Gouverneur Guy Quaden van de Nationale Bank van België stelt de loonindexering in vraag (foto: Nationale Bank)
Opinie, Nieuws, Economie, België, EU, Europese Commissie, Nationale bank, Angela Merkel, Bedrijfswinsten, Guy Quaden, Loonindexering, Index, Inflatie, Prijzen consumptiegoederen, Gezondheidsindex, Elektriciteitsprijzen -

Doet de index de prijzen stijgen of is het omgekeerd?

De Belgische indexkoppeling van de lonen lijkt een groot wereldprobleem te worden. Na de bedrijfsleiders zeggen Angela Merkel, Nicolas Sarkozy, de Europese Centrale bankiers, en nu ook onze eigen gouverneur van de Nationale Bank, Guy Quaden: zo kan het niet langer. De OESO adviseerde België al in november 2008 om de loonindexering af te schaffen.

donderdag 17 februari 2011 18:45
Spread the love

Prof. Paul De Grauwe (econoom aan de KU Leuven) – die niettegenstaande zijn Open VLD-verleden, wetenschappelijk blijft denken – zegt: “het is lachwekkend om te betogen dat het afschaffen van de loonindexering kan bijdragen tot stabiliteit in de eurozone”.

Want: “dat er loonindexering is in België kan moeilijk als één van de oorzaken van de eurocrisis worden bestempeld”. En hij verklaart de nonsens en de slogans die over de index worden verkocht: “Yves Leterme had gelijk toen hij zei dat het deel uitmaakt van de verkiezingscampagne die Angela Merkel in Duitsland is gestart”.

Merkel heeft namelijk last van de campagne van de Duitse tabloids (een mooi woord voor de roddel- en sensatiebladen, die vertegenwoordigen zogenaamd de publieke opinie) (De Morgen, 12 februari 2011).

“Laat u niet beetnemen!”

Dus, beste mensen: “Laat u niet beetnemen!” Met die slogan won Achiel Van Acker (BSP), de toenmalige socialistische premier, de strijd tegen de dure steenkool.

Want: eerst stijgen de prijzen, en pas later de spilindex. De aanpassing van de lonen volgt soms pas een jaar later (paritair comité 218). Intussen zijn de consumenten koopkracht kwijt, die niet meer wordt ingehaald (tenzij door een echte loonsverhoging. En die mag maximum 0,3 procent zijn over twee jaar, volgens het IPA, het interprofessioneel akkoord).

Niet vergeten dat benzine, diesel, tabak en alcohol vroeger al uit de indexkorf werden gehaald. Daardoor weerspiegelt deze ‘gezondheidsindex’ niet het volledige uitgavenpakket van de meeste gezinnen; ook omdat luxeproducten (‘de Porsche’) mede het cijfer bepalen.

Wil iemand nu ook de elektriciteitsprijs schrappen? Komt daarbij dat we een procentuele loonaanpassing hebben: het bedrag in euro dat een hogere loonschaal erbij krijgt, is veel groter dan wat de lage inkomens krijgen. Of met andere woorden: wie het minst verdient, krijgt nauwelijks een aalmoes meer. 

Ook winsten bedrijven stijgen

Echter, het belangrijkste in dit systeem is, dat door de voorafgaande prijsstijgingen ook de winsten van veel bedrijven omhoog gegaan zijn. Waar gaat anders het geld naartoe dat door de consumenten op de toog is gelegd?

Dus eerst stijgen de winsten, veel later de lonen. De cijfers van die winsten liegen er niet om: die blijven maar stijgen. Niet alleen die van GDF-Suez, de Franse eigenaar van Electrabel: in één kwartaal 3,6 miljard euro nettowinst, plus schuldafbouw en overnames.

Ook brouwer Anheuser Busch-Inbev: 3,058 miljard dollar netto over 9 maanden. En staalreus Arcelor-Mittal 2,9 miljard netto in 2010. Enz.

Natuurlijk profiteren niet alle bedrijven evenveel. De petroleumreuzen, Suez, big farma, de speculanten op de graanprijs, zijn bij de kampioenen. Maar mijn kapper of bakker heeft daar niets aan. Daarom zouden de patroonsorganisaties een deel van hun winsten moeten samenleggen in een solidariteitskas, om zo hun zwakkere broertjes te steunen. De loon- en weddetrekkenden doen dat al generaties lang.

Verplichte loonindexering in alle 27 EU-landen

Indien de Europese Commissie een verstandig beleid wil voeren, zou de automatische loonindexering verplicht moeten worden in alle 27 EU-lidstaten. Dat zou overal de koopkracht ondersteunen, daardoor zou ook de afzet verhogen van de bedrijven, en bijgevolg misschien zelfs nieuwe arbeidsplaatsen mogelijk maken.

Natuurlijk moeten de patroons bereid zijn een stuk nettowinst op te offeren ten voordele van hun personeel. En daar knelt het schoentje.

PS: Guy Tegenbos doet in de kwaliteitskrant De Standaard (DS, 17/2) alsof het evident is dat onze loonindexering banen doet verdwijnen. De patroons zeggen dat, maar welk bewijs is daarvoor geleverd? En vooral welke garantie geven ze? Precies België heeft de economische crisis beter doorstaan dan veel andere landen van de EU, en dat volgens diverse statistieken.

Frank Roels

Frank Roels is emeritus hoogleraar aan de UGent.

take down
the paywall
steun ons nu!