Wie zich op het publieke forum begeeft met de ambitie om daar zaken in beweging te zetten, kan weliswaar dromen van de maakbaarheid van de samenleving, maar hij/zij zal vlug ontdekken dat er aan die maakbaarheid grenzen zijn. Ik pleit niet tegen verandering… maar ik pleit wel voor enige reflecte hierbij. Meestal bedoelt men met de grenzen die aan verandering verbonden zijn, het feit dat de samenleving zelf altijd uit zichzelf enige inertie vertoont; zij biedt meer weerstand aan verandering dan men verwacht had.
Dit heeft o.a. te maken met feit dat de gewoontes bij mensen moeilijk te veranderen zijn, of dat de samenleving zelf aan krachten onderworpen is die vanuit het niet-politieke (bijvoorbeeld de economie en allerlei translokale belangen) bepaald worden. Maar men gaat nogal eens voorbij aan een ander aspect, namelijk dat verandering bewegingen in gang kan zetten die men niet voorzien noch bedoeld heeft, en dat die bewegingen dan op hun beurt nieuwe dynamieken kunnen uitlokken, enzovoort, totdat er iets losbreekt dat men eigenlijk absoluut nooit gewenst heeft.
Dit zijn reflexen die in mij hoofd opkomen als ik de Grote Pleidooien hoor voor de Grote Veranderingen. Ik geef toe dat dit een bijzonder conservatieve reflex is, maar dat is nu eenmaal eigen aan reflexen. Je hebt ze, conservatief of niet, en ze komen bij je op zonder dat je er iets kan aan doen. Het is dus dit soort reflex dat bij me opkomt als ik hoor over de Kracht van Verandering. Verandering op zich kan krachten in stelling brengen die op hun beurt tot veranderingen kunnen leiden die aan het initiële project voorbijgaan.
Nu naar het terrein. Uit Aalst bereikte ons enkele weken geleden het bericht dat een voormalige Vlaams-Blokker, mede-auteur van het door de rechter 10 jaar geleden voor racisme veroordeelde 70-punten programma van het Vlaams Blok, schepen wordt voor integratie. Ik neem gerust aan dat de man zich ondertussen bekeerd heeft en milder is geworden. Maar het is toch wel een beetje alsof men vandaag ergens iemand als directeur van een internaat voor kinderen zou aanstellen die 10 jaar geleden voor pedofilie veroordeeld werd. (Hiermee bedoel ik niet dat beide veroordelingen een en dezelfde zijn. Neem dus de vergelijking over met in je achterhoofd alle zin voor proportionaliteit. Racisme is echter wel degelijk ook een misdrijf. Ik stel beide echter niet gelijk, zoals pedofilie ook geen moord is.).
Oké, men stelt iemand aan tot schepen voor integratie die veroordeeld is omdat hij de integratie wilde tegenwerken. Op vandaag zijn we breeddenkend – alles moet kunnen – dus: no problem, zeker?… Maar daar bovenop zal zo iemand ook nog eens de Vlaamse zaken in die stad controleren. Ja, wat moeten u en ik me daarbij voorstellen? Welke is de politieke boodschap die zulk een stadsbestuur uitstraalt?
Drie mogelijkheden: ofwel dat het geen enkel probleem heeft met het heel recente verleden van een van zijn bestuurders; ofwel dat het een grondig geloof heeft in de mogelijkheid tot bekering van iemand (- een van diepe religiositeit getuigend geloof, waar men in de politiek normaal beroepshalve niet te veel vanuit gaat); ofwel dat men zich absoluut niet bewust is van de krachten die zoiets op termijn kan in stelling brengen, eventueel ook buiten Aalst.
Mocht zo iemand dan überhaupt geen schepen worden? Dat zal je me niet horen zeggen. Maar er waren andere bevoegdheden mogelijk die gelet op het verleden van de man neutraler waren… en er lijken me welvoeglijkheidsnormen te bestaan die men normaal toch wel tracht te respecteren, ook in de politiek, tenzij men er absoluut geen belang aan hecht of de grensoverschrijdingen later nog meer ver strekkend worden.
Andere plaats: Temse. Voor mij niet gelaten dat men er naast Wardje Poppe ook nog de gebroeders Van Raemdonck, al dan niet met de Waalse soldaat erbij, aan een standbeeld wil helpen. Maar laat je een initiatief hiertoe best niet over aan sociale en culturele verenigingen, het middenveld, die dit al dan niet belangrijk vinden? Moet dat nu echt een politiek programmapunt worden? Zo ja, wat wordt dan de volgende stap? Komt er de volgende maal dan niet een schepen die van zichzelf vindt dat hij nog een stap verder moet gaan?
Op Foyer in Brussel heb ik nu al enkele keren een e-mail gekregen met de aanmaning dat de naam Foyer door “Haard” moest vervangen worden… Dat enkele mensen ons in die zin aanschrijven, stoort me niet… Maar stel dat ooit een schepen of een andere politieke beleidsmens ons in die zin aanschrijft, wat soort Vlaanderen moet dit dan worden?
U zal me niet zien schrijven dat ik denk dat de nationale (sorry, Vlaamse) leiding van NVA dit soort dynamieken in gang wil zetten. Ik weet dat men er ginds te verstandig voor is. Waar ik al veel minder zeker over ben, is of iedereen er ginds wel zo goed inziet dat Verandering inderdaad een Kracht is, maar dat je de krachten die losgeweekt worden op termijn niet noodzakelijk allemaal nog zal beheersen. Enige tijdige reflectie hierover, ook ginds, lijkt me aangewezen.
