Het debat over het ooit wel of niet en voor wie en hoeveel een basisinkomen invoeren, ik kom het vaak tegen. Het in één klap invoeren gaat niet gebeuren, en of het moet voor de door de werkgevers begeerden, ik denk van niet. Nee, deze niet-deskundige heeft niet alle antwoorden, en zal deze tekst waarschijnlijk nog enkele keren veranderen. Het zal gaan om een grote verscheidenheid aan BI-ontvangers, en iedereen evenveel is onmogelijk en ook niet nodig. Zo’n grote transformatie moet stap voor stap gebeuren en door een grote groep van beleidsmakers tot in de puntjes uitgewerkt. Ik geef maar een praktische voorzet.
Geen ellenlang betoog van mijnentwege, dus kort en krachtig: betaal vanaf 2020 elk jaar bijkomend 80 000 volwassen individuen een basisinkomen dat rond tweemaal de gemiddelde huur ligt gemiddeld. 650 – als het dat is; het ultieme minimum, als er kinderen zijn, en als er een partner is met een inkomen (van gemiddeld 20 000 per jaar?) – voor de woonst, 200 om te winkelen en nog eens voor de nutskosten, 50 telecom, 100 voor de rest en 100 om te sparen. Het is wel onzinnig een gezinshoofd of alleenstaande evenveel te geven als iemand in een gezin waar er een tweede volledig inkomen is. En een sociale woning kost natuurlijk een pak minder. Dat men het laat afhangen van de individuele noden, maar niet willekeurig. Men kan elk jaar circa 1 % van de bevolking – indien 8 miljoen individuen die een maandelijkse som ontvangen waarzonder ze niet kunnen – uitkiezen die samen een stabiel – dus al jaren na elkaar – en min of meer voldoende of juist een tiental % te weinig inkomen om redelijk van te leven hebben uit loon en/of uitkeringen van rond hoogstens 1 miljard (te indexeren natuurlijk). Dat maakt het voorspelbaar en berekenbaar. De uitverkorenen krijgen geen vast loon meer gekoppeld aan een aantal uren van de werkgever, die dat helemaal aan de overheid geeft. Extra uren werken kan natuurlijk nog; aan welk tarief, en hoeveel maximaal moet onderhandeld door de vakbond, sociale raad of hoe heet dat, … en/of opgelegd worden door de overheid. Men zou een minimum kunnen opleggen van bijvoorbeeld 700 per jaar waaronder men niets extra krijgt. Het eventuele extra geld voor bijkomende werkuren – hetgeen voor elk beroep een vast tarief heeft, van minstens 5 à 6 of 7 of zo voor laaggeschoolde arbeid netto, maar om onwenselijke concurrentie te vermijden bijvoorbeeld 20 euro bruto, terwijl de “normaal betaalde” sectorgenoten juist 13 à 15 netto ontvangen en de werknemersbijdrage dan 5 à 7 zou zijn – euro is dan niet noodzakelijk, maar voor een reis, om te sparen, een voorschot voor een wagen, … Als de gezondheidstoestand, de gezinssituatie (overlijden, scheiding, huwelijk, …), het lot – bijvoorbeeld Win for life, grote erfenis ontvangen, extra kind(eren), … een wijziging noodzaakt of mogelijk maakt, moet dat worden voorgelegd aan iets of iemand, al dan niet een bestaande administratie.
Iets om te bestuderen; de tabel op pagina 50 kan ik niet kopiëren
Doelstelling: na 30 jaar, dus in 2050 ongeveer de helft van het aantal van de huidige werknemers een basisinkomen bezorgd hebben. Genoeg om van te leven, maar ook bedoeld om de huidige armoede niet te vergroten en zelfs te verkleinen, want het algemene welzijn moet gediend worden. Anders – voor de materialisten, die niet malen om morele redenen – komen die kosten toch weer elders piepen, zoals in gezondheidszorg, onderwijs, ordehandhaving, … Misschien – moet ik ook nog eens over nadenken – best als richtlijn: circa 26 666 ervan per jaar die enkel een uitkering ontvangen. Want een aantal van de “nieuwe” werklozen gaan een andere zelfs mogelijks nog niet bestaande baan vinden of zelf scheppen als zelfstandige.
Waarom: http://www.ed.nl/mening/opinie-helft-van-de-banen-gaat-verdwijnen-1.4745958
“Lodewijk Asscher heeft afgelopen september de zogenaamde Kousbroeklezing gehouden tijdens het Sociale Zaken & Werkgelegenheid-symposium van zijn ministerie. In die lezing wilde hij het belang van technologische werkeloosheid op de politieke agenda zetten.
Daarmee wordt bedoeld dat veel banen zullen verdwijnen doordat mensen vervangen worden door automatisering, computers en robots. Ging het decennia geleden nog om heel eenvoudige monotone taken die een robot beter en sneller kan, nu gaat het steeds meer om taken en banen die onderdeel zijn van het werk van professionals zoals artsen, juristen en zelfs kunstenaars.
Asscher heeft dit niet allemaal zelf bedacht, maar baseert zich op gedegen wetenschappelijke studies. Bijvoorbeeld van Brynjolfsson en McAfee in het boek The second machine age uit 2013 en ook Frey & Osborne The future of Employment. Daarin worden de langere-termijneffecten op een rijtje gezet en dan gaat het om bijna de helft van het aantal arbeidsplaatsen die mogelijk vervallen in de komende decennia. Deze Amerikaanse studies zijn inmiddels ook getoetst voor de Nederlandse situatie en dat levert een vergelijkbaar beeld op.”
Stel in 2020 werken voor het eerst en het laatst – daarna kalft het jaar na jaar af – 5 miljoen Belgen, waarvan ruim 3,250 miljoen voor de privé-werkgevers die samen 150 miljard daarvoor over hebben. Hoeveel zouden de sociale bijdragen zijn? 60 à 66 miljard? Maar in 2050 zonder indexatie 40 à 44 miljard op een totaal van 100 miljard voor ruim 2 miljoen werknemers. De verdwenen 50 zou niet pure winst zijn: geïnvesteerd in robotten en computers en deels uitbetaald aan werknemers in India, Marokko, Hongarije en elders.
Oplossing: de sociale bijdragen worden gebetonneerd op die 60 à 66 en kunnen nooit meer dalen, enkel stijgen bij elke indexoverschrijding. Hoe minder werknemers, hoe meer RSZ per persoon. Maar in 2050 heeft men dus 30 miljard (zonder indexering) nodig voor 2,4 miljoen basisinkomens. Die 30 à 36 andere miljarden volstaan niet eens voor de 3,5 miljoen gepensioneerden! Laat staan voor de andere eventueel resterende – enkele tien- of honderdduizenden tijdelijke misschien, op de 12,5 miljoen Belgen waarvan misschien maar 3 à 3,5 miljoen voltijds werkenden dan ? – uitkeringen en vooral de salarissen en lonen voor het overheidspersoneel.
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2684189
België telt ruim 3,5 miljoen gepensioneerden in 2050
Hoe de eventuele meerkosten te financieren:
https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/04/29/luchtvervuiling-kost-europa-jaarlijks-1500-miljard
Puur demografisch heeft België “recht op ” ruim 2 % ervan. Maar door de hogere levensstandaard, het verkeer, de industrie, … zal het meer zijn. Hoeveel er nu al wordt verhaald op de vervuilers specifiek daarvoor? Geen flauw idee, maar heel zeker veel te weinig.
Zij die het meest voor de hand liggen: ‘Van alle werkenden werkt ongeveer een vierde deeltijds. Bij loontrekkenden ligt het percentage met 27% nog hoger. Deeltijds werk blijft vooral een vrouwenaangelegenheid: 44,3% van de loontrekkende vrouwen werkt deeltijds. Van hun mannelijke collega’s werkt 10,6% deeltijds. (FOD Economie, cijfers 2015)”
https://www.vacature.com/nl-be/carriere/job-nieuws/Alles-wat-je-moet-weten-over-deeltijds-werken
Maar ook:
“UNIZO: meer dan 1 op 6 zelfstandigen leeft in armoede
03 dec 2013
Ondernemershorizon en Dyzo begeleiden ondernemers in moeilijkheden
Uit het jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting van de Universiteit Antwerpen blijkt dat meer dan een vierde van de Belgen tussen 2006 en 2009 in armoede terecht kwam. Daarbij waren volgens UNIZO heel wat zelfstandigen. “Armoede bij zelfstandigen wordt zwaar onderschat”, zegt UNIZO. Onderzoek van professor Johan Lambrecht (HUB) in samenwerking met UNIZO wijst uit dat maar liefst 15 procent van de zelfstandigen structureel in armoede leeft. Structurele armoede slaat op zelfstandigen in hoofdberoep die langer dan 7 opeenvolgende jaren onder de armoedegrens duiken. Volgens UNIZO liggen het hoge aantal faillissementen – dit jaar alleen al 11.197 volgens Graydon – en stopzettingen aan de basis. Bovendien hebben ondernemers het steeds moeilijker om hun zaak/onderneming ten gelde te maken op het einde van hun loopbaan. UNIZO helpt ondernemers in moeilijkheden via Ondernemershorizon en Dyzo. Daarnaast benadrukt UNIZO dat armoede het best bestreden kan worden met werk. “Het is cruciaal om werklozen zo snel als mogelijk te activeren. Werkloosheid mag niet een aantrekkelijk alternatief zijn”, besluit UNIZO.”
http://www.unizo.be/internationaal/nieuws-pers/unizo-meer-dan-1-op-6-zelfstandigen-leeft-armoede
http://www.demorgen.be/tvmedia/-veel-artiesten-leven-in-verborgen-armoede-b2d95c65/
Ik weet niet of het beter gaat nu, jaren later, en hoe het zit met de Belgen.
“Hebben die bezuinigingen een bloedbad aangericht? “Het precieze effect is moeilijk te bepalen”, antwoordt Robbert van Heuven. “Vooral kwetsbare kunstuitingen zoals experimentele podiumkunst en beeldende kunst werden de dupe. De Nederlandse culturele sector kent nu verborgen armoede: mensen die vroeger in vaste dienst waren, zijn ontslagen en noodgedwongen beginnen freelancen. Zij verdienen veel minder dan vroeger. Functies zoals public relations zijn ingenomen door stagiairs. Professionele acteurs worden vervangen door toneelschoolstudenten. Kleine gezelschappen maken nog maar één productie per jaar en grote gezelschappen gaan dan weer veel minder op tournee. Ze laten de over het land verspreide kleine schouwburgen links liggen. Die theaters staan nu te verkommeren.”
