFS-campus in Laranjeiras do Sul, een universiteit van en voor de sociale bewegingen

 

Nieuws, Samenleving, Sociale bewegingen, Brazilië, MST, Luc Vankrunkelsven, Fetraf, Universidade Federal Fronteira Sul, Laranjeiras do Sul, MPA, MAB, MMC -

Dromen van een universiteit van en met sociale bewegingen

Het was een oude droom van de Braziliaanse sociale bewegingen om in Zuid-Brazilië een nieuwe universiteit op te richten. Die zou geëngageerde opleidingen aanbieden aan de bevolking van het binnenland. Het zou een universiteit worden die zich niet tot de grenzen van een deelstaat beperkt. In maart 2010 was het dan zover: de eerste lessen begonnen, al moet er nog veel worden opgebouwd.

vrijdag 9 juli 2010 15:45
Spread the love

De grote Braziliaanse sociale bewegingen MST, Fetraf, MPA, MAB, MMC (1) hebben altijd het plan gehad om in het zuiden van Brazilië een nieuwe universiteit op te richten. De sociale bewegingen zouden erover waken dat de agricultura familiar en haar bewegingen versterkt worden.

Dertien nieuwe universiteiten

Er valt op 8-jarige beleid van president Lula de Silva (2002-nu) heel wat aan te merken, maar op tal van terreinen werden toch reuzenstappen vooruit gezet.

Bolsa família is er één van: een overheidsondersteuning van de armste families en dat aan de hand van een aantal criteria. Onder andere dat de kinderen regelmatig naar school moeten kunnen gaan. ‘Minha casa, minha vida’ (nvdr: ‘mijn huis, mijn leven’) is een andere dynamiek, waarbij momenteel tienduizenden nieuwe woningen worden gebouwd.

Het komt meestal die mensen ten goede, die in het verleden niet de kans kregen om een decent huis te bouwen of te laten bouwen. Ik mocht vannacht getuige zijn van zo’n pas gebouwd huis. Een feest!

Het onderwijs, dat dikwijls ondermaats is, werd verder uitgebouwd. Vooral de toename van openbare, federale universiteiten valt op: 13 nieuwe universiteiten zijn er geopend, verspreid over niet minder dan 102 campussen. Bovendien krijgen velen de kans om met een beurs aan privé-universiteiten te studeren.

Enkele universiteiten springen er toch wel uit: in Foz do Iguaçu (aan de beroemde watervallen) wordt een Latijns-Amerikaanse universiteit gebouwd, met studenten en professoren uit Brazilië, Argentinië en Paraguay.

Binnen vier jaar moeten er 10.000 studenten studeren. Architect is de 102-jarige Oscar Niemeyer, de fameuze ontwerper-architect van de hoofdstad Brasília.

Afro-Portugese instelling in Fortaleza

In Fortaleza, in het noordoosten, wordt een Afro-Portugese instelling uitgebouwd met professoren en studenten van Brazilië en uit Portugeessprekend Afrika.

Ik overnacht in het huis van Elemar do Nascimento Cezimbra, één van de nationale leiders van MST, de militante beweging van landloze boeren. Niet toevallig, want Laranjeiras do Sul en omstreken heeft de meeste assentamentos (herverdeelde gronden van fazendeiros – grootgrondbezitters – aan landlozen en dat dikwijls na heftige confrontaties) van heel Brazilië.

Het was ook in Laranjeiras do Sul dat fotograaf Sebastião Salgado de wereldberoemde foto’s maakte van landlozen die met duizenden tegelijk een fazenda binnentreden. Zuid-Brazilië is trouwens de wieg van de grote sociale bewegingen, die dit reusachtige land rijk is.

Elemar vertelt nu trots over de gezamenlijke droom die Via Campesina met Fetraf jarenlang deelde en die nu werkelijkheid wordt. Het is dan ook een overwinning van formaat, dankzij de inzet van de sociale bewegingen.

De lijn uitzetten

Het mag niet zo maar een universiteit worden zoals zovele andere. 98 procent van de studenten komt uit de werkende klasse: arbeiders en gezinsboeren (2). Twee keer per jaar komen 42 vertegenwoordigers in een Strategische Sociale Raad samen. Ze moeten de lijn van onderzoek en extensão (uitstraling en werking buiten de muren) bepalen.

In de raad zitten de vier directeuren van de campussen in de staten Rio Grande do Sul, Santa Catarina en Paraná, vertegenwoordigers van de studenten, van de kerken, 12 vertegenwoordigers van de sociale bewegingen, vijf vertegenwoordigers van de burgemeesters, vijf ondernemers, één vertegenwoordiger namens de publieke universiteiten en één namens de privé-universiteiten. Iedere campus zal dan voor zijn werking ook nog eens een raad hebben.

Campus Laranjeiras do Sul

Dat het menens is om de brede maatschappij er bij te betrekken, mocht ik ondervinden. Een plechtige ondertekening door diverse burgemeesters om samen grond aan te kopen, maakt het mogelijk om binnenkort de eerste steen van ‘Campus Laranjeiras do Sul’ te leggen.

Een bont gezelschap van aanwezigen laat al iets van de uitgezette ‘lijn’ aanvoelen. ’s Ochtends kon ik zelf in dialoog gaan met 120 studenten en professoren. Thema: “Veevoer, een geschiedenis van interafhankelijkheid”.

Professora Josimeire Leandrini zorgt voor het warme onthaal. Zoals bijna alle professoren is ze, vanwege deze vernieuwende aanpak, onlangs naar Laranjeiras do Sul verhuisd.

De ‘lijn’ zorgt alleszins voor een kritisch denken. Voorbij de afhankelijkheid. Bij professoren én studenten. Ik heb al wat anders meegemaakt. Zowel in België, waar het bedrijfsleven hoe langer hoe meer onderzoekers financiert, net als in Brazilië.  

Luc Vankrunkelsven, Chapecó, 7 mei 2010

Luc Vankrunkelsven is medewerker bij Wervel vzw. Hij schreef al verschillende boeken over duurzame landbouw en soja in Brazilië.

(1) Fetraf: Federação dos Trabalhadores na Agricultura Familiar (familiale landbouwers);
MST: Movimento dos Trabalhadores Sem Terra (landloze boeren); www.mstbrazil.org ; www.viacampesina.org
MAB: Movimento dos Atingidos por Barragens (beweging van mensen die slachtoffer werden van de aanleg van stuwdammen); 
MPA: Movimento dos Pequenos Agricultores (beweging van kleine boeren); 
MMC: Movimento de Mulheres Camponesas (beweging van landelijke vrouwen); 

(2) Universidade Federal Fronteira Sul (UFFS) met campussen in Chapecó (hoofdzetel, in Santa Catarina), Cerro Largo en Erechim (Rio Grande do Sul), Laranjeiras do Sul en Realeza (Paraná).

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!