Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Antwerpen waarin nagegaan werd in welke mate de groeiende aandacht voor diversiteit in de samenleving ook een effect heeft op Defensie, een organisatie die vanouds wordt bestempeld als een mannenbastion.

Een groep bachelorstudenten politieke wetenschappen van de Universiteit Antwerpen, onder begeleiding van Jorg Kustermans, onderzochten hoe diversiteit (met de focus voornamelijk op drie categorieën: vrouwen, holebi’s en allochtonen) wordt geproblematiseerd binnen het leger. Door het ontleden van de beleidsdocumenten van Defensie, en daarnaast een reeks diepte-interviews met personeelsleden, werden het gevoerde diversiteitsbeleid en de ervaringen met diversiteit op het terrein kritisch bestudeerd. Uit zowel de beleidsdocumenten als de interviews blijkt dat er binnen Defensie stapsgewijs meer en meer aandacht is voor (het gebrek aan) diversiteit. Het wordt vaker gezien als een probleem dat moet en kan aangepakt worden. Maar dat is een redelijk recente evolutie, die zich niet op alle vlakken even sterk uit.

De norm bij het leger ligt weliswaar de laatste jaren steeds meer op verburgerlijking – het volgen van de ontwikkelingen in de rest van de samenleving – maar dat is zeker niet eenduidig. De geïnterviewde werknemers gaven verschillende problemen aan die nog steeds bestaan in verband met diversiteit. Alhoewel diversiteit alsmaar vaker wordt aanvaard op het terrein en ook gepromoot van bovenaf, is het nog altijd niet vanzelfsprekend binnen Defensie.

Verschil tussen Defensie en rest samenleving

Het leger heeft een specifieke functie, namelijk landsverdediging. Daardoor behoudt het een bijbehorend (macho-)imago en bepaalde interne cultuur die diversiteit niet altijd bevorderen, ook al is de functie van de krijgsmacht ruimer dan vroeger. In die zin gaan de ontwikkelingen rond diversiteit in het leger dus over het zoeken naar een evenwicht. Eigenlijk moeten we ons daarom dus niet afvragen of Defensie de normen en waarden van de samenleving moet overnemen, maar wel hoe ver zij daar in moeten gaan. Hoe dat verder zal evolueren moet de toekomst uitwijzen. Deze ontwikkelingen hebben verder ook gewoon tijd nodig, zoals overal.

Aangehaalde problemen rond diversiteit

De problemen die in de interviews het vaakst besproken werden waren met name de grote en blijvende ondervertegenwoordiging van vrouwen, dat ouderen en laagopgeleiden het soms moeilijk hebben met homoseksualiteit, dat er een minder tolerante machocultuur heerst bij bepaalde componenten (met name de Landmacht), dat bepaalde incidenten met allochtonen kunnen voorkomen (omwille van racisme, cultuurverschillen of laksheid) en dat er gevallen van pestgedrag en in mindere mate ook ongewenst seksueel gedrag waren. Bij Defensie doet men wel veel moeite om deze problemen aan te pakken, wat vaak ook zijn vruchten afwerpt.