2016 is begonnen zoals 2015 verliep: krakkemikkige kerncentrales die om de haverklap uitvallen. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle FANC en de regering blijven ondertussen het licht van de zon ontkennen.

Als een volleerde ‘Nuclear Ali’ [1] verschuilt minister van binnenlandse zaken Jan Jambon (N-VA) zich achter de dooddoener dat de mankementen zich toch niet in het nucleair gedeelte voordeden. Alsof de door duizenden scheurtjes geplaagde reactorvaten van Doel 3 en Tihange 2 zich niet in het nucleaire gedeelte bevinden of alsof een probleem in een niet-nucleaire component niet tot een ernstig ongeval kan escaleren.

CD&V, Open VLD en MR creëren stroomtekorten

 De kerncentrales vormen niet enkel een alsmaar toenemend risico voor onze veiligheid – verzekeringsmaatschappijen weigeren niet voor niets om het nucleaire risico te dekken – maar brengen ook onze bevoorradingszekerheid in gevaar (Zie het Greenpeace-rapport Lifetime extension of ageing nuclear power plants: Entering a new era of risk).

Die bevoorradingszekerheid was nu net het ultieme argument van de regeringspartijen om de levensduur van onze oudste reactoren met nog eens tien jaar te verlengen. Nochtans blijkt uit het recentste bevoorradingzekerheidsrapport van netbeheerder Elia dat er ook zonder die oude reactoren de volgende jaren geen stroomtekorten moeten gevreesd worden (Zie Elia-rapport Nood aan strategische reserve voor de winter 2016-2017). Als er al bevoorradingsproblemen dreigen, dan worden die net veroorzaakt door onze grote afhankelijkheid van verouderde en onbetrouwbare kernreactoren. 

Vanuit het perspectief van Electrabel, onderdeel van de Franse multinational Engie, is het logisch dat de citroen tot de laatste druppel wordt uitgeperst. Dat FANC en de regering daarin meestappen en zelfs het voortouw nemen valt evenwel niet goed te praten. 

Hun bezorgdheid voor de kortetermijnwinst van Electrabel primeert boven het algemeen welzijn van de samenleving en de bevoorradingszekerheid voor onze economie. In plaats van een remedie voor te schrijven geven ze een extra portie van de kwaal.

Alsof je alcoholisme zou bestrijden door aan te sporen tot meer drinken. 

Kassa, kassa, kassa

Als kers op de taart wil minister van energie Marie-Christine Marghem (MR) nu ook de gascentrales subsidiëren, die Electrabel nota bene zelf heeft stilgelegd om voorrang te geven aan zijn niet-flexibele nucleaire basislastcentrales [2]. De nucleaire elektriciens passeren hierdoor drie maal langs de kassa:

• ten eerste omdat FANC de veiligheidsnormen en dus de noodzakelijke investeringen om de oude reactoren langer te kunnen openhouden heeft geminimaliseerd;
• ten tweede door de fiscale voordelen en gegarandeerde winstmarges die ze van de regering cadeau kregen om de afgeleefde kernreactoren langer open te houden;
• ten derde door subsidies te ontvangen om hun flexibele gascentrales in stand-by te houden. Dit is namelijk nodig als back-up voor de om de haverklap uitvallende kerncentrales. 

Belgisch surrealisme maakt buurlanden ongerust

Ondertussen is men in de buurlanden het lachen ook verleerd. In de grensregio’s van Doel en Tihange, de Nederlandse provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg, de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen en het Groothertogdom Luxemburg begint men zich vragen te stellen over de veiligheid van onze kerncentrales. 

De gemeenteraden van o.a. Bergen-op-Zoom, Roosendaal, Maastricht en Aken vragen dat hun burgers zouden betrokken worden bij een milieu-effectenrapportageproces en willen tevens een grensoverschrijdende publieke consultatie over de levensduurverlenging van de oude Belgische kernreactoren.

Waarom blijft de regering dit weigeren? Wat heeft ze te verbergen? In de bestuursraden van de aangrenzende Nederlandse provincies en in Noordrijn-Westfalen wordt de definitieve stillegging van scheurtjesreactoren Doel 3 en Tihange 2 geëist. De Nederlandse Tweede Kamer [3] en Duits Bondsminister voor leefmilieu Barbara Hendricks (SPD) hebben op manifeste wijze hun ongenoegen over het Belgische nucleaire geklungel kenbaar gemaakt.

Laatste kans voor CD&V, Open-VLD en MR

 De meerderheidspartijen hebben nog een laatste kans om het roer om te gooien. Tijdens de week van 10 januari 2016 wordt in de federale Kamer van Volksvertegenwoordigers het wetsontwerp van de regering besproken waarmee de gunstvoorwaarden die Electrabel van de regering cadeau kreeg wettelijk worden verankerd.

Door dit wetsontwerp te verwerpen wordt de levensduurverlenging van de oude reactoren ongedaan gemaakt en kan eindelijk werk gemaakt worden van een Belgische ‘Energiewende’ [4] gebaseerd op een veilig, milieuvriendelijk en betrouwbaar energiesysteem. Zo niet wordt het point of no return bereikt en blijven we nog decennia opgezadeld met een compleet verouderd energiepark uit de vorige eeuw. 

Eloi Glorieux, campagneverantwoordelijke van Greenpeace voor energie, kan bereikt worden op eloi.glorieux@greenpeace.org.

[1] Ali Hassan al-Majid, bekend als ‘Chemical Ali’ was als Iraaks minister van defensie onder Saddam Hoessein verantwoordelijk voor de gifaanvallen op Koerdische dorpen in 1988 waarbij duizenden mensen omkwamen (nvdr).

[2] Kerncentrales en steenkoolcentrales kunnen hun productie niet aanpassen aan de vraag omdat ze alleen een vastgelegde hoeveelheid stroom (in technische termen: de ‘basislast’) kunnen produceren. Om de schommelingen in stroomverbruik op te vangen moeten deze centrales dus altijd aangevuld worden met andere types energiecentrales (in dit geval gascentrales) die wel flexibel kunnen produceren (nvdr). 

[3] De Nederlandse Tweede Kamer is de evenknie van de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers (nvdr).

[4] Het Duitse woord ‘Wende’ betekent ‘ommekeer’. De conservatieve Duitse regering onder leiding van Angela Merkel heeft in september 2010 beslist definitief af te stappen van kernenergie na de ramp in Fukushima. Met deze ‘Energiewende’ werd een transitieproces in gang gezet om de Duitse energieproductie ecologisch duurzaam en hernieuwbaar te maken (nvdr).