De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De Zwenking

woensdag 3 oktober 2012 14:31
Spread the love

Vervelend toch dat dit boek, bekroond met de National Award 2011, helemaal niet aangenaam leest. Spijtig toch voor een uitgave dat zulke mooie titel voert  Wie dit boek wil doorworstelen moet er in ieder geval tijd voor maken, veel geduld koesteren en geïnteresseerd zijn in het onderwerp. Maar dit lukt niet zonder basiskennis over het reilen en zeilen van wat  zich afspeelde in wat wij nu de ‘oudheid’ noemen. Eens deze obstakels overwonnen wordt de doortastende lezer echter ruimschoots beloond met een verrijkend inzicht over hoe tweeduizend jaar geleden de fundamenten werden gelegd voor het hedendaags modernisme.

Renaissance

Het boek is van de hand de Amerikaanse literatuurcriticus Stephen Greenblatt die zich specialiseerde  in de Renaissance. Hij beschrijft in ‘De Zwenking’ de herontdekking van het dichtwerk van de Romeinse dichter Lucretius, die leefde in de 1ste eeuw van onze tijdrekening en dat de motor achter de renaissance was. Volgens de auteur bevat het Romeinse gedicht immers de kern van het moderne denken over de wereld omdat het observaties en ideeën bevat die uiterst subversief waren en hun tijd ver vooruit waren en bovendien bewijst dat er geen reden is aan te nemen dat het universum met de hulp van een god functioneert; maar dat het universum bestaat uit een oneindige hoeveelheid atomen die willekeurig rondwentelen in de ruimte, in een eindeloos proces van creatie en destructie zodat de mens geen centrale plaats inneemt, maar niet meer dan een onderdeel vormt van alle dierlijk leven op aarde.

De natuur der dingen

Het manuscript, “De natuur der dingen’ van Lucretius,  werd rond 1400 teruggevonden en is zover bekend het enige originele exemplaar dat de vergankelijk der tijden doorstond. Mede door de latere expansie van de prille boekdrukkunst kwam het al gauw op de leestafel van erudieten en intellectuelen terecht die leefden tussen de middeleeuwen en de nieuwe tijd en zodoende door de ideeën van Luctretius aan de basis stonden van het gedachtegoed tijdens de renaissance. Vooral op het einde van de 15de eeuw had het werk al een grote invloed verworven op het menselijke denken, dit ondanks de vervaarlijke onverdraagzaamheid vanuit de toen erg machtige en bemoeizuchtige katholieke kerk.

Verlichting

Volgens Greenblatt leidde het manuscript uiteindelijk tot het humanisme en stond het zeer zeker aan de basis van het ontstaan van de Verlichting. Vooral de uiteenzetting van de atomenleer van Epicursus, dat  Lucretius in zijn gedicht verwerkte en waarin Epicursus pleit om de angst voor de goden en de dood uit te drijven, inspireerde de eerste humanisten om het mogelijk bestaan van een god of goden af te wijzen. De meesten waren wel zo verstandig hun bevindingen na hun dood te publiceren om aan de doodstraf wegens godslastering te ontsnappen.

Leidraad

Een belangrijk gedeelte van dit boek, dat 352 bladzijden erudiete tekst bevat, behandelt het ontdekkingsverhaal van het manuscript van  Lucretius en vormt alzo de leidraad hoe de gedachten van deze Romeinse dichter uiteindelijk het menselijke denken dat wij vandaag in onze moderne wereld kennen mogelijk maakte. En op die manier verweeft de auteur  het manuscript met de renaissance, de modernisering en de oudheid en brengt hij zodoende een tot heden nog niet geviseerde geschiedenis van de mensheid tot leven.

Het boek werd uitgegeven door De Bijzige Bij Amsterdam.

take down
the paywall
steun ons nu!