Te midden de oorverdovende stilte van de zomervakanties en de verdovende roes van festivals en de entertainmentindustrie voltrokken de Europese leiders, de leiders van de nationale staten dus, de verdere socialisering van de verliezen van de financiële crisis.
Op 21 juli heeft de top van de eurozone te Brussel een nieuw en zoveelste « reddingsplan » voor Griekenland uitgewerkt. Naast de deblokkering op korte termijn van nieuwe leningen aan Griekenland, bevat dit plan één belangrijke nieuwigheid: het Europese fonds voor financiële stabiliteit zal de Griekse, Ierse en Portugese obligaties op de secundaire markt mogen kopen. Dit betekent dat de Staten en de Europese belastingbetalers ervoor zullen zorgen dat de banken en de investeringsfondsen zich van deze effecten kunnen ontdoen die als “rot” beschouwd worden omdat de debetlanden op het punt staan hun schulden niet langer af te betalen.
De Europese Centrale Bank, die tot nu de enige was die ervoor kon zorgen dat de banken zich konden ontdoen van die dubieuze schuldvorderingen, eiste dat de Europese Unie haar plaats zou innemen op dit domein en zij heeft voldoening gekregen. Dit is dus een nieuwe etappe in de socialisering van de verliezen die de Europese banken normaal op zich hadden moeten nemen omdat ze op een onoverwogen wijze geleend hadden aan landen die al overmatig in de schulden zaten. Een socialisering op voorhand, wat in 2008-2009 niet het geval was. Een schitterende manier om lessen te trekken uit de financiële crisis, want vandaag ontdoen de Staten de banken van hun verliezen zelfs nog voor ze geleden zijn!
Het is waar dat het Europese akkoord een “vrijwillige deelneming” van de private banken voorziet onder vorm van een hernieuwing van de leningen, een herschikking (verlening van de duur van de lening) of terugkoop. Maar de speculanten hebben zich niet vergist: dit selectieve en vrijwillige gebrek zal de banken niet veel kosten. Direct na het Europese besluit waren hun noteringen spectaculair gestegen in Parijs, Londen, Milaan, Frankfurt….Een manier van de pyromanen om het plan van de eurozone te begroeten dat erop gericht was de brand te blussen.
Tenslotte verlicht het akkoord in bepaalde mate de schuldenlast van de landen die door de markten aangevallen werden, via een verlenging van de duurtijd van de leningen (tot minimum 15 jaar) en een vermindering met één punt (van 4,5 % naar 3,5 %) van de intrestvoet verleend door het financiële stabiliteitsfonds aan Ierland, Portugal en Griekenland. Het betreft een “selectief gebrek” dat alleen de Europese belastingbetalers zullen betalen. De Europese leiders nemen op die manier akte van het mislukken van de harde lijn die erin bestond de landen die het moeilijk hadden te straffen met draconische kredietvoorwaarden. Vooral Griekenland scheen immers weg te zinken in een uitzichtloze crisis en die schoktherapie diende enigszins verzacht.
Nochtans bevestigen de Europese staats- en regeringsleiders hun engagement voor een naadloos soberheidsbeleid: ze roepen het Europese parlement op het « Pact voor de europlus » snel goed te keuren en eisen onverwijld « de terugkeer naar openbare deficits onder de 3 % van het BIP vanaf 2013 ». Dit wel zeggen dat overal in Europa de schroef van de openbare financiën draconisch zal moeten toegedraaid worden.
De top van de eurozone heeft dus de politieke keuze bevestigd van de Europese leiders: de belastingbetalers en de volkeren van Europa de prijs doen betalen van de crisis via het Europese Fonds voor Financiële Stabiliteit en hyperbesparingsplannen.
Wij echter eisen dat een einde zou gesteld worden aan het dictaat van de banken en financiële markten. Dé oplossing voor de eurocrisis impliceert het stopzetten van de soberheidsplannen en een gedeeltelijke kwijtschelding van de schuld, fiscale maatregelen die terugkomen op de cadeaus die sinds twintig jaar gegeven worden aan de ondernemingen en de rijken, de reële mogelijkheid voor de Europese Centrale Bank om rechtstreeks aan de lidstaten te lenen, de strikte regulering en de implicatie van de financiële markten.
Attac stelt alle sociale krachten voor zich te inspireren op de initiatieven van de «verontwaardigden» en opnieuw tot een democratische besluitvorming te komen. Wij willen samen beslissen over het Europa dat wij willen. Zo stelt Attac de oprichting voor van een Comité voor een burgeraudit rond de openbare schuld om het debat te openen over de oorsprong van die schuld, te werken aan alternatieven voor de soberheidsplannen, te evalueren wie voor de schuld moet betalen en in welke mate ze werkelijk legitiem is. Wij verzetten ons tegen de socialisering van de verliezen van de banken en de investeringsfondsen: het komt hun aandeelhouders toe de hele kostprijs te dragen van de nodige herstructureringen van de openbare schulden in Europa.
Omdat een andere wereld mogelijk is,
Eric Goeman, woordvoerder Attac Vlaanderen
vl.attac.be
