Nieuws, Economie, België, Analyse -

Dexia ontmanteld, Belgen gepluimd

Welke oplossing er ook uit de bus komt voor Dexia, het zal de Belgische belastingbetaler veel geld kosten.

dinsdag 4 oktober 2011 19:50
Spread the love

Bankieren is normaal doodsimpel. Mensen zetten hun spaargeld op jouw rekening. Je betaalt hen daarvoor een belachelijk kleine vergoeding die soms lager is dan de inflatie. Maar je kan dat geld wel uitlenen aan een hoge rente aan mensen die een huis willen kopen, bedrijven die willen investeren of landen die hun begroting niet op orde krijgen.

Het verschil tussen die twee – na aftrek van de werkingskosten – is de winst die de bankier kan op zak steken. Onze banken vonden dat maar minnetjes en bedachten tal van financiële producten en strategieën om die winst de hoogte in te jagen. De Belgisch-Franse bank Dexia liep altijd al voorop in die zoektocht.

Dexia investeerde heel veel geld in rommelkredieten die hoge winsten beloofden maar uiteindelijk een luchtbel bleken te zijn zoals eertijds de Amerikaanse huizenmarkt en nu de overheidsobligaties van landen uit het zuiden van Europa. Dexia staat voor 20,9 miljard euro bloot aan obligaties van noodlijdende Europese overheden.

Opdrogen

Doordat Dexia in Frankrijk geen kantorennet heeft, kan het ook geen beroep doen op de Franse spaarders. De bank moet die middelen zoeken op de kapitaalmarkt. In 2008 ging het nog om een bedrag van 265 miljard euro. Ondertussen werd dat flink teruggedrongen, maar het gaat nog altijd over 96 miljard euro.

Dexia heeft daardoor nog altijd één van de hoogste loan-to-deposit-ratio’s in Europa (dat is de verhouding tussen wat er op de spaarrekeningen staat en wat de bank uitleent). Bij Dexia bedraagt die verhouding 253 procent, aldus De Tijd. Het gemiddelde bij de andere Europese banken is 130 procent.

Doordat Dexia zoveel rommel in haar portefeuille heeft zitten, zijn andere banken of financiële instellingen almaar minder happig om dat geld uit te lenen. Dat ratingbureau Moody’s in een kritisch rapport dreigde om de rating van de drie belangrijkste Dexia-dochters te verlagen, bracht alles in een stroomversnelling. De kredietstroom dreigt helemaal op te drogen.

Ontmanteld

Maandag gonsde het van de geruchten. Er deden verschillende scenario’s de ronde. In de Franse pers werd gespeculeerd over een nieuwe kapitaalinjectie door de Franse en Belgische overheid. Er werd een bedrag van 5 miljard euro genoemd. Hoe dat precies zou moeten gebeuren, is niet duidelijk. De Belgische en Franse overheden zitten door eerdere reddingsoperaties en de zware kost van de crisis nu al op hun tandvlees.

Bovendien is het de vraag hoe je 5 miljard euro binnenbrengt in een bank die op de beurs nog nauwelijks 2 miljard euro waard is. Met dat bedrag kunnen Frankrijk en België de bank meer dan twee keer kopen.

Maar uiteindelijk haalde een ander scenario het. De bank wordt ontmanteld. De gezonde delen (zoals het Turkse filiaal Denizbank en het Belgische kantorennet) worden in de etalage gezet. De kredieten aan de Franse gemeenten zouden bij een nieuwe constructie rond de Franse instellingen Caisse des dépôts en La Banque postale terechtkomen.

Bad bank

Alle rommel wordt in een zogenaamde ‘bad bank’ gestopt. De Belgische en de Franse overheid zouden zich dan garant stellen voor de 90 tot 120 miljard euro rommelkredieten in de ‘bad bank’. Die waarborgen kunnen de kredietwaardigheid van de Belgische overheid aantasten. De Belgische rente op tien jaar klom al 19 basispunten hoger tot 3,78 procent.

Wat er met de aandeelhouders gebeurt, is niet duidelijk. Dat hangt af van wat de redders van de bank (de overheden) daarover beslissen. Vreemd genoeg zijn diezelfde overheden nu al belangrijke aandeelhouders.

De federale overheid en de drie gewesten hebben elk een belang van 5,73 procent in Dexia. Ze betaalden daar in 2008 1 miljard euro voor. Ze kochten die aandelen toen aan 9,9 euro. Daar blijft nog iets meer dan een tiende van over. De belastingbetaler lijdt dus nu al een virtueel verlies van meer dan anderhalf miljard euro.

Ook de christelijke arbeidersbeweging ACW (via Arco) en de steden en gemeenten (via de Gemeentelijke Holding) zullen zware verliezen moeten slikken. Zij hebben elk zo’n 14 procent van de aandelen in handen.

Het is mogelijk dat die aandeelhouders met de ‘bad bank’ achterblijven. Het ACW wordt dan aandeelhouder van een Frans vehikel dat volgepropt is met toxische financiële producten.

Belastingbetaler

In alle scenario’s zal de Belgische overheid (en dus de belastingbetaler) diep in de buidel moeten tasten. De overheden zullen het verlies op de aandelen moeten nemen. De steden en gemeenten zijn hun investering kwijt.

En dan is er nog de waarborg op de nieuwe ‘bad bank’. Als het met die ‘bad bank’ goed fout loopt, zullen de Franse en de Belgische overheden daar moeten voor opdraaien. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als er zware verliezen worden geleden door een faling van de Griekse overheid.

De hele heisa rond Dexia roept heel wat vragen op. Hoe kan het dat er zo weinig veranderd is na de crisis van 2008? Hebben de toenmalige regeringen de zaken toen inderdaad zo keurig aangepakt? Wat gebeurt er met de bonus van 600.000 euro die Dexia-baas Mariani dit jaar nog opstreek?

Stresstest

Wat moeten we denken over de met veel bombarie aangekondigde stresstests voor de banken? Dexia slaagde in juli nog met glans voor de Europese stresstest. Slechts 11 van de 91 banken scoorden beter. 

Die stresstest moest onderzoeken of de Europese banken wel bestand waren tegen nieuwe schokken. Maar de test hield geen rekening met een eventuele faling van Griekenland (toen nog een absoluut taboe) of het opdrogen van de interbancaire kredieten.

Bijna 80 Europese grootbanken scoorden dus slechter dan Dexia. Hoe zullen zij deze nieuwe schok overleven?

Daar zitten we nu. 2011 is een herhaling van 2008. Met dat verschil dat de overheden nu geen geld meer hebben om de noodlijdende banken te hulp te schieten.

Een herhaling van het reddingsscenario van 2008 volgens het principe ‘de winsten voor de banken, de risico’s voor de overheid’ wordt dus moeilijk. Misschien wordt het toch eens tijd om over een andere oplossing na te denken.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!