Dogmatici rijden economie in de vernieling (deel 3)
Nieuws, Europa, Economie, Samenleving, OESO, Imf, Paul Krugman, Christine Lagarde, DSK -

Dogmatici rijden economie in de vernieling (deel 3)

Christine Lagarde, opvolger van Dominique Strauss-Kahn (DSK) aan het hoofd van het Internationaal Muntfonds, en daarvoor financieminister van Sarkozy, gaf recent haar visie op de crisis (Chatham House, Londen, 9/9). Hoe wetenschappelijk is die visie? We kijken daarnaast ook naar de OESO.

zaterdag 17 september 2011 17:22
Spread the love

De woordenschat van Lagarde is voor leken deels geheimtaal en zoals altijd is het belangrijk waarover niet gesproken wordt. “Fiscale consolidatie” en “fiscale op-orde-stelling” (adjustment) betekent waarschijnlijk: vermindering van de begrotingstekorten en overheidsschuld. Dat wordt gesuggereerd door de context. Ze zal allicht niet de gigantische schulden van de private sector bedoelen.

Termen als “critical”, “crucial”, “pivotal” en “challenge” zijn niet van de lucht. Alvast looft ze het nieuwe banenplan van Obama (dat 440 miljard overheiduitgaven impliceert), maar ze voegt er meteen aan toe dat het ‘kritisch’ is dat in de komende dagen Obama’s plan verduidelijkt wordt voor een meer duurzame overheidsschuld op halflange termijn. Daar kan iedereen inkomen, want de Amerikaanse overheidsschuld is reusachtig, tengevolge van alle oorlogen en belastingscadeaus aan de rijken.

Vraag is vereist voor duurzame groei

In haar inleiding stelt ze vast dat ‘de vraag (naar economische producten) nodig voor duurzame groei’ is stilgevallen. Goed gezien: de afhankelijkheid van economische activiteit van de vraag ontgaat precies de dogmatici, zoals eerder in deze artikels uitgelegd (deel 1 en 2).

Verder staat dat “het risico (of bedreiging) van recessie groter is dan het risico van inflatie; grondstoffenprijzen zijn aan het zakken”.
Dat zal Jürgen Stark niet graag horen, want hem interesseert alléén het gevaar van inflatie (zie hoger). Het monetaire beleid moet daarom sterk “accomodative” zijn, versta: toegeeflijk, teneinde het herstel (lees: groei) te ondersteunen. Maar er komt meer.

Fiscale orde op zaken en tegelijk ondersteunen van de groei”, hoe rijmt men dat? Tenzij men gelooft (en er zijn er die dat geloven) dat terugschroeven van overheidsuitgaven het economisch herstel bevordert. Dat laatste klopt, indien de economie gereduceerd wordt tot bepaalde bedrijven, zoals banken en beurzen. Want die gaan méér kunnen lenen om te speculeren. Niets werkgelegenheid natuurlijk.

Maar dàt geloof mogen we Lagarde niet in de schoenen schuiven. Eerder wil ze de kool en de geit sparen, en spreekt ze dus in bijna elke zin over de fiscale duurzaamheid, lees overheidsschuld, vooral voor de rijke landen (logisch: China heeft geen overheidsschuld; Noorwegen en Libië ook niet, maar dat zijn uitzonderingen).

Hoe de economie op gang krijgen?

Landen moeten NU ageren, ze herhaalt het meermaals. De grootste verantwoordelijkheid ligt dus bij de regeringen. De ondernemers van de private sector? De ECB? Toch: “Banken moeten de economische activiteit financieren”. Daarom “moeten ze van de overheden bijkomend kapitaal krijgen”. Ziedaar een zeer doctrinaire, ideologische visie: de overheid moet de financiële sector financieren (met goedkope leningen, dat weten we) en die banken kunnen dan hogere intrest vragen aan hun klanten, of speculeren op de beurzen.

Waarom  mogen de overheden zelf geen werkgelegenheid scheppen (zie de discussie in de VS)? Op welke manier zal de noodzakelijke vraag naar producten, waarover Lagarde sprak in ‘t begin, worden opgetrokken? Daarover vinden we in haar tekst slechts één gedachte: export.

Het zijn dus de burgers en bedrijven in de andere landen die moeten kopen. Helaas, dat is natuurlijk nonsens wanneer er overal een dalende vraag is. De noodzaak die Krugman heeft uitgelegd, namelijk meer overheidsuitgaven, dat staat nergens, tenzij in geheimtaal.
In het Verenigd Koninkrijk steunt ze de plannen van de overheid voor strenge kapitaal- en liquiditeitsregulering voor banken, en een groter reservekapitaal, vroeger dan de nieuwe eisen van het Basel III comité.

Aan Der Spiegel zegt Lagarde nog: “In Europa raden wij landen aan om hun bezuinigingsplannen aan te passen aan de gewijzigde situatie en om ingrepen te overwegen die leiden tot groei‘”. Voor de VS verschuift haar raad in overeenstemming met Obama: “De Verenigde Staten moeten een “geloofwaardig” plan opstellen voor de middellange termijn. Dat zou ruimte bieden om het op de korte termijn gerichte bezuinigingsprogramma te laten varen, en voor de introductie van maatregelen die de economie aanjagen”. Dat klinkt toch wel heel verstandig.

Samengevat:

Het IMF heeft een beter inzicht dan typische doctrinairen in hoe de macroeconomie werkt, en ziet het nut in van een stimulerende overheid. Maar tegelijk blijft het IMF steeds weer aandringen op verlagen van de begrotingstekorten. Hoe dat moet gebeuren lijkt iedereen wel te weten: besparen, dus minder gemeenschapsvoorzieningen met minder personeel.

Taboe blijft het belasten van de hoogste inkomens, vermogens, en bedrijven die miljarden winst maken. De inanciële transactietaks (Tobin), nochtans een dada van Sarkozy: nooit van gehoord.  Wanneer we bedenken dat op het IMF misschien een paar honderd experten werken, is het een flauw beestje.

Toegevoegd op 14 sept: waar die theoretische beleidsvisie in de praktijk op uitdraait, leren ons vandaag de nieuwe maatregelen opgelegd aan Portugal. Die resulteren in een snelle verarming van de bevolking. Zie: https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2011/09/13/trojka-haalt-duimschroeven-aan-voor-besparingsplan-portugal

OESO

De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD in het Engels), in feite een club van rijke landen, heeft ook een denktank en maakt continu statistieken. Ze houden daar niet van de Belgische indexkoppeling, want die ondermijnt de zogenaamde competitiviteit van de Belgische ondernemingen (eigenlijk zouden de andere landen daar blij om moeten zijn; maar principe is principe…). De OESO geeft ook voortdurend adviezen aan de regeringen (niet aan de private sector, die dopt zijn boontjes liefst alleen).

Vergelijkbaar met Christine Lagarde wordt de kool en de geit gespaard. Enerzijds is er bezorgheid over de stilstand van de economische groei in de grote industrielanden, met dalend vertrouwen (lees: uitgaven) van huisgezinnen en bedrijven, wat zowel de wereldhandel als de werkgelegenheid (sic!!) aantast. Intentie of aan te werven worden zwakker, en er is een grotere kans dat hoge werkloosheid blijft duren. Dit voor de diagnose: werkgelegenheid en gezinsuitgaven staan er bij.

Echter, de ene tekst of video is de andere niet. Wanneer we een powerpointpresentatie bekijken (die meestal met trefwoorden werkt), staat daar niets in over koopkracht en gezinsinkomen, wel over het ‘vertrouwen’ van consumenten, en…een grafiek met sterk stijgende prijzen! Toch geen inflatie?

Daarop volgen: het “imperatieve”  beleid “om vertrouwen te herstellen” . Hier niets over werkgelegenheid of koopkracht of sociale vangnetten. Maar wèl: “fiscale consolidatie, structureel beleid, recapitalisatie van de banken, monetair beleid, wisselkoers aanpassingen”. Volgt u nog?

Dit vergelijkend met Krugman en De Grauwe, lijken we op een andere planeet te zijn beland. Het lijkt de planeet van de slogans en dogma’s, die voortdurend herhaald worden, zonder te kijken naar de verwachte gevolgen voor de meeste mensen. Zoiets als: gezonde financiën zijn goed voor iedereen. Dat zal wel; maar wie gaat dat betalen, en wie gaat de winsten opstrijken? That is the question.

Prof. Koen Schoors, U.Gent, schrijft: “De grootste genieter van de redding (van de banken) is uiteindelijk onze vermogende medemens. Maar de manier waarop we het systeem voor de ondergang hebben behoed, betekent dat de kost van de redding vooral opgehoest zal worden door de werkende medemens, via hogere belastingen en overheidsbezuinigingen. Dit betekent eigenlijk dat we een langetermijntransfer organiseren van arbeid naar vermogen. Daar zitten we natuurlijk niet echt op te wachten”.

Ik vrees dat sommigen precies daar goed mee bezig zijn. Volgens de economische wetenschappen zal dit echter faliekant aflopen, in de zin dat een algemene verarming zal resulteren in een lange depressie. Aan onze Leterme, DiRupo en de vakbonden om dat tegen te houden.

take down
the paywall
steun ons nu!