Een beleving van waar we vandaag staan en het verbeelden van morgen. Wordt er werkelijk samengekomen voor dat boek? Voor mij heeft er zich een ander verhaal afgespeeld …  

Ik zie een complexe, snel evoluerende neoliberale maatschappij waarbij de economie brede maatschappelijke domeinen domineert. De politiek is het toneel van de economische machine waar sociaal beleid wordt ingezet om sociale problemen te beheersen, mensen te activeren en de natie als economische entiteit te vrijwaren.

Een maatschappij met toenemende armoede, sociale ongelijkheid en het idee dat ieder mens verantwoordelijk is voor zijn eigen geluk. Het bestaan van verschillende beleidsniveaus waar de onmacht van het lokale, regionale en federale lijkt toe te nemen onder de dictatuur van het neoliberale Europa.
 
Het sociaalartistieke is voor mij in zijn geschiedenis een streven naar dat recht op mens zijn als zin- en betekenisgevend wezen. Ontstaan uit de vaststelling dat zij die sociaal worden uitgesloten ook worden uitgesloten van cultuur. De sociaalartistieke praktijk zie ik als de verwezenlijking van het recht als individu deel te zijn van een gemeenschap en daar ook een stem in te hebben.

Het mogelijk maken van een forum waar dat sociale zich werkelijk verbindt met het in vraag stellen van de democratische samenleving en daardoor een gemeenschap op basis van verschil na te streven. In deze moeilijke tijden is het sociaalartistieke noodzakelijk om de krachten in een gemeenschap te openen en die te verbinden. Vertrekkende vanuit kritieken op het huidige samenleven en het bijbehorende beleid, geloof ik dat we samen onderweg zijn en samen uitmaken waarheen we gaan in al zijn diversiteit. Het wordt ook aangegeven tijdens het debat – Je werkt niet aan een stad zonder mensen.

Het punt waarop alle sociaalartistieke praktijken een verantwoordelijkheid dragen. Zij zijn geen uitvoerders van het beleid. Zij geven mee vorm aan het beleid, zij geven dagelijks vorm aan het sociale, aan de gemeenschap. Hoewel budgetten worden geschrapt en kleinere organisaties hun bestaansrecht verliezen, stel ik mij de vraag of het niet te simpel is te wijzen naar het beleid als de schuldige.

Ook in dat beleid zitten er mensen, mensen die op zoek zijn naar hoe ze goed kunnen doen. Het Klein Verhaal, een rondtrekkend gezelschap dat vertrekt vanuit ontmoeting en de kracht van mensen, dreigt hun subsidie te verliezen. Zij worden door verschillende stadsbesturen gesteund.

Stadsbesturen die hun nek uitsteken door verweer aan te tekenen tegen de beslissing van de commissie die het einde van het Klein Verhaal inluidt. Samen worden er bruggen gebouwd om de strijd aan te gaan tegen die systemen die het sociale onderwerpen aan het economische.

Het Vlaamse beleid en minister van Cultuur Schauvliege geeft vorm aan een kader, zit vast in een kader en bepaalt de investering van middelen. Het beleid is zelf zoekende, soms zonder de moed werkelijk toe te geven dat het het zelf niet weet hoe het nu verder moet.

Ik geloof dat met het beleid een dialoog valt op te zetten wanneer het ook bereid is zijn agenda bloot te geven. Sociale rechtvaardigheid kent geen eindpunt, maar ontwikkelt zich telkens opnieuw in een samenspel tussen mensen in verschillende contexten. Tegelijk wordt tijdens het debat een vraagstuk opgeworpen.

Het slinken van budgetten zorgt ervoor dat kleine lokale initiatieven van de kaart (dreigen te) verdwijnen. De grote projecten worden voortgezet en houden zichzelf in stand. In die zin dragen ook de gevestigde waarden bij tot het verdwijnen van lokale kleine initiatieven die voor een kleine gemeenschap een wereld van verschil maken.

Ik zie een complexe wisselwerking waar het grijpen van verantwoordelijkheden dreigt door de mazen van het net te glippen. Het is zoals het is? Hoe kunnen we al die sociaalartistieke praktijken, groot en klein een plaats geven?  

Het Vlaams beleid draagt voor mij de verantwoordelijkheid  om de ruimte te creëren waar mensen samen onderweg kunnen zijn. Zonder op voorhand te weten wat dat zal ‘opbrengen’.

Het beleid dient al die mensen die deel uitmaken van sociaalartistieke praktijken vertrouwen te geven om hun eigen doelen te bepalen. Het vertrouwen te geven dat al die verschillende mensen samen wel die weg kunnen uitstippelen die de moeite waard is en goed voelt.

Dat vertrouwen krijgen zit werkelijk in het hart zit van een democratie die streeft naar het samenleven op basis van verschil. Het recht als mens om samen met anderen zin- en betekenis te geven aan de wereld rondom ons. Ik roep op om jullie pad te blijven volgen, te blijven ontmoeten, te blijven verbinden en samen te leven naar die samenleving waar ieder het recht heeft te bestaan.

Tijs Van Steenberghe

Tijs Van Steenberghe is een reporter van het Reporterslabo van het Enter festival 2012.