Auteur: Oscar  Ten Houten
Vertaling: Daniël Verhoeven
Originele Engelse tekst

Vitoria, August 10, Dag 16 van de Mars op Brussel. Vanuit Miranda de Ebro, 32 km.

Beste Mensen,

Geografisch, en zo ook cultureel, is het Iberische schiereiland in drie gedeeld. De Middellandse Zee kust, de Centrale Hoogvlaktes, en de Atlantische kust.  De groene bergen in het Noorden vangen alle wolken die komen overgewaaid vanuit de Atlantische Oceaan, en maken van de hooglanden een droge, bijna woestijnachtige streek. Overdag kan het verschrikkelijk heet zijn, maar de nachten zijn koel.

De avond van 9 Augustus reed ik door de verschroeide ‘meseta’ noordwaarts met 2 kameraden om de mars te gaan ondersteunen. Met de wagen ben je 6 uur onderweg om het traject af te leggen dat de marcheerders reeds te voet hebben afgelegd in twee weken. Als we toekomen in het kamp aan de Ebro rivier, in  de stad Miranda, is het al ver na middernacht.

Vanuit de Bergen van Noord Spanje begonnen een duizend jaar geleden verschillende kleine koninkrijken De ‘Reconquista’, de herovering van het schiereiland op de islamitische bezetting.  Maar een van die oude natiestaten nam niet deel aan de verovering. Het was een particuliere natie, en ze verkoos zich enkel met haar eigen zaken in te laten. Euskadi. Baskenland.

In de buitenwijken van Miranda de Ebro gaan we de grens over. In de verte bewaakt een toren de bergtoppen. Het koren is net afgemaaid. Dit geeft aan het landschap een plezierig uitzicht, netjes verdeeld in grote lichtgele stukken. De bergen aan de horizon zijn bedekt met bossen. Het ziet er allemaal zo ordentelijk uit dat het wel lijkt alsof het land bewoond is door hobbits.

Enkel de A1 autoweg verstoort het beeld van een vredevol en voorspoedig graafschap, onaangetast door de tijd. Vandaag marcheren er ongeveer 50 mensen. Ze vertrekken ik kleine groepjes, enkelen nemen de oude bedevaartweg van Santiago De Compostella, anderen gaan langs de autoweg of de oude verlaten nationale weg. Vandaag krijgen we het gezelschap van een cameraman van de “Deutsche Welle” en een journalist van een van de grootste dagbladen van Nederland.

De Duitse cameraman filmt ons enkel terwijl we ons voorbereiden om te vertrekken en de stad te verlaten, maar de Nederlandse journalist heeft besloten met ons mee te gaan. Het zal gouw blijken – en ze zal gouw merken dat, nadat ze overuren gemaakt heeft tot in de vroege morgen voor ze naar Madrid vloog en daar een trein nam om ons ter vervoegen – dat de mars geen zondagse wandeling is. De ganse dag lopen we onder een hete zon, en we houden het enkel vol dank zij de zeldzame maar kostbare voorraad van onze bezemwagen. Het was een goede manier om er te beginnen aan wennen. Het gaat hard zijn. En zo moet dat zijn.

De groep is nog niet verbonden zoals de Noord Kolonne in de mars naar Madrid. Er zijn ook veel mensen die meegaan voor enkele dagen om dan weer afgelost te worden door andere tijdelijke marcheerders. We wandelen door een valei die een enclave van Castilla blijkt te zijn, maar recht voor ons is er een poort tussen de bergen die leidt naar Baskenland. Terwijl ik met een van de kameraden babbel vraag ik hem om mij een en ander uit te leggen over de geschiedenis van Baskenland en Spanje.


Hij geeft een korte schets van de late middeleeuwen. De Baskische adel werd onderworpen en zwoer trouw aan de koning van Castilië in ruil voor het behoud van hun plaatselijke privileges.  Vanuit de Baskische haven van Bilbao werd de wol van de schaapherders op de hoogvlaktes verscheept naar het Noorden, naar Vlaanderen waar de fameuze wevers van Gent en Brugge er kleren van maakten.

We zullen niet passeren in Bilbao. De eerste stad die we tegenkomen is Vitoria/Gasteiz, de hoofdstad van Euskadi.  De oude stad zit verborgen achte een grote kost achtergelaten door de vastgoed bubbel. De Basken die de stad bewonen lijken mij gewone mensen zoals hij en ik. Ik vraag mij af waar al dat gefluister over gaat.