Ik heb dit jaar als vakbondsmilitant veel stilgestaan bij het belang van de openbare diensten en hier veel rond gediscussieerd. Dit wil ik dan ook centraal stellen in mijn eindejaarsbijdrage. Helaas was 2016 geen goed jaar voor de openbare dienstverlening. Maar er groeit verzet!

Ik zal meteen met de deur in huis vallen als ik zeg dat we opgescheept zitten met de slechts mogelijke regering allertijden. Een regering die uitblinkt in zowel onbekwaamheid als het verkopen van gebakken lucht. Het onbeschaamd liegen, bedriegen en bestelen van de bevolking heeft dermate proporties aangenomen dat velen er met hun neus op staan maar het eigenlijk niet meer zien. Digitaal liegen zoals de N-va met haar statistisch vervalste infographics over het overheidsbeslag en de valse Twitteraccounts waarmee steun wordt ‘gecreëerd’ voor de anti-democratie, flagrante leugens vertellen zoals Maggie de Block over haar zogenaamde consultaties met de vakbonden, Theo Francken die in zijn vluchtelingendiscours er alles aan doet om zijn extreem-rechtse achterban te plezieren, Kris Peeters die beweert dat we ‘allen’ boven onze stand leven terwijl contradictorisch genoeg de rijkdom én ongelijkheid tegelijkertijd stijgt, daarnaast – de koning der onbekwaamheid – Johan Vanovertveld die kraters in de begroting blijft opstapelen,… enzovoort… Alle kritiek wordt weggeveegd in een ontkennend het-is-de-schuld-van-een-ander discours waarbij men de balk in de eigen ogen niet ziet. Het is een wereldvreemde regering die als geen andere uitblinkt in het doordrukken van haar eigen politieke agenda, op kap van de samenleving en ten voordele van de broodheren die zij serveren: de banken, het grootkapitaal, de multinationals, rijke ondernemers,… Voor solidariteit en het maatschappelijk middenveld is er geen plaats meer. Er wordt niet geluisterd naar diverse instanties die een rijke kennis en ervaring hebben opgebouwd binnen de samenleving. Soms wordt ook de eigen administratie en de rechterlijke macht gewoon genegeerd. Democratie wordt uitgehold tot eens om de vier jaar stemmen en daarna vooral zwijgen. Er werd ons dit jaar opnieuw TINA (there is no alternative) voorgeschoteld, geserveerd op Thatcheriaanse wijze én overgoten met een ranzige geel-zwarte saus.

Eén van de eerste slachtoffers zijn de sociale zekerheid en openbare diensten, ons kostbaarste erfgoed en onderdeel van ons indirect loon. De gevoerde besparingen dienen enkel en alleen om een verschuiving te bewerkstelligen van de financiën ten voordele van private ondernemingen. Niet vanuit efficiëntiedrang of goed bestuur maar puur ideologisch vanuit het neoliberale dogma dat alles wat ontrokken wordt van de overheid beter werkt. De openbare dienstverlening moet kapot en dat gaat het beste door de werking ervan te ondermijnen (onderfinancieren). Privé ondernemingen kunnen echter, gewoon omdat ze winst moeten maken, nooit dezelfde kwaliteit aan dienstverlening bieden dan een overheidsdienst en is zeker niet goedkoper. Klassiek voorbeeld nummer 1 zijn de Britse spoorwegen die de Britse belastingbetaler meer geld kost voor een slechtere dienstverlening. Maar ook in eigen land worden o.a. gevangenissen gebouwd in privaat-publieke constructies waarbij de privé met lusten gaat lopen en de overheid, wij als belastingbetaler dus, met de lasten achter blijft. Het gaat zelfs zo ver dat dergelijke ‘investeringen’ buiten het opgelegde Europese kader van begrotingsdiscipline mag worden gerekend. Bij een 100% investering vanuit de overheid mag dat niet, zelfs als dit pakken goedkoper is op lange termijn. Ik kan mij dus niet van de indruk ontdoen dat deze constructies met private ondernemingen gewoon transfers zijn vanuit de overheid naar de privé. Dit heeft dan uiteraard zijn weerslag op de overheidsfinanciën waardoor er elders moet gezocht worden naar geld. Uiteraard niet op die geldverslindende subsidies die meer kosten dan opbrengen, maar op de sociale zekerheid en de overheidsdiensten!

Zonder afbreuk te willen doen aan het fantastisch mooie werk van de vele vrijwilligers, word ik eigenlijk een beetje triestig van het gegeven dat er acties moeten bestaan zoals Rode Neuzendag, waarbij geld moet ingezameld worden voor de psychische gezondheid van jongeren (het gaat mij dus op het principe van liefdadigheid). Gezondheidszorg zou een overheidstaak moeten zijn. Als er dan vakbondsacties zijn die zich richten tegen de besparingen in de gezondheidszorg worden die in het beste geval genegeerd. Aan de andere kant wordt er dan gezongen en geld geschonken. Het doet mij denken een vorm van aflaten die ook bestonden tot in de 19e eeuw waarbij de rijke grootgrondbezitter zijn schuldgevoel kon afkopen door een aalmoes te schenken aan het armenhuis. Hetgeen waar onze voorouders voor gevochten hebben, onze sociale zekerheid en het systeem van herverdeling (progressieve belastingen), wordt echter salamigewijs gereduceerd. Sp.a fractieleider in het Vlaams parlement Joris Vandenbroucke formuleerde het mooi in het kader van het voorstel om giften aan scholen fiscaal aftrekbaar te maken: “Ik herinner mij nog dat wij, als ik in het tweede middelbaar zat, intussen 25 jaar geleden, acties deden met onze klas om geld op te halen voor leeftijdsgenoten in Haïti. Zijn we nu zo ver gekomen in Vlaanderen dat onze eigen scholen, onze eigen leerlingen het goede doel geworden zijn om geld op te halen?…“. Hoe dan ook, inzamelacties en vrijwilligersinitiatieven zijn het levende bewijs dat mensen solidair met elkaar willen en kunnen omgaan, en iedereen die hieraan meewerkt verdient een pluimenwinkel. Onbaatzuchtige inzet / verzet is hoopgevend en kan als vuur dienen tegen de bevriezende samenleving!

In 2014 werd er binnen de ondernemingswereld de uitspraak ‘snoeien om te groeien’ gelanceerd die het voorgestelde regeringsbeleid moest legitimeren. We zouden na 2 jaar besparingen er allemaal beter van worden. En inderdaad, op je privé loonbriefje staat netto een habbekrats meer. En dat is dan enkel voor diegene die werk hebben. Dit staat echter niet in verhouding tot alles wat er collectief is afgepakt. De duurdere elektriciteit en de waterfactuur alleen al, hebben dat ‘voordeel’ ruim gecompenseerd.

2017 wordt dus een belangrijk jaar. Een jaar waar verkiezingskoorts grotere proporties zal aannemen en waarbij iedereen die een warme solidaire en linkse samenleving uitdraagt de ideeënstrijd keihard zal moeten aangaan. Als we willen winnen tegen de uitgekiende rechtse propagandamachine, moeten we klaarstaan met rotsvaste argumenten waarmee we alle drogredeneringen kunnen ontrafelen. In eerste instantie moeten we ons focussen op het overtuigen van de bevolking dat dit rechts samenlevingsmodel niet in hun voordeel is, maar enkel voor zij die al veel hebben.

Er bestaan wel degelijk alternatieven op de neerwaartse concurrentiespiraal: een rechtvaardig gereguleerd economische model waarbij overheidstaken niet uitverkocht worden aan de best biedende; een model waarbij er geluisterd wordt naar het maatschappelijke middenveld; waar solidariteit (en niet het trappen-naar-onder) geldt voor zij die minder geluk hebben; een model waarbij lusten en lasten eerlijk worden verdeeld;… Met andere woorden: een samenleving waarbij het TINA-menu eindelijk kan gaan waar het thuis hoort: de openbaar opgehaalde vuilzak!

Ik wens iedereen met het hart op de juiste plaats een gelukkig, gezond en strijdbaar 2017 toe!