De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De Vlaamse Leeuw van tegenwoordig, een beest dat niet los staat van Le massacre de Paris le vendredi treize

De Vlaamse Leeuw van tegenwoordig, een beest dat niet los staat van Le massacre de Paris le vendredi treize

maandag 16 november 2015 16:41
Spread the love

“De tekenen van de tijd te lezen”[1] is een opgave die wij graag en met enthousiasme ter harte nemen. Vanuit onze roeping als historicus maar ook in de overtuiging dat facetten van de Tijdsgeest ons allen bij het nekvel nemen.De recente nadruk bij nieuwe Vlaamse beleidsmensen en opiniemakers op “flinke waarden”, gecombineerd met het wegkijken van menselijk tekort én het veel te lang negeren van het appel dat zou moeten uitgaan van de vreemdheid van andere mensen, hun cultuur en wat zij graag mogen aanbidden; verder het dreigend bijziend worden voor hoogstaande menselijke eigenschappen bij eigen notabelen: het komt op ons toch wel over als een roep om aandacht en perspectief vanwege een Vlaamse Ziel die in nood verkeerd. En ook wel als de vraag naar een pedagogische tik.


(Nota op 17 november: Intussen vonden de nieuwe aanslagen plaats in de Lichtstad. Ik maak mij sterk dat mijn tekst ook met die nieuwe indrukwekkende feiten en bijhorende dringende vragen in het hoofd, met vrucht kan gelezen worden en dat  de waarde van zijn boodschap de lezer wellicht nog meer zal opvallen. Daarom hebben wij de oorspronkelijke titel en ook de tekst hier en daar wat aangevuld.). 

Het wereldje van de Vlaamse kwaliteitskranten biedt de goudzoeker die diepere realiteiten wenst te ontdekken een ader, een bron. Het is toch zo veelzeggend als De Standaard van 7 november kopt “Joke Schauvliege – Vrouw zonder eigenschappen”. Met die titel geven de journalisten van de kwaliteitskrant impliciet en onbewust aan hoe zij geen woorden hebben voor nobele eigenschappen als deemoed, morele stoutmoedigheid, lankmoedigheid, eenvoudige dienstbaarheid… Wij nemen acte van het feit dat de ziel van bepaalde journalisten en politici en tijdgenoten blijkbaar zo klein en arm is geworden, hun hart zo met eelt is bedekt, dat zij de voelsprieten missen om nog de noblesse en grandeur van mensen te detecteren. Het meest perverte is dat op die manier de besten een behandeling krijgen die zelfs de slechtsten niet verdienen.

Dat soort handelen haalt op termijn uiteraard de fundamenten van een samenleving onderuit. Elke vader en moeder weet (wist?) wat de grond is van Opvoeding: het goede belonen en het slechte afstraffen, en altijd met liefde en zo rechtvaardig mogelijk. Van een publieke figuur die met humane kracht, in openheid & respectvol contact met vele anderen weet te werken, dreigden perverte pennenridders een Slachtoffer te maken. Alsof wij een overschot aan mensen hebben die karakteradel vertonen. Alsof deemoed onaanvaardbaar gedrag is geworden. Alsof je tegenwoordig over een trendy dosis gemeenheid dient te beschikken om te worden aanvaard als politicus. Het is ver gekomen met onze Gemeenschap. Geen wonder dat wij en onze buurvolken dezer dagen ‘kwade geesten’ aantrekken, wraaklust op blijken te wekken bij anderen.

Laat ons concrete illustraties bieden voor deze radicale maatschappijkritiek. Wilskracht lijkt nog meer dan vroeger een afgodje te worden. Denk aan de Latijnse spreuk waarmee voorzitter Bart De Wever de doorstart van zijn politieke partij in 2010 aankondigde: Nil volentibus arduum (NVA) – “Voor wie de wilskracht heeft, is niets te lastig”[2]. Eigen aan de (nieuwe Vlaamse) mentaliteit is ook een merkwaardige geloof in “daadkracht”[3]. Beide waarden vormen de wortels tot lichtjes brutaal en verblind geloof in de maakbaarheid. Het idee dat de persoon en het bestaan “kunnen geregeld worden”. Wir schaffen dass, is ook bij ons helemaal het leidmotief geworden. Het gevolg dient zich aan: ieder die geen Herculesvermogens vertoont, die duwen wij gretiger dan ooit in de goot. Dat is niet goed wijs. Dat kan niet blijven duren. Zo brengt de nieuwe bril mee dat de psychiatrische zorg de laatste jaren met enige jachtigheid wordt omgelegd. De ideologen en de bevoegde minister lijken er soms van uit te gaan dat nog tijdens onze generatie iedereen zal te genezen zijn. Het aantal plaatsen voor doorlopende zorg (dag en nacht, uitgedrukt in “ligbedden”) wordt drastisch verkleind. De activering drijft zieke en angstige mensen hun vertrouwde afdelingen uit, ze moeten proberen zelfstandig te wonen, en moeten maar hopen dat de begeleiding door Mobiele Teams, buren, de vaak schaarse familie en vrienden zal volstaan om de dragende Groep van medegasten, het vertrouwde gebouw, de rituelen, de therapieën en de bekende gezichten en gewone zorg van de verpleegkundigen te vervangen… Ik beweer niet dat de beweging van “vermaatschappelijking van de zorg” niet waardevol zou zijn. Laat ons er echter over waken dat de nieuwe veeleisendheid en kordaatheid geen mensen slachtoffert. Het ‘nieuwe vuur’ dat leiders van de Vlaamse Gemeenschap bezielt, doet hen er verder blijkbaar van uitgaan dat werklozen kunnen “geactiveerd” worden. Of, horresco referens, Is het beleid misschien geen gevolg van gevormd origineel inzicht en analyse, maar lopen de leidinggevenden eerder een banale vorm van jaloezie en afgunst die zich manifesteert bij de meest gemene burgers/kiezers achterna? Ergernis, rancune van kleine zielen die vandaag meer zichtbaar wordt dankzij het internet? Dat zou erg zijn! Idem met de opvatting dat door o.a. strengere straffen de misdaad zal kunnen uitgeroeid worden, als het ware ‘voor Bart De Wever doodgaat’.

Wie kent het bestaan goed genoeg om de wijze woorden te vinden die de kiezers de nodige uitleg geven?      … over de ondraaglijkheid van hun eisen, de immoraliteit van hun hatelijke houding. Mede door het (schijnbaar) fenomenale slagen van de machtigen uit de ondernemerswereld en van zeer zichtbare politieke leiders zoals De Wever, lijken wij geen gewone mensen met gewone gebreken meer te verdragen. Laat ons toch opmerken: die strenge, voluntaristische, overdreven optimistische visie staat in de grond op drijfzand. Zij geeft er blijk van een eeuwig principe over de menselijke conditie te zijn vergeten: dat “het Tragische” in het leven van mensen n o o i t helemaal kan weggemasseerd worden. Het leven van de mens blijft altijd getekend door de ervarig: “Ik kom tekort”. Het oog van de mens die zichzelf kon blijven, ziet het altijd weer:

 

“Hier op aarde is het geweldig, maar anderzijds toch tegelijk verschrikkelijk”

 

Voor de aardling van al de voorgaande era’s, was dit besef een dubbele reden tot dankbaarheid, tot ontzag én tot het zoeken van intenser contact met de Schepper. Bescheiden of berouwvol, vreugdevol, soms enthousiast en zelfs extatisch, vaak onzeker en angstig, opgejaagd… bidden mensen tot God. Tot het mysterie dat ons leven gaf en dood zal schenken.

Er is geen reden om aan te nemen dat dit verandert. De mens zal nooit lang tevreden of gelukkig blijven, verdriet loert elke dag om de hoek, constant happy zullen we nooit zijn, zelfs diepe troosteloosheid zal voor vele soortgenoten niet te vermijden vallen. Ik zeg u: dat is geen ramp. Net zo min als het rampzalig hoeft te zijn de realiteit onder ogen te nemen dat wie rijk is aan geldmiddelen, daarom nog niet driedubbel gelukkig kan zijn. “Je kunt niet in twee Rolls Royces tegelijk rijden”… zo constateerde Beatle John Lennon toen zijn groep helemaal doorgebroken was  en zij rijk werden. Daar valt uiteindelijk goed mee te leven. Tenminste, indien wij er in slagen ons los te maken van de natuurlijke ingeboren houding het bezit en prestige van de andere mensen te benijden en zelf als een verslaafde te gaan nastreven (het zogenaamde mimetische verlangen, beschreven door de geniale René Girard). 

Je Hebzucht volgen, dat leidt uiteindelijk altijd tot een arm innerlijk leven. Door je hebzucht als innerlijk kompas te nemen op je pad tussen geboorte en dood, veroorzaak je vaak onbewust ware catastrofes voor anderen. En dat roept vroeg of laat tegenreacties op. De oplossing ligt in ons eigen diepe hart. De opgave bestaat erin, met kracht en vertrouwen persoonlijk op zoek te gaan wat mij werkelijk goed doet; en dat zal iets blijken te zijn dat ook de andere mens geen schade doet.Wij zijn ons onvoldoende bewust van het immense imperialistische karakter van onze Way of Life. Van de hemeltergende kanten van de Westerse Weg. Van het wraakroepende van onze persoonlijke stijl. Van ons grotesk gebrek aan achting voor wat altijd Heilig is geweest voor onze voorouders, en misschien ook echt wel Heilig is en blijft…

 

En zoals gezegd, persoonlijk durf ik na een zeer bewogen vijftig jaar van existeren, van inzet voor zieken en stervenden, armen en verdrukten, van strijd voor mijn eigen diepste Boodschap, zonder daarbij te vervallen in minachting of beschadiging van anderen, dat er te leven valt met dit besef: de glamour van bezit en prestige is uiteinderlijk zeer oppervlakkig. Wie erin slaagt daardoor heen te kijken, en vanuit veel diepere, meer reële waarden te leven, die mens neemt het Oerfeit er en passant zonder veel moeit bij dat Pijn, gebrek, vormen van zwakte, armoede en dood, bij iedereen aan de deur zullen blijven kloppen. Gedurende heel de rit: van de wieg over het samenleven en vruchtbaar zijn, tot aan de levensavond en de eenzame dood. Dat zal zo gaan tot de aarde door kosmische oorzaken ophoudt te bestaan, binnen enkele miljarden jaren. Aan die “moeilijke waarheid” kunnen wij beter willen wennen. In eerlijke bescheidenheid. Dit soort oerfeiten brutaal ontkennen is geen goede antropologie en dus geen goede ideologie. Op ieder die en route is gegaan met dit nieuwerwetse maar al te eenzijdige mensbeeld op de GPS zal het zich wreken. “Eerlijk duurt het langst”. Het interessante voordeel van het toelaten van een heel eerlijk en werkelijkheidsadequaat mensbeeld is dat dit ons in staat stelt motivatie vinden om “heilzaam gedrag” te zoeken en in te oefenen. Dat is pas een ware Schattenjacht in onbegane, mysterieuze gebieden. Vaardigheden die het mogelijk maken volop te leven, geestelijk en emotioneel door te groeien en innerlijke rijkdom te blijven vergaren. Dat betekent Goed leven, ook al worden wij honderd jaar. In dat soort persoonlijke nomadische existentiële expeditie ligt de enige ware Vooruitgang, zowel in het op pad gaan zelf, als in wat het pad ons zal laten vinden. Vooruitgang die wij als wij eerlijk zijn, in de tweede helft van de XXste eeuw niet gevonden hebben, ondanks de sterk toegenomen hulp van de wetenschap, de economische comfortzone en de technologische producten, en met de steun van het zwijgen van de oorlogswapens na de ergste humanitaire crisis in de hele geschiedenis.

Zo blijkt bijvoorbeeld de kunst belangeloos te leren aanwezig zijn en blijven bij de medemens die door lijden, verveling of onmacht gaat, pas een geweldige persoonlijke ontwikkeling. Wie dit traject doorworstelt, zal merken dat volhouden hier rijke vruchten oplevert. Samen blijven in stilte laat Verbondenheid geboren worden. Tegengif tegen de Vervreemding die vandaag als ontembaar onkruid woekert. En het stil samen zitten oefent het geduld. Erbij blijven, dat gaat over kinderen, immigranten, (geestes)zieken, armen en stervenden. Vandaag lijken vele ouders de uren doorgebracht met hun kinderen soms als “verloren tijd” te beschouwen. Paus Franciscus wijst er op zijn website op dat dit juist het meest waardevolle is dat zij hebben gedaan die dag. Wie het kind goed kent, zal ervoor zorgen dat niemand in zijn gemeenschap, ook de politie niet, er te hard mee omgaat.

Wie beseft dat elke mens kwetsbaarheden kent, kan er eigenlijk niet onder uit steun te verlenen. “Behandel de andere zoals je zelf wilt behandeld worden”. Dat zegt de stille stem van mensen van alle rassen, de stem van ons Geweten. (Vraagje tussendoor: hoe en door wat vormt een mens zijn of haar geweten?) Dat goed behandelen van de andere persoon lijkt een kost. Tegelijk geeft de gewetensvolle mens zichzelf en de zijnen echter kansen de eigen zwarte kant, het lelijke stukje aan de identiteit, met mildheid te omarmen. Dat geeft op tijd en stond rijke oogst, die onder anderen zal bestaan in Vrede, Nederigheid en zelfrespect. En dat zijn heipalen waar je echt kan op bouwen. Die steunende, open levenshouding oefenen, zou heel wat van de actuele bitsheid, bitterheid, cynisme, verzuring én doorgeschoten competitieve geest kunnen helpen neutraliseren. Zo een “christelijk leven” is in feite een must. Bijna iedereen lijdt immers wel onder de genoemde extremismen. Een voorbeeld: sinds jaren vallen er meer verkeersslachtoffers door vermoeidheid achter het stuur dan door alcohol; onlangs bleek uit onderzoek dat bijna 70 procent van de vrouwen in ons land kampt met ernstige slaapproblemen. Dat is logisch: de competitie en bijgaande controlemanie van overheden en werkgevers laat ons niet voldoende rust, wij kunnen onvoldoende innerlijke vrede opbouwen. Het eenzijdig economische waardenbestel vandaag, op al te simpele nuttigheid gericht.. da is nefast. “Je zult je ziel toch moeten verkopen, jongen, als je niet arm wil blijven”, dat lijkt mij een wezenlijk woord uit de mond van de Tijdsgeest die wij meemaken. Zo een appel, dient het gezegd, dat versmacht de mensen. Dat smoort het geloof in alles wat goed en helzaam is. Dat kan enkel tot de Catastrofe leiden.

Wie de waardigheid van de mens met voeten treedt, die gaat op gruwelijke verarming en onzegbaar verlies van levenszin af & zal daarom vroeg of laat storm oogsten

Grote zielen als Nelson Mandela en Mahatma Gandhi hebben dat ondervonden en verkondigd. Hun wijsheid kan vandaag als troost en inspiratie dienen. In tijden dat wij het heel moeilijk hebben, verdient het aanbeveling ons tot de ware Groten te wenden.

Door vlijmscherp te kijken – en dat kan enkel als wij met inzet van ons intellect én ons hart kijken – zien wij diepe werkelijkheid, en met dat perspectief kunnen wij met gerust gemoed en geduld volhouden te werken aan een betere wereld, aan een beter leven voor Vlamingen én voor andere mensen die zorg nodig hebben.

In het heersende klimaat was het ten slotte voorspelbaar dat iemand op een onzalige dag tot “zondebok” gekozen werd. Waarbij scherpe pijlen afgeschoten worden van alle zijden zonder goede reden. Immoraliteit ten top. Dat is een oud mechanisme, dat komt voor bij alle volkeren in de geschiedenis[4]. Door een slachtoffer uit te kiezen en te bestoken, lijkt het voor de daders dat de demonen van de dag bedwongen zijn. In de roes van het inhakken op ‘het lam’ verdwijnen complexe en zware problemen uit beeld. Problemen die overigens vaak niet eens schreeuwen om een oplossing. Comediant Wouter Deprez had scherpe kritiek op het bosbouwbeleid van de minister. Wel, in dat vakgebied bestaat al sinds mensenheugenis een wijsheid waar wij iets kunnen van leren: “Boompje groot, plantertje dood”. De dendroloog (boomkundige) weet dat de groei van een eik, die onze meest nobele, harde, mooie, krasvaste autochtone houtsoort levert, wel minstens 80 jaar in beslag neemt. Een plant doe je niet groeien door er aan te trekken. De hele natuurwerkelijkheid fluistert:

           “Neem je tijd. Een beetje geduld. Kalmte kan je redden”

De moraal van het verhaal van het moment? Een paar diepgaande veranderingen in de attitude en waardenschaal van de Vlaming zouden hem goed doen. Ik denk aan meer input van ‘zachte waarden’; meer openheid en gretige honger voor werkelijk diepe Waarheden (ook als zij als “lastige, moeilijke waarheden” overkomen);  meer nieuwe sensitiviteit voor heilige, eeuwige Waarden. Wanneer de Vlaamse Leeuw zich begint te voeden met de Lammeren Gods, is het tijd dat wij fronsen.

 .

[1] Deze woorden werden beroemd toen paus Johannes XXII ze gebruikte om de verzamelde kerkleiders aan te sporen en te inspireren tijdens het Vaticaans concilie dat in 1962 begon.

[2] Zie bijvoorbeeld http://www.nieuwsblad.be/cnt/ggi2rhns5

[3] De grote geleerde en verdrietdokter prof. Piet Nijs wees reeds eind vorige eeuw op het dreigende gevaar van overschatten van wilskracht en daadkracht in een aantal publicaties waaronder het duo essay’s “Geluk als (op)gave voor de mens” (Lannoo) en “De luister van het luisteren” (ibidem).

[4] Een indrukwekkende ontmaskering van dit kwaadaardige gedrag, dat toch dreigend lijkt ingebakken in de menselijke aard, valt te vinden in “De zondebok” van de onlangs overleden meesterlijke Franse menswetenschapper René Girard.

take down
the paywall
steun ons nu!