still uit de pano-reportage
Opinie, Samenleving, Politiek, België, Lokaal, Antwerpen -

De reportage over cocaïnehandel in Antwerpen is een enorme gemiste kans

Pano heeft het voorbije jaar enkele straffe en maatschappelijk relevante reportages gemaakt, maar van de meest recente worp kunnen we dat helaas niet zeggen.

donderdag 14 december 2017 16:49
Spread the love

Dat de Antwerpse haven een draaischijf vormt voor de internationale cocaïnehandel, is sinds jaar en dag geweten. En dat het cocaïnegebruik in de stad zelf bijzonder hoog ligt, is eveneens oud nieuws.

Om de zoveel tijd geeft dat oude nieuws echter aanleiding tot reportages die steevast dezelfde ingrediënten bevatten: dealers met vervormde stemmen die getuigen over hoeveel ze verdienen, nachtelijke beelden van Borgerhout of Anwerpen-Noord voorzien van dreigende soundscapes en interviews waarin apocalyptische uitlatingen niet geschuwd worden.

De reportage van Pano vormde daar geen uitzondering op. Helaas.

Gin-tonic

De pano-reportage is op meerdere punten zeer problematisch. Maar het hoofdprobleem is dit: in plaats van de enorme complexiteit van de realiteit te proberen vatten, wordt die realiteit verengd tot anekdotes die erop gericht zijn onmiddellijke reactie uit te lokken. Zo wordt er volledig miskend dat cocaïnehandel een globaal probleem is waarin internationale politiek, economie, criminaliteit en sociale problematieken naadloos in elkaar overvloeien. Er wordt zelfs ontkend dat het een stedelijk probleem is. De Antwerpse cocaïnehandel wordt vernauwd tot twee zones in de stad: de haven en vooral Borgerhout en Antwerpen-Noord. De haven is de plaats waar de cocaïne binnenkomt en waar ze door toedoen van corrupte havenarbeiders uit containers wordt gehaald. In Borgerhout en Antwerpen-Noord zijn er dan de dealers die, als we de reportage mogen geloven, een waar terreurbewind voeren in de straten en op de pleinen.



still uit de pano-reportage

Suggereren dat de drugsproblematiek in Antwerpen tot die specifieke plaatsten beperkt is, is het licht van de zon ontkennen. Het echte beeld ziet er ongeveer als volgt uit. In Antwerpen, en ook elders in Vlaanderen, worden ieder weekend kilo’s cocaïne opgesnoven. De lange rijen voor wc’s op feestjes staan er heus niet omdat iedereen zo nodig een grote boodschap heeft te verrichten. Cocaïne is even banaal geworden als een pint. Of misschien beter: een gin-tonic. Want cocaïne is een drug die het ook nog steeds bijzonder goed doet in de hogere klassen. Of dacht u dat het toeval was dat die vastgoedmakelaar en zelfverklaarde goede vriend van Bart De Wever al eens graag de neus poedert?

Nee, dus. Dat zien we trouwens ook even in de reportage. Een dealer toont dat er cocaïne in zowel poeder- als pilvorm wordt verkocht. De pillen, zo verklaart hij voor de camera, zijn vooral bestemd voor zakenmensen. Op een ander moment vertelt hij dat advocaten en vooral diplomaten bijzonder trouwe klanten zijn.

Deliveroo

De cocaïne-economie kent een zekere rolverdeling. Jongeren (van kleur) uit de armere wijken die geplaagd worden door torenhoge werkloosheidscijfers, staan in voor de cocaïnebehoefte van de doorgaans meer bemiddelde (witte) Antwerpenaar. Voor de dealers is het een manier om even snel en veel geld te verdienen als hun meest bemiddelde klanten. Ze draaien nacht- en dagshifts om de cocaïne bij de klanten te krijgen en lopen het grootste risico om gesnapt te worden. Binnen de stedelijke cocaïnehandel zijn ze deliveroo-koeriers die aan de slechtste en minst betaalde condities moeten werken. De klanten wassen hun handen in witte onschuld, de grote spelers blijven wegens connecties en opgebouwde macht doorgaans netjes buiten schot.

Die verhouding komt evengoed terug op een globaal niveau. Ook daar zijn het de loopjongens, de straatboeven, de kleine smokkelaars, de hulpjes, de cocaboeren of gewone burgers die het gelag betalen. Zij zijn de zondebokken die verantwoordelijk gesteld worden voor het geweld en de sociale problemen die drugshandel en -gebruik met zich meebrengen. Dat bleek ook ten overvloede uit de pano-reportage. De cocaïnehandel, dat is eigenlijk gewoon de schuld van jonge gasten in Borgerhout die iets als een bestaan proberen uit te bouwen.

Alsof dat nog niet genoeg was, werd drugshandel ook nog eens geculturaliseerd door zowel de makers van de reportage als De Wever, die uitgebreid het woord krijgt tijdens de uitzending. Het drugsprobleem, dat is het probleem van een specifieke culturele en religieuze gemeenschap, zo leren we van De Wever. Ja, het is een ‘moslimprobleem’. Dat wordt helemaal duidelijk gemaakt tegen het einde van de reportage. Crèches, moskeeën, theehuizen, winkels en huizen; er wordt gesuggereerd dat het allemaal betaald wordt met drugsgeld. Harde bewijzen zien we daar niet van. Er zijn aanwijzingen, en dat is voldoende.

Klasse

In de pano-reportage wordt een venijnige associatie gelegd tussen kleur, afkomst, drugs, criminaliteit en religie. De naar voor geschoven oplossing is navenant: jongeren uit “die gemeenschap” moeten heropgevoed worden. De Wever voegt er fijntjes aan toe dat wanneer die gemeenschap daar zelf niet in slaagt, de staat dat maar moet doen.

Nochtans weten we maar al te goed wat de echte oorzaak is voor het geweld dat gepaard gaat met drugshandel. Het is, in de eerste plaats, te wijten aan het eenvoudige feit dat drugs verboden zijn. Smokkel ontstaat op het moment dat handel verboden wordt. Handelaars worden dealers, werk wordt criminaliteit wanneer een product illegaal wordt. De drugscriminaliteit is het product van de war on drugs, en niet andersom. Dat is een historisch feit.



still uit de pano-reportage

Drugs zijn daarnaast ook een verhaal van sociale ongelijkheid. Zowel langs de kant van de gebruikers als langs de kant van de verkopers zien we klassenverschillen heel hard spelen. Rijke gebruikers kunnen zich een ontwenningskuur permitteren, heten ziek te zijn en moeten op begrip en medelijden kunnen rekenen. Minder bemiddelde gebruikers zijn daarentegen overlast, moeten beteugeld worden en zijn criminelen.

Hetzelfde langs de kant van de dealers. De verkopers die aan het eind van de keten staan, en de gebruiker bevoorraden doen dat vaak omdat ze toch geen perspectief hebben op legale vorm van inkomen. Dan is de lokroep van snel geld en makkelijk te bekomen status nauwelijks te weerstaan. Maar het is die groep die uiteindelijk in de gevangenissen terechtkomt en het zwaarst bestraft wordt. De kleine groep aan het andere eind van de keten ontspringt de dans doorgaans en weet zich goed in te dekken. Hen zie je niet in de straten.

Wat er dus moet gebeuren weten we al lang: gebruik en handel van drugs decriminaliseren, en sociale ongelijkheid tegengaan.

En betere reportages maken.

take down
the paywall
steun ons nu!