Bron: Pixabay
Opinie - Manu Pintelon, Marlies Gailliaert

De wereld op zijn kop

woensdag 15 april 2020 18:25
Spread the love

 

Het zijn vreemde tijden. We zitten allen thuis met vragen en onzekerheden. “Blijf in uw kot”.  Wat een geluk dat we dit in ons eigen huis mogen doen. Maar geleidelijk aan geraken onze sociale agenda’s leeg. De verveling slaat toe.

De vrijheidsstraf. Zo voelt het soms. We moeten binnen blijven en mogen niet doen wat we willen doen. Er is geen tijd voor ontspanning, of misschien zodanig veel tijd dat het niet zorgt voor ontspanning maar voor spanning. We moeten onze dagelijkse activiteiten allemaal annuleren. Bovendien is er geen duidelijkheid over de einddatum. Zullen we na 19 april weer volledig ontremd onze benen mogen strekken? Waarschijnlijk niet. Maar wanneer dan wel? Onzekerheden, twijfel, angst, spanning en verveling.

Structuur

Om de quarantaine gezond door te komen is het belangrijk om een bepaalde structuur te volgen. Eet gezond, volg een uurrooster, slaap voldoende en beweeg. Plots beseffen we hoe belangrijk een zinvolle dagbesteding is. Het is best wel confronterend om een periode ‘in quarantaine’ te zijn.

Laat me u nu even meenemen van quarantaine naar detentie. Stel je voor dat je van een rechter te horen krijgt dat dit voor de komende 5 à 10 jaar het geval zal zijn. Hoe zou jij die periode aanpakken? Bij ‘De Huizen’ denken we hier al een lange tijd over na. Wij zijn ervan overtuigd dat de quarantaine van de 21ste eeuw niet moet gebeuren in een mastodont van 500 man die gebouwd werd in de 18e eeuw. Wij weten dat personen in die quarantaine nood hebben aan structuur, participatie, verantwoordelijkheid, zinvolle dagbesteding, etc. Efficiënte quarantaine gebeurt niet in een gevangenis die steunt op individuele isolatie!

Verbinding

Elk individu maakt zich vandaag zorgen om het COVID-19. Plots komt door de coronacrisis een heel resem aan menslievende initiatieven. Vanuit elke hoek. We horen het zelf borrelen in de gevangenissen. Gedetineerden komen met het idee om mondmaskers te maken. “Ik wil zo graag iets betekenen, laat mij in deze tijden niet zinloos zijn”, klinkt het. 

Het wordt nog maar eens duidelijk dat gedetineerden deel zijn van de samenleving en hier hun steentje aan kunnen en willen bijdragen. Laat ons alle energie bundelen. En ja, ook de energie van onze gestraften.

Strafdoel

We mogen niet vergeten dat er natuurlijk een cruciaal verschil is tussen de quarantaine voor de bevolking wegens het coronavirus en de quarantaine van onze gedetineerden. Wij liggen persoonlijk niet aan de oorzaak van de quarantaine. Gedetineerden wel. Zij hebben de wet overtreden en moeten daarom op de blaren zitten. Terecht.

Maar welke resultaten wil een vrijheidsstraf precies bereiken? Allereerst is het belangrijk dat een gedetineerde na zijn straf niet opnieuw dezelfde (of andere) fouten begaat. Daarom is het belangrijk dat men tijdens de vrijheidsstraf een gedetineerde actief voorbereidt op het leven na de straf. Een leven zonder criminaliteit.

Bovendien zou een vrijheidsstraf moeten zorgen voor herstel. Herstel van de schade die men aanrichtte aan de maatschappij en aan het slachtoffer, maar ook herstel van zichzelf. Wat baat het als we door het straffen enkel schade toedienen aan de gedetineerde en niet inzetten op het herstellen van de samenleving?

En toch blijven we gedetineerden opsluiten in gedateerde gevangenissen die geen antwoord bieden op de noden van vandaag. Een manier van vrijheidsstraffen die geen goede resultaten met zich meebrengt, geen goede re-integratie, geen herstel, maar wel een heel apparaat aan bewakingspersoneel voorziet die er vooral moet op toezien dat iedereen blijft waar hij moet blijven.

Vzw De Huizen pleit voor een nieuw penitentiair idee: detentiehuizen. Dit zijn kleinschalige detentievormen die gedifferentieerd zijn op het niveau van begeleiding en beveiliging, en bovendien verankerd zijn in de lokale omgeving. De vrijheidsstraf van de 21ste eeuw.

Wij zijn ervan overtuigd dat kleinschalige detentiehuizen wel soelaas bieden. Kleinschaligheid brengt de mogelijkheid voor een persoonsgerichte aanpak. In kleine groepen kan men bouwen aan een goede structuur en terwijl zorgen voor zinvolle dagbesteding.

Kleinschaligheid zorgt ervoor dat onze gedetineerden opnieuw verbinding kunnen maken. Verbinding met elkaar, met personeel, met familie en met de samenleving. De kleinschalige detentiehuizen zijn in de buurt verankerd. Vanuit de herstelgedachte kunnen ze op die manier een economische, sociale of culturele rol spelen in hun directe omgeving.

De detentiehuizen zijn gedifferentieerd op vlak van beveiliging, detentie-invulling en begeleiding. Hebben alle gedetineerden hetzelfde niveau van beveiliging nodig? Alsof één soort pil alle zieken beter zou kunnen maken? Negentig procent van de huidige gevangenispopulatie krijgt de beveiliging die zij nu niet nodig hebben. Wil men de re-integratie bevorderen bij gedetineerden, dan moet men differentiëren.

Velen vragen zich af of een opsluiting in een detentiehuis wel nog een straf is. Ik denk dat we vandaag het antwoord voelen. Bovendien als we willen dat gedetineerden boeten voor hetgeen ze gedaan hebben, dan is het net door hen te activeren in plaats van hen te ontdoen van alle verantwoordelijkheid. Evenzeer moet men vanaf dag één werken aan hun re-integratie en herstel. En dat kan, in detentiehuizen! De quarantaine volgens de 21e eeuw.”

 

Manu Pintelon en Marlies Gailliaert zijn coördinatoren bij vzw De Huizen.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!