Mustafa Av?ar was een jaar of zeven toen hij samen met zijn ouders uit een klein dorp in de nabijheid van Afyon, een Turkse stad op het centraal Anatolisch plateau, naar Gent migreerde. Maar het duurde tot zijn 30 jaar voor hij zijn droom kon waarmaken.

Pas in 2002 besloot hij om via de muziek zijn brood te verdienen. Hij gaf zijn werk als carrossier op en opende in de Dampoortstraat in Gent de muziekwinkel Anka. En vijf jaar later richtte hij met de hulp van vrienden de vzw Tini, vooral gekend als ‘Het Muzikantenhuis’, op. Dat werd een succes.

Av?ar deed immers al vanaf zijn 17 jaar vrijwilligerswerk in verschillende socio-culturele centra en bouwde op die manier een breed netwerk uit. Eén iets is zeker, Mustafa Av?ar wist Willem Vermandere met zijn muziek en zijn persoonlijkheid te charmeren. “Dat Willem het West-Vlaamse dialect spreekt, staat niet in de weg om elkaar te begrijpen, want Willem en ik kijken door eenzelfde bril naar de wereld”, aldus Av?ar.

Van koetswerk naar muziek

Het was in het jaar 1975 dat de ouders van Mustafa Av?ar zich als gastarbeiders in Gent vestigden. “We kwamen uit een klein dorp en kenden onze weg niet in een stad, laat staan in een vreemde stad. In die tijd waren er niet zoveel interculturele centra of muziekwinkels. Er was ook niemand die me motiveerde om naar de muziekacademie te gaan of aan het conservatorium te studeren”, vertelt Av?ar.

Integendeel, op school kreeg hij van het toenmalige PMS (het huidige CLB, Centrum Leerlingen Begeleiding) het advies om beroepsonderwijs te volgen, want hij kampte met taalachterstand. “Ik heb er zelf niet voor gekozen om carrossier te worden. Ik wil niemand de schuld geven, want na de dood van mijn vader waren de familiale omstandigheden niet stabiel. Maar de school had wel meer inspanningen kunnen doen om mijn taalachterstand weg te werken, in plaats van me onmiddellijk naar een beroepsschool te sturen.”

Toen hij een jaar of tien was, schreef hij verhalen en hij experimenteerde met Turkse poëzie. Vanaf zijn 18de begon hij op de baglama (een soort oosters snaarinstrument) te spelen. “Mijn vader was ook een muziekliefhebber en kon goed zingen. Had ik eerder muziek kunnen spelen, dan stond ik vandaag wellicht veel verder”, vult hij nog aan.

De ontdekking van de poëzie

Mustafa Av?ar groeide op in een gezin van vijf kinderen en hij is als enige van de familie in de ban van muziek en poëzie. Toen hij op zijn tiende zijn vader verloor, verwerkte hij zijn verdriet en heimwee via de poëzie. “Om een andere taal te leren, moet je minstens je eerste taal goed onder de knie hebben. Ik was in Turkije niet naar school geweest en ik kon in mijn moedertaal schrijven noch lezen.”

“Maar mijn vader had een valies vol boeken met Turkse verhalen mee naar Gent genomen. Via deze boeken leerde ik mijn eigen verhalen schrijven”, vertelt hij. Dat is opmerkelijk aangezien Av?ar niet alleen zichzelf leerde lezen en schrijven, maar nog een stap verder ging. In 1992 nam hij als jonge twintiger deel aan een poëziewedstrijd in Turkije.

“Dat was mijn doorbraak in de wereld van de poëzie, want mijn nominatie zorgde voor de publicatie van mijn gedichten in de verschillende Turkse media”, legt hij uit. Ook nu nog levert Av?ar geregeld bijdragen aan de hedendaagse poëzie in Turkije.

Heimwee waar je je ook bevindt

“Heimwee is één van de belangrijkste thema’s in mijn werk, want als ik in Turkije ben, mis ik Gent en als ik in Gent ben, mis ik mijn geboortestad. Wat ik precies mis kan ik niet exact beschrijven, maar over het algemeen mis ik de natuur en de hartelijkheid van de mensen in mijn geboortestad. De mensen hebben daar minder moeite om te lachen”, vertelt Mustafa Av?ar.

Maar Gent heeft ook iets dat hem niet loslaat, namelijk zijn brede netwerk van vrienden en kennissen. “Al zijn de contacten iets afstandelijker en minder flexibel dan in Turkije, toch denk ik er niet aan om Gent te verlaten. Nochtans heb ik tot mijn twintigste vaak gedroomd om terug te keren naar Turkije. Ik hou ervan dat ik hier de mogelijkheid heb om er een afwijkende mening op na te houden zonder dat dit tot een conflict leidt. In Turkije moet ik hierin voorzichtig zijn”, licht hij toe.

Dat komt volgens hem omdat de mensen hier veeleer rationeel dan gevoelsmatig reageren en dat geniet zijn voorkeur: ”De kracht van de rede trekt me aan, maar het is beter om naar een evenwicht tussen de beide te streven. Te veel van elk werkt ook niet, maar het mengsel van de beide is goed”.

Liefde voor alle vrouwen

De liefde is een ander thema dat Mustafa Av?ar na aan het hart ligt: “Liefde kan veel problemen voorkomen. Ik vind dat de mensen elkaar soms te weinig liefhebben. Als je liefde in je draagt, straal je iets positiefs uit. Als ik over liefde zing, dan zing ik voor mijn moeder, zuster, broer en vrienden. Het gaat niet altijd over een minnaar, al gebeurt dat ook. Er is een groot verschil tussen iets willen hebben en van iets houden. Daarom hou ik van alle vrouwen met mijn moeder en zussen inbegrepen”.

Av?ar houdt ook van zijn stad Gent. Die liefde bezegelt hij met zijn goed in de oren klinkend nummer ‘Deze stad’, dat hij samen zingt met Walter De Buck en Willem Vermandere, dé Oost- en West-Vlaamse folkmuzikanten.

Nieuwe talenten

In het Muzikantenhuis komen veel talentvolle jongeren hun muziek en liederen aan het publiek presenteren. “Zo hebben twee jonge Turkse Gentenaren aan een idoolwedstrijd in Turkije deelgenomen. Beiden eindigden bij de eerste vijf finalisten”, zo vertelt Av?ar.

Hij vindt het belangrijk dat iedereen de vrijheid en de mogelijkheid heeft om eigen keuzes te maken. “En lezen is heel belangrijk! Dat is één van de zaken die ik bij de Gentenaars apprecieer. Ze lezen veel. Wie veel leest en studeert, kan betere keuzes maken”, voegt hij daar nog aan toe.

Wie Av?ars poëtische lyrics en muziek wil bewonderen, kan dit doen op 1december 2011 in het Muzikantenhuis in Gent. Hij zal ook als gastmuzikant met Willem Vermandere optreden op 20 april in het Antwerpse Sportpaleis tijdens de Nekkanacht.