Minister van Binnenlandse Zaken José Francisco Blake (45), de nummer twee in Mexico, kwam vrijdag met zeven andere inzittenden om bij een helikoptercrash in de deelstaat Mexico, op 100 kilometer ten zuiden van de hoofdstad. Een van de andere slachtoffers is de viceminister van Binnenlandse Zaken, Felipe Zamora, verantwoordelijk voor Juridische Zaken en Mensenrechten.

De dood van Blake, die minister is sinds juli 2010, is een zware slag voor president Felipe Calderón, van de conservatieve Nationale Actiepartij (PAN). Analisten houden hun hart vast voor de presidentsverkiezingen van juli volgend jaar.

Het ongeval “raakt het land diep”, zegt Arturo Argente, directeur van de rechtsafdeling van het Technologisch Instituut voor Hogere Studies van Monterrey. “Bij de mensen overheerst het gevoel dat de federale regering kwetsbaar kan zijn.”

Bloedige verkiezingen van 1994

Na zijn aantreden in december 2006 zette president Calderón duizenden soldaten in voor de strijd tegen de drugskartels. Sindsdien zijn volgens tellingen van de media meer dan vijftigduizend mensen omgekomen in deze oorlog tegen drugs.

De dood van Blake en Zamora roept herinneringen op aan de bloedige presidentsverkiezingen van 1994. In januari van dat jaar kwam het Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger in opstand. In maart werd presidentskandidaat Luís Donaldo Colosio, van de Institutionele Revolutionaire Partij (PRI), vermoord in de noordelijke grensstad Tijuana. In september werd Francisco Ruiz Massieu, secretaris-generaal van de PRI, vermoord.

 De dood van Blake “brengt het verkiezingsgeweld van 1994 in herinnering”, zegt Arturo Argente. “Het is een voorbode van wat ons te wachten kan staan. Het is een combinatie van onveiligheid en geweld. We hebben een sterke, solide en stabiele staat nodig.”

Volgens Erubiel Tirado, verantwoordelijk voor de opleiding nationale veiligheid aan de Ibero-Amerikaanse Universiteit, zal de tragedie een impact hebben op “de veiligheidsstrategie, de debatten in het Congres, de begroting en de wetten of geplande hervormingen van de regering en andere politieke actoren.” Op de agenda van het Congres staat onder meer het debat over de wet op de Nationale Veiligheid, die door president Calderón wordt verdedigd.

Vliegongelukken

Blake is niet de eerste minister die bij een vliegongeval om komt. Op 21 september 2005 kwam de minister van Openbare Veiligheid, Ramón Martín Huerta, om het leven, eveneens bij een helikoptercrash, eveneens in de deelstaat Mexico; ook acht andere inzittenden stierven toen. Huerta was een van de vertrouwensfiguren van toenmalig president Vicente Fox (2000-2006), die ook tot de PAN behoort.

Op 4 november 2008 kwamen minister van Binnenlandse Zaken Juan Camilo Mouriño en viceprocureur-generaal José Santiago Vasconcelos om toen hun vliegtuigje neerstortte ten westen van Mexico-Stad. Vasconcelos, die zich bezighield met de strijd tegen de georganiseerde misdaad, had doodsbedreigingen gekregen van groepen drugshandelaars.

Het ministerie van Transport heeft de ongevallen van 2005 en 2008 toegeschreven aan mechanische fouten.

Aanslag niet waarschijnlijk

President Calderón suggereerde dat de dood van Blake te maken kon hebben met de sterke bewolking op de plaats van het ongeval maar hij beloofde de zaak helemaal uit te zoeken.

Tirado betwijfelt dat het hier om een aanslag gaat. “Binnenlandse Zaken is niet de strategische as in het veiligheidsbeleid van het land, en de functie heeft de laatste jaren aan belang ingeboet. In die zin klinkt het weinig waarschijnlijk dat Blake een doelwit was om een vermoeide, vertrekkende regering te verzwakken.”