De nieuwe manier om de zorg te financieren via het persoonsvolgend budget (met de zogenaamde rugzakjes) zou focussen op “zorggarantie”. Dit model werd aangeprezen als een model voor “eigen regie”. Het is de facto een financieringsmodel geworden dat gericht is op beheersing van de overheidsuitgaven. Het werkt met een gesloten budget dat amper toereikend is  voor tegemoetkoming aan de grootste noden.

Het nieuwe systeem voorziet een voortraject voor de vertaling van de zorgnoden in een zorgvraag. Als aanvragers voor  personen met een verstandelijke of meervoudige beperking, ervaren wij dat het systeem daardoor een bijkomende wachtlijst oplevert – nog naast de wachtlijsten tussen de zorgvraag en de effectieve toekenning van het zorgbudget,  waar meestal naar verwezen wordt.

Er wordt ook gewerkt met voorrangsgroepen. Er zijn er 3. Groep 1, de noodsituaties, kan vermoedelijk uitbetaald worden binnen de 3 (!) jaar. Voor de 2 volgende groepen is de wachttijd onbepaald en voor prioriteitengroep 3 is er zelfs zo goed als geen perspectief op uitbetaling van het toegekend zorgpakket. Het systeem van de prioritering is op die manier eerder een selectieproces. Zelfs als de zorgnood erkend is, heeft een grote groep geen uitzicht op uitbetaling.

De instap in een zorgvoorziening en de aansluiting dus op specifieke expertise is maar aan de orde na de uitbetaling van het budget én is in het huidige beleidskader onderwerp van “onderhandeling”. Deze moet leiden tot een individuele dienstovereenkomst.

Het beleid heeft van de invoering van het nieuwe systeem in 2017 en recenter “correctiefase 2” gebruik gemaakt om de waarde te verminderen van het zorgpakket van personen die reeds recht hadden op zorg. De kosten werden daarmee doorgeschoven naar de zorgorganisaties en hun personeel, die voor minder inkomsten wel dezelfde zorg moeten waarmaken.

Toegang tot zorg is een burgerrecht dat in artikel 23 van de grondwet verankerd is. Het huidige beleid van de Vlaamse regering overtuigt ons niet dat dit model van financiering daartoe bijdraagt. Naast voldoende middelen om tegemoet te komen aan de reële zorgbehoeften, is een eerlijk en open debat over de pro’s en contra’s van het nieuwe financieringsmodel dringend nodig.