Kapitein-dokter Barsha Bajracharya werkt voor de VN-missie UNIFIL in Libanon. Meer vrouwelijke VN-peacekeepers heeft een positieve invloed op de strijd tegen seksueel misbruik door VN-personeel, omdat zij klachten van slachtoffer sneller ernstig nemen en registreren en mannelijke collega-daders sneller aangeven (UNIFIL/Pasqual Gorriz)
Analyse, Nieuws, Wereld, Samenleving, Politiek -

DNA-databank tegen seksueel misbruik VN-personeel wordt niet overwogen

In de strijd tegen seksuele uitbuiting en misbruik door eigen personeel in de vele VN-missies werd het idee geopperd van een algemene DNA-database van alle VN-personeel. Die is er nog niet. De bescherming van de privacy blijkt zwaarder door te wegen dan deze strijd.

dinsdag 28 november 2017 14:11
Spread the love

De strijd tegen seksuele uitbuiting en misbruik door VN-peacekeepers en andere stafmedewerkers zoals administratief personeel bij verschillende missies is er een van lange adem. Tot nu toe leidde die slechts tot een handvol effectieve veroordelingen. Een voorstel om onder VN-toezicht een DNA-database op te zetten is er niet gekomen. Zelfs niet op een moment dat de VN op 25 november 16 dagen van activisme lanceerde om geweld tegen vrouwen te elimineren.

Betalen bij bewezen vaderschap

Een DNA-database is nochtans een instrument dat met succes in veel landen wordt ingezet om daders van misdaden te kunnen opsporen. Volgens Anne Marie Goetz, hoogleraar aan het Centre for Global Affairs School of Professional Studies in New York, zijn er ook andere maatregelen die reeds kunnen worden genomen om seksuele uitbuiting en misbruik te verminderen. Zij denkt daarbij aan het inzetten van meer vrouwelijke peacekeepers, betere training en meer bewustmaking, naast een vlottere toegang tot de diensten die slachtoffers nodig hebben om misbruik te melden.

“Een zeer effectief afschrikkingsmiddel dat weinig besproken wordt, is het voorafgaand inzamelen van DNA-stalen van peacekeepers, met en zonder uniform”, weet ook Goetz. Een staal nemen via een eenvoudig speekselstaafje volstaat volgens haar om in geval van verkrachting een DNA-match te vinden, of later het DNA van een baby te vergelijken met dat van de mogelijke vader.

“Alleen al het verzamelen van DNA kan mensen bewust maken van de verhoogde kansen om te worden betrapt na seksueel geweld of in een betwisting over vaderschap”, zegt ze. “De landen die troepen sturen naar conflictgebieden, kunnen dit ook als een kans aangrijpen om peacekeepers erop te wijzen dat ze aansprakelijk zullen gehouden worden in geval van geweld of misbruik, of dat ze mee verantwoordelijk zullen worden gesteld voor de kosten van een kind in geval van bewezen vaderschap.”

Verzet tegen database

Het voorstel voor het aanleggen van een DNA-database van het VN-personeel is echter op fel verzet gestoten van stafleden en van lidstaten die troepen leveren voor VN-vredesoperaties. Het belangrijkste ingeroepen bezwaar is dat het voorstel in tegenspraak is met privacywetten en -normen van de meeste landen.

“Bovendien zou de database gecontroleerd moeten worden door een derde partij”, zegt Paula Donovan van Aids-Free World en activiste tegen seksueel geweld binnen de VN. “Zelfs dan is DNA een nuttig middel maar geen oplossing. Zelfs als vaderschap er mee wordt aangetoond, is dat niets waard tenzij een rechtbank alimentatie beveelt en de VN dat vonnis bekrachtigen en opleggen.”

Allemaal potentiële verkrachters

“Als medewerkers in dienst komen van de VN, zouden ze geen DNA moeten overhandigen”, zegt Ian Richards, president van het Coördinerend Comité voor Internationale Personeelsbonden en -verenigingen in de VN (CCISUA). “Dit voorstel zou ervan uitgaan dat elk personeelslid een potentiële verkrachter is. Geen enkele werknemer en geen enkel land vraagt z’n personeel of burgers om DNA te overhandigen, en daar bestaan goede redenen voor, zoals de bescherming van de privacy en de bescherming tegen het misbruik van persoonlijke informatie.”

De Wereldorganisatie voor Intellectuele Eigendom (WIPO), een VN-agentschap in Genève, werd onlangs nog veroordeeld omdat het geprobeerd had om DNA van medewerkers op te vragen om een klokkenluider te kunnen ontmaskeren. “We willen niet dat dit gebeurt bij de VN. Er is een sterke waarschijnlijkheid dat een DNA-databank gehackt kan worden door buitenstaanders, wat tot heel andere problemen kan leiden”, zegt Richards, wiens organisatie meer dan 60.000 mensen telt in buitenlandse missies en in het VN-hoofdkwartier in New York.

40.000 misdaden opgelost

Desoxyribonucleïnezuur (DNA) is een drager van biologische informatie. Het is een molecule die de genetische instructies bevat die worden gebruikt bij groei, ontwikkeling, functioneren en reproductie van levende organismen en virussen.

Volgens een BBC-rapport was Groot-Brittannië het eerste land om DNA in te zetten als een instrument voor misdaadbestrijding. De Britse nationale database werd gelanceerd in 1985. Die bevat momenteel gegevens van meer dan vijf miljoen mensen en heeft al jaarlijks ongeveer 40.000 misdaden kunnen oplossen.

De VS, Canada, Australië en de meeste Europese landen hebben het voorbeeld van Groot-Brittannië gevolgd. Internationale DNA-profilering is een van de belangrijkste doorbraken in het moderne politiewerk van de laatste jaren. Tot nu toe werd echter weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het feit of dergelijke databanken misdaad ook echt helpen verminderen, zegt het rapport.

Volgens perswoordvoerder Stéphane Dujarric hebben de VN tussen 1 juli en 30 september 2017 al 31 beschuldigingen van seksueel misbruik ontvangen. “Niet alle zijn geverifieerd en sommige bevinden zich in een voorlopige beoordelingsfase”, zegt hij. Van de 31 beschuldigingen zijn er 12 afkomstig van peacekeepingoperaties en 19 van agentschappen en programma’s. 10 klachten werden gecategoriseerd als seksueel misbruik, 19 als seksuele uitbuiting, en twee zijn onbekend. Volgens Dujarric vonden 12 van deze beschuldigingen plaats in 2017, twee in 2016 en zes in 2015 of eerder. Van 11 gevallen is de datum onbekend.

Slachtoffer centraal

“Ondertussen worden wel inspanningen geleverd om deze misbruiken tegen te gaan”, zegt Dujarric. “De strategie zoals uitgestippeld door de VN-secretaris-generaal wordt ingezet.” Er wordt onder meer slachtofferhulp aangeboden en met de vrijwillige bijdragen van de VN-lidstaten zal het VN-Fonds ter ondersteuning van slachtoffers van seksueel geweld en uitbuiting groeien tot 1,5 miljoen dollar.

“We willen de straffeloosheid beëindigen en zijn daarom onder meer een elektronisch systeem aan het ontwikkelen om personeel waartegen een aanklacht loopt of personeel dat ontslag nam tijdens een lopend onderzoek, beter te screenen”, zegt hij. “We geven ook extra trainingen aan personeel, zoals in november 2017 in de Democratische Republiek Congo over betere ondersteuning van slachtoffers en snellere acties die kunnen ondernomen worden bij vermeend misbruik.”

Op een bijeenkomst over VN-peacekeeping in Canada half november werd seksuele uitbuiting door VN-medewerkers streng veroordeeld. De lidstaten en het VN-Secretariaat werden aangespoord om de inspanningen op te drijven om preventief te werken, aansprakelijkheid na te komen en slachtofferhulp te verbeteren. De verklaring die na deze bijeenkomst werd opgesteld sprak over “een vernieuwde aanpak waarbij het slachtoffer centraal staat, met inbegrip van het aanstellen van een advocaat voor het slachtoffer en het streven naar een standaard voor slachtoffers van zulke gruwelijke daden.”

Will DNA Data Base Deter Sexual Abuse at UN?

take down
the paywall
steun ons nu!