De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De vrouw, geweld en geweldloosheid

De vrouw, geweld en geweldloosheid

woensdag 13 november 2013 09:24
Spread the love

Inleidende tekst geschreven voor een debat rond de vrouw, geweld en geweldloosheid in processen van sociale omwenteling, gehouden op dinsdag 12 november 2013 binnen discussiegroep Spartacus – http://discussiegroepspartacus.wordpress.com/

There is no way to be committed to non-violence in the middle of the most violent society that history has ever created. I am not committed to non-violence in any way. – Bernardine Dohrn, 1969

De documentaire The Weather Underground uit 2002 vertelt het verhaal van de radicale groepering die in de jaren 70 aanvallen uitvoerde op nationale symbolen en instituten in de Verenigde Staten uit protest tegen de Vietnamoorlog en uit steun voor de onderdrukte zwarte bevolking. De film heeft een blijvende indruk op mij nagelaten en was één van de voornaamste aanleidingen voor mij om het thema van geweld en geweldloosheid naar voren te schuiven in de discussiegroep Spartacus.

Nadat vorige maand dit onderwerp reeds besproken is geworden, leek het opportuun om het aandeel van de vrouw in deze kwestie aan bod te laten komen. Geweldplegingen of gewelddadig verzet worden meestal met mannen geassociëerd, al was het maar omdat zij in het onderscheid tussen de seksen een fysieke overmacht blijven genieten, maar een discussie daaromtrent hoeft zeker geen mannenzaak te blijven.

In deze inleiding wil ik de vrouw op drie manieren betrekken in dit gesprek over het gebruik van geweld of geweldloosheid om sociale rechtvaardigheid te bewerkstelligen. Ten eerste kijken we naar de vrouwen die vertegenwoordigd waren in de Weathermen, ten tweede wil ik kort uitwijden over ongelijkheid tussen man en vrouw bij ons vandaag en ten derde haal ik een activistisch kunstwerk aan van een bevriende kunstenares waaraan ik zelf heb deelgenomen.

1
Bernardine Dohrn was, net als haar echtgenoot Bill Ayers, één van de leidende figuren in de Weathermen groep. In de commentaartrack op de dvd van de documentaire krijgen ze allebei het woord om zich over de film uit te spreken. Dohrn houdt vast aan de standpunten die ze formuleerde in haar jongere jaren. Wanneer groepslid Naomi Jaffe aan het eind van de film voor de camera verklaart: “I would do it again,” treedt Dohrn haar vanuit de commentaarstem gretig bij en zegt ze: “I would do it again too.”

“Doing nothing is as violent as trying to stop the violence,” vertelt Dohrn.

Omdat meteen in het begin van de film archiefbeelden van haar bovenstaande uitspraak over geweldloosheid verschijnen, nuanceert Dohrn die woorden in de commentaartrack: “They have this quote of mine in here, ‘I am not committed to non-violence’. The problem of course is: non-violence is a legitimate tactic. I want to resist in a non-violent way.
And when it’s used as a blanket to stop action, that’s what’s so devastating.”

2
Naar aanleiding van de nationale vrouwendag onthulde de partij GROEN gisteren twee informatieve videoclips waarin meer en minder bekende kopstukken de staat schetsten van een nog steeds bestaande ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in ons land.

Bij de veertien partijvoorzitters in ons land is er één vrouw. Eén burgemeester op acht is een vrouw. Bij de hoogste regionen van justitie (het Hof van Cassatie, het Grondwettelijk Hof) zetelt nauwelijks of helemaal geen vrouw terwijl we zien dat maar één op zes studenten verpleegkunde een man is. Het aantal vrouwen in de raden van bestuur van beursgenoteerde bedrijven is opnieuw nauwelijks één op twaalf.

Op gebied van bevolkingsaangroei zien we dat het gemiddeld aantal kinderen in Afrika oploopt tot meer dan vijf, in verhouding tot anderhalf in Europa. In armere landen zijn vrouwen vaak weinig weerbaar als het gaat over gezinsplanning of geboortecontrole. Genderproblematiek wereldwijd bespreekbaar maken speelt hierbij een belangrijke rol.

Nationale vrouwendag valt op dezelfde dag als Wapenstilstand en Vlaams parlementslid Bart Caron vestigt als laatste in het tweede filmpje de aandacht op de rol van de vrouw in de Eerste Wereldoorlog, die volgend jaar 100 jaar na de feiten herdacht zal worden, en op het feit dat die rol in de musea onderbelicht is: “Ik doe een oproep dat dat volgend jaar anders zou zijn en dat dat niet alleen met een blik naar het verleden zal gebeuren maar vooral met heel veel attentie en oproep voor een toekomst.”

3
Zondag is de Russische performancekunstenaar Pyotr Pavlensky naakt gaan neerzitten op de straatstenen voor het Kremlin en hamerde hij zijn balzak vast aan de stoep in teken van zijn performance ‘Fixation’. Eerder raakte de kunstenaar reeds bekend met zijn ‘Message of Pussy Riot’ waarbij hij zijn mond had dichtgenaaid en met een pamflet op de trappen van de Kazan kathedraal bleef staan.

Activistische kunst kan ook minder gewelddadige proporties aannemen, getuige ‘1 place and 14400 seconds’ van de Portugese kunstenares Maria Lucia Cruz Correia. In een reeks van sessies georganiseerd door kunstencentrum Vooruit in Gent nodigde ze dit jaar elke maand mensen uit om in de stad op speciaal uitgekozen locaties voor een viertal uren in stilte te gaan zitten. Op vraag van haar schreef ik mijn ervaringen uit:

“I have participated in three of the sessions organized by Maria Lucia up until now; the one on pharmaceutical industry, the one on agriculture and the one on meat production and consumption. In each instance the experience has had a deep and moving effect on me; during the performance and in the days after as well.

As a fellow artistic researcher and former classmate of Maria Lucia I share an interest in formulating well-versed questions throughout one’s artistic practice. The questions that are raised in this series are becoming increasingly valid today; how to enter in a healing dialogue with one’s environment, how to position oneself, how to take action, … Through the form of these performances such questions can not just be thought about, but the participants are required to enact them too, over a long period of time (often 4 consecutive hours). I feel the topics addressed in each of the sessions have been intensely reflected on by each of the participants.

The aesthetics of these performances and the true activist elements inherent to these carefully targeted silent actions are perhaps still too uncommon and subtle to link immediately to any other existing examples in art and/or activism. A more thorough analysis of Maria Lucia’s proposal and execution may be needed to fully grasp the context, value and potential of ‘1 place and 14400 seconds’. This is something I intend to help provide in the future, aside from my participation in any forthcoming sessions.”

Link naar ‘1 place and 14400 seconds’ op Vooruit website: http://vooruit.be/en/show/detail/4715/Maria_Lucia_Cruz_Correia_

take down
the paywall
steun ons nu!