De massabeweging in Soedan stuurt aan op een breuk met het militaire regime en de politiek van verdeel-en-heers. Nusiba Abdalla, Soedanese activiste die sinds kort in Nederland woont, doet verslag van het revolutionaire proces en geeft haar mening over het gepresenteerde akkoord tussen het militaire regime en de oppositie.

Op 19 december 2018 begonnen de Soedanesen aan hun opmars naar vrijheid. De drijvende kracht achter de opstanden was de strijd voor mensenrechten en rechtvaardigheid. Dit zijn begrippen waar op 30 juni 1989, toen Omar Al-Bashir de macht greep, alleen maar over gedroomd kon worden. Aanvankelijk begonnen de protesten als antwoord op de economische crisis in het land, maar zij transformeerden zich in rap tempo naar een algemene eis tot het aftreden van het dictatoriale regime van Al-Bashir.

Dit dictatoriale regime is de oorzaak geweest van economische, sociale en politieke wantoestanden in Soedan. Daarbij komen de oorlogen waar het regime direct schuld voor draagt; zoals de oorlog in Darfoer, het Noeba-gebergte, de Blauwe Nijl en de Oostelijke gebieden waar duizenden ongewapende burgers zijn omgebracht. Ook was het dit regime dat erop toezag de Soedanesen te verdelen en op te splitsen, met als resultaat de creatie van een onafhankelijke staat in 2011, Noord-Soedan, afgescheiden van het zuiden.

De vreedzame protesten van de ongewapende demonstranten werden dag na dag met grof geschut bedreigd. Er vielen dagelijks slachtoffers, zowel doden als gewonden.

Ondanks dat Al-Bashir op 22 februari 2019 de noodtoestand uitriep, bleven de Soedanezen demonstreren in toenemende aantallen. Op 6 april 2019 vond de grootste demonstratie plaats voor het hoofdkwartier van de Soedanese defensie: duizenden burgers uit Khartoem en uit andere delen van het land kwamen samen en eisten het aftreden van hun president. De revolutionaire slogans galmden over het hele plein.

Vertrek Al-Bashir

De vreedzame protesten hielden stand. Op 11 april 2019 kondigde de opperbevelhebber van defensie aan dat Al-Bashir was afgetreden en naar een veilige plaats was overgeplaatst. Ook werd bekend gemaakt dat de militaire overgangsraad (Transitional Military Council, TMC) het bestuur van het land in handen zou nemen tijdens een transitieperiode van twee jaar, resulterend in verkiezingen.

Deze aankondiging van de legermacht viel niet in smaak bij de demonstranten. Wederom eisten zij aftreding, ditmaal van generaal Awad Mohamed Ibn Ouf die nog geen 24 uur in functie zat als voorzitter van de TMC. Zijn opvolger werd Abdul Fattah Al-Burhan. Het ontslag van Ibn Ouf en de aantreding van Al-Burhan waren onbevredigend voor zowel het volk als voor de Soedanese protestbeweging SPA, de Sudanese Professionals Association. De koepel van vakbonden die sinds het losbarsten van de protesten in december 2018 actief was in het organiseren ervan.

De beweging SPA, die werd gecreëerd met het ontstaan van de revolutie, bestaat uit dokters, professoren, journalisten en anderen betrokken in de organisatie van de opstand. De demonstranten worden vertegenwoordigd door de SPA en in overeenstemming worden de eisen, zoals het installeren van een civiele regering, soevereiniteit en democratische wetgeving, bepaald en verkondigd.

De militaire overgangsraad weigerde tegemoet te komen aan de eis een burgerlijke transitieregering te installeren. Hierdoor namen de demonstraties verder toe. Op de achtste dag van de vastenmaand ramadan vonden er gewelddadige aanvallen plaats op de locatie van de protesten, met dodelijke afloop voor sommige demonstranten. De TMC ontkende betrokkenheid in deze criminele aanvallen en de demonstranten gingen, ondanks het geweld, door met hun acties.

3 juni 2019, de 29e dag van de Ramadan, vond er een bloedbad plaats wanneer milities, ook wel bekend als de Janjaweed, de aanval inzetten op de demonstranten en tenminste 118 burgers vermoord worden en nog eens 613 gewond raken. Het merendeel van de slachtoffers is tussen de 25 en de 30 jaar oud. Er worden tenminste 22 meldingen gedaan van verkrachting, waarvan twee medisch personeel zijn. Er werden meer dan 40 lijken gevonden in de rivier de Nijl.

Voortzetting revolutie

De aanvallen hadden één doel voor ogen: het ontmantelen van de harmonie van de protesten en de terugkeer van demonstranten naar hun huizen. Dezelfde bewapende milities dragen directe verantwoordelijkheid voor de gewelddadigheden die in Darfoer zijn gepleegd en wel onder leiding van Mohamed Hamdaan -Hemedti- Dagalo, de huidige vice-voorzitter van de Militaire Overgangsraad van Soedan. Na de geweldplegingen begin juni heeft de SPA opgeroepen tot meer protesten en een “civiele ongehoorzaamheid”. De civiele ongehoorzaamheid vond landelijk plaats op 19 juni en werd dankzij massale deelname gezien als een groot succes.

Omar Al-Bashir is afgetreden, maar zijn regime is dat niet. Het leiderschap van de TMC wordt gedragen door Burhan en Hemedti, twee mannen die nauw verbonden worden aan Al-Bashir en hun leiderschap wordt gezien als een voortzetting van zijn bewind. Gedreven door dezelfde strategie en gedachtegoed is Burhan het andere gezicht van Al-Bashir en handelt met de bekende repressie en geweld jegens de burgers van Soedan: moord, verkrachting en plundering. De burger wordt onteerd in zijn mens-zijn en zijn mensenrechten.

Ondanks het geweld, de moorden, de arrestaties en de verkrachtingen tegen de ongewapende demonstranten heeft deze revolutie ongeëvenaarde harmonie en éénheid gebracht onder de Soedanesen. Voor de eerste keer prevaleert tolerantie tussen de verschillende stammen, wat ruimte biedt voor bloei van de identiteit van de Soedanesen en de liefde voor hun land. De identiteit van stammen en regio’s maakt plaats voor de identiteit van één Soedan. Moslims en christenen komen samen en vormen een bijzonder scenario: een scenario waarin de moslims bidden en de christen zich om hen heen scharen als bescherming.

De vrouw staat symbool voor deze revolutie. Zij staat zij aan zij met de de man; ze strijdt, vecht, voorziet de gewonden van behandeling, maakt eten, scandeert, tekent, zingt en schrijft omwille van haar land. De Soedanese vrouw is een voorbeeld van weerstand en vrijheid.
De Soedanese revolutionaire vrouw wordt ‘kandaka’ genoemd, wat ‘sterke vrouw’ betekent.
De TMC heeft na de dodelijke aanvallen het internet geblokkeerd in het hele land en vervolgens verklaard dat dit noodzakelijk was voor gegronde redenen. Tot de dag van vandaag is de blokkade van kracht.

Perspectief

De demonstratie van 30 juni liet zien dat de revolutie nog leeft. Niemand bleef thuis tijdens dit door de SPA aangekondigde protest: vrouwen, mannen en kinderen eisten allemaal een burgerregering. De militaire overgangsraad reageerde andermaal met geweld. Zeven mensen werden vermoord en 181 gewond. De beweging plant nu een grote demonstratie op zaterdag 13 juli en burgerlijke ongehoorzaamheidsactie op 14 juli. Dag en nacht organiseren mensen voor democratie, maar de vraag is hoeveel mensen hiervoor vermoord moeten worden, hoeveel vrouwen verkracht en hoeveel wezen gecreëerd voordat een burgerregering realiteit wordt?

Op 5 juli kwamen de militaire raad en de burgerbeweging tot een akkoord. Zij kondigden aan dat zij de macht zouden delen in uitvoerende en wetgevende instituties en dat er een juridisch onderzoek komt naar de gebeurtenissen na de coup, inclusief de massamoord in Khartoum. Het akkoord ziet er op toe dat de leiding over de soevereine raad na 21 maanden overgedragen zou worden van een militaire leider naar iemand uit de burgerbeweging. Verkiezingen zouden dan midden 2022 worden gehouden.

Ik heb vertrouwen in de SPA, maar niet in het militaire regime. Zij zullen er alles aan doen om deze periode van 21 maanden op te rekken en aan de macht te blijven. Zij weten dat als zij vertrekken zij gestraft gaan worden voor hun rol in de onderdrukking van de Soedanese bevolking. Als we hiertegen niet in actie komen dan zal er in Soedan hetzelfde gebeuren als eerder in Egypte.

De Sudanese diaspora speelt een grote rol in de Soedanese revolutie. Door middel van het organiseren van protestmarsen weten zij de internationale aandacht te vestigen op de gebeurtenissen in Soedan en de schending van mensenrechten. Ook worden er donaties ingezameld en gestuurd naar de demonstranten in het thuisland. De Soedanezen zullen niet wijken totdat er een civiele regering wordt geïnstalleerd; een regering waar gerechtigheid en gelijkheid centraal staan. De revolutie houdt aan, zolang wij leven.

Aanstaande zaterdagmiddag, op 13 juli, wordt er een demonstratie gehouden uit solidariteit met de opstand in Soedan. De demonstratie begint om 12:30 vanaf het Malieveld (vlakbij Den Haag Centraal Station) en loopt naar Het Plein voor de Tweede Kamer waar slachtoffers van de brute repressie worden herdacht.

Dit stuk verscheen eerder op Socialisme.nu