De regels omtrent kunstenaars in het werknemersstatuut werken met twee maten en gewichten, sinds de RVA in 2011 het begrip ‘artistieke prestaties’ enkel nog laat gelden voor “podiumkunsten, film- en audiovisuele sector”. Wat met zoveel anderen? Benieuwd hoe de arbeidsrechtbank zal oordelen over de discriminaties inzake deze regels.
Er is een uitholling aan de gang van administratieve regels voor kunstenaars, die volgens het werknemersregime zijn ingeschreven en per prestatie betaald worden. Prestaties die sinds twee jaar alleen nog voor podiumkunsten, film- en audiovisuele sector tellen.
“De uitsluitingen van kunstenaars door de RVA zijn zo talrijk dat ze sfeer van totale willekeur scheppen”
Beeldhouwkunst, experimentele kunst, fotografie, grafiek, hybride kunst, installatiekunst, literatuur, performance, poëzie, schilderkunst, urbanistische interventies… vallen zo uit de boot. De uitsluitingen van kunstenaars door de RVA zijn zo talrijk dat ze sfeer van totale willekeur scheppen. Daarom lopen er een 200-tal gerechtelijke procedures; over een paar daarvan viel de beslissing van de Arbeidsrechtbank van Brussel op 28 juni.
De verscheidenheid aan kunstpraktijken is groot, ten opzichte van het aantal legale statuten waaronder men deze talloze praktijken kan uitoefenen als een beroep. Als een kunstenaar betaald wordt, dan is hij/zij verplicht om ofwel als werknemer, ofwel als zelfstandige te zijn ingeschreven, of om beide te combineren. Beide statuten, die zijn afgestemd op voorbeelden uit meerderheidspraktijken zoals arbeiders, bedienden, handelaars…, vallen moeilijk te rijmen met de minderheidspraktijken van kunstenaars.
Na een proces dat teruggaat tot 1969, werd in 2002 de wet betreffende de sociale zekerheid van de loontrekkenden aangepast en uitgebreid tot alle kunstenaars die werken creëren of uitvoeren in opdracht en tegen betaling van een loon. Die zijn in principe werknemers, maar wanneer ze voldoen aan bepaalde voorwaarden, kunnen ze kiezen om te werk te gaan als zelfstandige. Tevens werden enkele bijzondere regels voor tijdelijke werknemers inzake werkloosheid – de toelating tot de werkloosheid en de berekeningen van de werkloosheidsuitkeringen – aangepast voor alle ‘artistieke prestaties’.
“In 2011 reduceerde de RVA het begrip ‘artistieke prestaties’ tot de ‘podiumkunsten, film- en audiovisuele sector’. In één klap werd een grote groep kunstenaars, die tegen betaling van een loon artistieke prestaties levert, uitgesloten van een aantal beschermingen van de werknemers”
Sinds de aanpassingen aan het werknemersstatuut in 2002, maken vele kunstenaars uit uiteenlopende praktijken gebruik van het werknemersregime. Het stelde hen in staat een duurzame kunstpraktijk te ontwikkelen. Dat zoveel nieuwe mensen sinds 2002 bijdragen aan het mutuele systeem van het werknemersregime mag dan ook een succes heten. De erkenning van alle kunstenaars binnen het werknemersstatuut was geboren.
Tot de RVA in oktober 2011 het begrip ‘artistieke prestaties’ opnieuw reduceerde tot de “podiumkunsten, film- en audiovisuele sector”. In één klap werd een grote groep kunstenaars, die tegen betaling van een loon artistieke prestaties levert, uitgesloten van een aantal beschermingen van de werknemers. Tegelijk wordt van deze kunstenaars, binnen het werknemersregime, wel nog verwacht dat zij de helft van hun inkomsten afstaan aan loonlasten voor de sociale zekerheid, zonder toegang tot de volledige sociale zekerheid van dit regime. Dat veel kunstenaars nu administratief uitgesloten worden van de regels die gelden voor kunstenaars is niet alleen een discriminatie, maar ook een bedreiging voor de diversiteit aan kunstpraktijken.
“Wij vragen de intrekking van de omzendbrief van de RVA uit oktober 2011, die een enge invulling gaf aan het begrip artistieke prestaties”
De RVA werd door juridische uitspraken al verplicht om bepaalde administratieve regels met betrekking tot kunstenaars opnieuw in te trekken, wegens tegenstrijdig met de wet. Er kwam ook al advies van de Raad van Arbeid in juli 2012 over deze kwestie.
Maar tijdens de conclusie van 28 Juni 2013, geeft de Arbeidsrechtbank in Brussel de RVA gelijk wat betreft de uitsluiting van kunstenaars die niet actief zijn binnen de podiumkunsten, film- en audiovisuele sector. Dit probleem kan dus niet op een juridische manier opgelost worden.
Wij roepen Monica De Coninck, Minister van Werk, dan ook op om actie te ondernemen en de verdere uitholling van een aantal regels voor kunstenaars stop te zetten.
Wij vragen de intrekking van de omzendbrief van de RVA uit oktober 2011, die een enge invulling gaf aan het begrip ‘artistieke prestaties’. Bovendien vragen wij een precisering van de wetgeving. Wij wensen een expliciete verwijzing naar het begrip ‘artistieke activiteit’ in artikel 10 van het ministerieel besluit van 26 november 1991 en 116 §5 van het koninklijk besluit van 25 november 1991, als “creatie en vertolking van artistieke werken, inzonderheid op het vlak van de audiovisuele en beeldende kunsten, de muziek, de literatuur, het spektakelbedrijf, het decorontwerp en de choreografie”, zoals dat in de inleiding van deze besluiten nu reeds omschreven werd en in overeenstemming met de wet betreffende de sociale zekerheid van de loontrekkenden. Deze voltooiing moet mogelijke misverstanden in de toekomst vermijden.
Kunstenaars vragen enkel de toepassing van de wet betreffende de sociale zekerheid van de loontrekkenden, die zelf reeds bepaalt dat zij als tijdelijke en onregelmatige werknemers dezelfde rechten hebben op de bescherming van het werknemersregime net zoals alle andere werknemers.
Ondertekenen:
Beatrijs Albers, Shila Anaraki, Mesut Arslan (0090), Sven Augustijnen, Meryem Bayram, Roxanne Bauwens, Anne Bellefroid, Ruben Bellinkx, Machteld Bernaert, Greet Billet, Maria Blondeel, Jan Boelen, Ruben Boeren, Gideon Boie (BAVO), Marie Julia Bollansée, Karin Borghouts, Bram Borloo, Charlotte Bouckaert, Evelien Bracke (Z33), Koen Brams, Georges Bras, Hedwig Brouckaert, Tom Bruwier, Wim Catrysse, Fia Cielen, Sara Claes, Catherine Claeye, Geert Clarisse, Michel Cleempoel, Colette Cleeren, Michel Clerbois, Piet Coessens (Roger Raveelmuseum), Maria Conti, Leo Copers, Pierre Cordier, Audrey Cottin, Yves Coussement, Cel Crabeels, Anne Daems, Bart De Baere (M HKA), Guy De Bievre, Patrick De Bleeckere, Christoph De Boeck, Sarah Deboosere, Elise Debouny, Goele De Bruyn, Stoffel Debuysere, Koen De Decker, Felix De Clerck (VOBK), Lieven De Cauter, Peter De Cupere, Koenraad Dedobbeleer, Eva De Groote, Karin de Jong, Annemie De Jonge, Yves De Mey, Didier Demorcy, Simona Denicolai & Ivo Provoost, Véronique Depiesse, Josine De Roover (Nicc), Frederik Desmet, Katrijn De Steur, Julien Deswaef, Dirk Dewit (BAM), Catherine de Zegher, Stefie Dieltjens, Nico Dockx, Willy Dory, Leen Driesen, Fred Eerdekens, Christophe Engels, Trudo Engels (nadine), Sam Eggermont (BAM), Christophe Engels, Lucienne Feron, Catherine Francotte, Pieter Geenen, René Geladé, Frederic Geurts, Kris Gevers, Filip Gilissen, Pierre Jean Giloux, An Goovaerts (nadine), Kim Gorus, Philippe Gouwy, Ilias Grenné, Johan Grimonprez, Jean-Lucien Guillaume, Tine Guns, Carl Gydé (Campo), Stéphane Hacquier (Starflam), Greet Halsberghe, Karin Hanssen, Kati Heck, Tom Heene, Ronny Heiremans, Laura Herman, Heide Hinrichs, Cecile Ibarra, Aernoudt Jacobs, Henri Jacobs, Loes Jacobs (nadine), Aleksandra Janeva Imfeld, Joris Janssens (VTI), Sylvie Janssens De Bisthoven, Julek Jurowicz (SmartBe), Jan Kempenaers, Aglaia Konrad, Helena Kritis, Lars Kwakkenbos, Heike Langsdorf, Jeroen Laureyns, Eric Lauwers, Kwinten Lavigne, Rebecca Lenaerts, Geraldine Lenseclaes, Alexandra Leyre Mein, Ulrike Lindmayr, Marie Logie (Auguste Orts), Fabian Luyten, Annemie Maes, Kobe Matthys (Agentschap/Agence), Vincent Meessen, An Mertens, Lilia Mestre, Cedric Michiels, Pieter-Paul Mortier, Ruben Nachtergaele, Tania Nasielski, Sophie Nys, Eva Peeters, Jean François Octave, Willem Oorebeek, Steven Op de Beeck (Contour Mechelen), Ria Pacquée, Lieven Paelinck, Maria Palacios Cruz, Tatjana Pieters, Christophe Piette, Kobe Proesmans, Rolf Quaghebeur (Argos vzw), Alan Quireyns (Air), Katrien Reist, Michiel Reynaert, Luea Ritter, Isabelle Rouquette, Meggy Rustamova, Jean-Pierre Point, Alain Sartiaux, Kelly Schacht, Stijn Schiffeleers, Jack Segbars (Platform Beeldende Kunst, Nederland), An Seurinck (BAM), Els Silvrants-Barclay, Lisette Smits, Dirk Snauwaert (Wiels), Lukas Stallaert, Linda Suy, Mark Swysen, Nadine Tasseel, Mieke Teirlinck, Luc Theuwis, Frank Theys, Koen Theys, Dominique Thirion, Narcisse Tordoir, Ana Torfs, Dennis Tyfus, Einat Tuchman, Laura van (croxhapox), Sarah Vanagt, Guy Van Belle (okno), Robin Vanbesien, Pieter Van Bogaert, Rik Van Caenegem, Herman van den Boom, Kristien Van den Brande, Albert Vandebroeck, Robrecht Vanderbeeken (KASK), Johan Vandermaelen, Kris Van Dessel, Marthe Van Dessel, Filip Van Dingenen, Stijn Van Dorpe, Caroline Van Eccelpoel, Klara Van Es, Bea Van Goethem, Dimitri Vangrunderbeek, Anniek Vanhee, Sarah Vanhee, Sophie Vanhomwegen, Myriam Van Imschoot, Tom Van Imschoot, Anne-Mie Van Kerckhoven, Sofie Van Loo, Vanessa Van Oberghem, Sam Vanoverschelde, Luc Van Put, Lieve Van Stappen, Michaël Van Wassenhove, Antje Van Wichelen, Wendy Van Wynsberghe, Geert Verbeke, Walter Verdin, Frederik Vergaert (Lokaal 01), Angel Vergara, Ria Verhaeghe, Els Vermang, Karin Vermeir, Katleen Vermeir, Dirk Vervenne, Gosie Vervloessem, Els Viaene, Kris Vleeschouwer, Leen Voet, Geert Wachtelaer, Marc Wathieu, Nikol Wellens (VTI), Peter Westenberg, Dominique Willaert (Victoria Deluxe), Eva Wittocx (M), Valérie Wolters (Margarita Production), Christine Wrzesinski, Etienne Wynants (Etabl. d’en Face), Jacques Zenner …
