De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De Occupy-beweging: een inleiding
Creativiteit, Rechtvaardigheid, #occupywallstreet, Antwerpen Occupy-Antwerp, Guy Fawkes, Adbusters, Blockupy, Ontmoetingsruimte, Transmediaal, Delen, Kalle Lasn -

De Occupy-beweging: een inleiding

maandag 18 juni 2012 14:18
Spread the love

Inleidende tekst geschreven voor een debat rond de Occupy-beweging, gehouden op dinsdag 12 juni 2012 binnen discussiegroep Spartacus – http://discussiegroepspartacus.wordpress.com/

In its own sweet way, our movement is now moving beyond the Zuccotti model and developing a tactical imperative of its own: small groups of fired up second generation occupiers acting independently, swiftly and tenaciously pulling off myriad visceral local actions, disrupting capitalist business-as-usual across the globe.

Vorige zomer werd de Occupy-beweging in het leven geroepen door Adbusters stichter en redacteur Kalle Lasn. Hij zette aan om massaal Wall Street te gaan bezetten, het kloppend hart van Amerika’s kapitalistische imperium, gelegen in New York City. Op 17 september 2011 werd een tentenkamp opgericht in het naburige Zuccotti Park, van waaruit talloze betogingen werden georganiseerd en een gemeenschap van de zogeheten 99% tot stand kwam.

De video ‘We Are The 99%’ met ‘We Are Your Friends’ van Justice & Simian op de soundtrack: “Because we are your friends, you’ll never be alone again, ooh, come on!”

Binnen een jaar tijd verspreidde het verzet van Occupy (Wall Street) zich tot ver buiten New York en de Amerikaanse landsgrenzen. Het recente Occupy Frankfurt (Blockupy) kan hiervan getuigen, net als ons eigen Occupy Antwerp, wiens toegewijde harde kern wekelijks samenkomt op de Antwerpse Groenplaats. Na de eerste generatie Occupy’ers is het nu de taak aan een tweede lichting om de essentie van deze opstand tegen de superrijke 1% te vrijwaren en om nog meer frisse methodes van rebellie te creëren waarin het ongenoegen en de hoop van een verontwaardigd deel van de bevolking tijd en plaats kan gegeven worden.

Wat zijn eigenlijk de vormen van samenkomst en manieren van beeldvorming waarin Occupy zich tot nog toe heeft gemanifesteerd? Ik stel voor om – meer dan naar inhoud – te kijken naar de vorm waarin deze jonge revolutionaire stroming reeds tot uiting is gekomen. Ik doe dit in deze inleiding aan de hand van een evenement georganiseerd door Occupy Antwerp waarbij ikzelf aanwezig was, nl. de samenkomst op 19 mei 2012, ’99 Luftballons’.

De reden waarom ik hierbij de nadruk op de vorm leg is omdat een gebrek aan duidelijke standpunten of alternatieven vaak als groot argument tegen de beweging gebruikt wordt om deze vervolgens als vaag en irrelevant af te wimpelen. Zulk een houding is van de ene kant uiteraard te streng, omdat de wijze van publieke vergadering als vorm an sich niet wordt erkend als net die methode om samen tot inhoudelijke discussies te komen, en ze is van de andere kant niet streng genoeg, omdat er zo voorbij wordt gegaan aan een kritische analyse van de keuze van locatie waar de beweging plaatsneemt en de beeldtaal die deze gebruikt.

Ten andere zijn de redenen waarom mensen zich bij Occupy vervoegen extreem divers. Aangezien er van in de verste verte geen vastomlijnd partijplan te ontwaren valt in dit geval, lijkt het me allerminst aangewezen om het debat hier inhoudelijk te voeren, zodat we ons ook niet hoeven vast te rijden in een drijfzand van de meest uiteenlopende belangenbehartiging. Goeie bedoelingen en geëngageerde passie mogen ons niet beletten de discussie te voeren over de plaats en de taal waarmee Occupy de rest van de mensheid tot op vandaag heeft trachten te bereiken.

De Occupy-beweging presenteert zich als een groep waarin zowel impliciet als expliciet gedeeld wordt onder de mensen. Tijdens de eerste grote samenkomst op de Groenplaats op 22 oktober 2011 werd gratis soep uitgedeeld. Op 19 mei 2012 viel op hoe omstaanders en aanwezige activisten getrakteerd werden op een fles rode wijn. Occupy Wall Street kreeg binnen de eerste weken kledij, ganse voedselvoorraden en boeken toegestuurd, dewelke vervolgens in het kamp werden uitgewisseld. In bredere zin delen de activisten dezelfde tijd en ruimte, ofwel op regelmatige tijdstippen met tussenpozen of voor onbepaalde langdurige periodes. In het geval van Occupy Wall Street kon diezelfde gedeelde tijd bovendien online via live video streaming rechtstreeks ervaren worden vanop afstand.

Een videofragment uit de live video stream uitgezonden op dag 12 van Occupy Wall Street.

Informatie die uitgaat van Occupy wordt gepubliceerd langs verschillende kanalen, hetgeen Occupy tot een volwaardig transmediale beweging maakt. Via krijttekeningen op de grond, spandoeken, krantenknipsels, collages, radio, foto’s en video’s op Facebook wordt relevant geachte informatie publiek gemaakt. Ook de Occcupy-interventies zelf worden met behulp van sociale media en blogs gedocumenteerd en gerepresenteerd in fotografische indrukken en uitgeschreven verslagen.

’99 Luftballons’ toonde aan hoe Occupy-evenementen creativiteit tentoonspreiden in een bonte mix van allerlei disciplines door mekaar. De stijl kan post-modern genoemd worden; speels, kleurrijk, een echte mengelmoes. Geen modernistische ernst, avant-garde of een introductie van een gloednieuw sluitend –isme, integendeel zelfs. Er wordt gerefereerd tegen de sterren op, tot op het twijfelachtige af:

? Het uitdelen van ’99 Luftballons’ refereerde naar de 80s hit van de Duitse Nena en betuigde op die manier solidariteit met de Occupiers in Frankfurt die rond die tijd hard werden aangepakt.

? Het Guy Fawkes masker, toegeëigend door Occupy, gaat al mee van voor het ontstaan van de beweging en is afkomstig van de Hollywoodfilm V for Vendetta, waarin de verzetstrijder V wordt geportretteerd in de nabije toekomst die zich op zijn beurt heeft laten inspireren door de figuur van Guy Fawkes die echt bestaan heeft in het eind van de 16de eeuw en wiens toenmalig plan om Westminster Palace op te blazen op het nippertje verijdeld werd, wat uiteindelijk uitmondde in zijn zelfmoord.

? Het Occupy-lied is een bewerking van het werkmansdeuntje What Shall We Do With A/The Drunken Sailor, een schipperslied dat zijn oorsprong vond in het begin van de 19de eeuw aan boord van grote goederenschepen.

Deze (klank- en beeld)taal die wordt gehanteerd in het profileren van Occupy doet soms vragen rijzen. Een compleet nieuwe taal creëren hoeft immers niet buiten de mogelijkheden te vallen. Occupy heeft trouwens inmiddels eigen manieren van spreken ontwikkeld, zoals bv. de mic check en de handgebaren die werden geïntroduceerd binnen Occupy Wall Street. Tenslotte blijft ook de keuze voor de term ‘Occupy’ als dusdanig een grote rol spelen.

occupy  (American Heritage dictionary of the English language)

1. to fill up (time or space): a lecture that occupied three hours
2. to dwell or reside in
3. to hold or fill (an office or position)
4. to seize possession of and maintain control over by or as if by conquest
5. to engage the attention or concentration of: occupied the children with coloring books

Wanneer men de betekenis van het werkwoord to occupy erop naleest valt op hoe de twee radicaal uiterste interpretaties van de beweging daarin vervat zitten; de één doet Occupy af als louter tijdverdrijf, een bezigheidstherapie die ons verhinderd daadwerkelijk gerichte actie te ondernemen (to fill up time or space), de ander ziet het als de mogelijkheid om – zij het dan geweldloos – pleinen in te nemen en de aandacht van de omringende massa te richten op een democratische methode van publiek debat rond thema’s die ons allen aanbelangen (to seize possession of and maintain control over, to engage the attention or concentration of).

In plaats van te fixeren op verontwaardiging, waar de gelijkgezinde Indignados hun naam aan te danken hebben, laat Occupy ook toe stil te staan bij de concurrentiële status van werk in onze huidige samenleving (to hold or fill an office or position). Maar wellicht is het de klemtoon op de factor plaats en het residentiële die wel eens doorslaggevend zou kunnen zijn in een heldere lezing van het potentieel van de Occupy-beweging (to dwell or reside in).

“Spatial thinking can not only enrich our understanding of almost any subject, it has the added potential to extend our practical knowledge into more effective actions aimed at changing the world for the better,” verklaart urbanist Edward W. Soja in zijn meest recente boek Spatial Justice. Sociale problematiek kan niet los gedacht worden van de plaats waar het onrecht zich voltrekt, meent Soja, en hij pleit dan ook voor een socio-spatial perspectief op onze maatschappelijke vraagstukken. Gisteren in het VRT-journaal werd vermeld hoe in Spanje 700.000 nieuw aangebouwde huizen leeg staan (volgens onafhankelijke studies gaat het zelfs om dubbel zoveel). De vraag is misschien of we er niet bij gebaat zouden zijn om het woord ‘Occupy’ zo mogelijk nog meer letterlijk te gaan beginnen nemen.

Openingscitaat afkomstig van de Tactical Briefing #35, verstuurd door Adbusters op 5 juni 2012.

Links:

Occupy Wall Street – http://www.adbusters.org/campaigns/occupywallstreet

We Are The 99% – http://vimeo.com/29511960

occupywallst DAY 12 – http://vimeo.com/29720249

Julian Assange interviewt Occupy – http://www.youtube.com/watch?v=h8JJo1RrgVc

Seeking Spatial Justice And Regional Democracy, 11 okt 2011 – http://vimeo.com/30441492

take down
the paywall
steun ons nu!