De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De  nog onbekende waarde van tekenverhalen. Een getuigenis

woensdag 1 december 2021 11:50
Spread the love

Vorig weekend zijn wij  naar een van de belangrijkste stripbeurzen van het jaar getrokken, in Gent. Daar kreeg ik de gelegenheid te praten met mensen met dezelfde passie. Met uitgevers en verzamelaars, met stripkenners en lezers. Zoals verhoopt kon ik er een van mijn favoriete reeksen verder aanvullen met ontbrekende, intussen zeldzame boeken. Ik schreef een verslagje over een en ander voor de groep StripKnip op Facebook. Op die manier kwam ik in contact met nabestaanden van een van de grootste scheppers van tekenverhalen van onze bodem en ons taalgebied, Karel Verschuere, die onlangs overleed. Dit contact leverde mij inspiratie voor een nieuwe blog. Graag  mag ik opnieuw een uitdaging, een kans, een perspectief, een reden tot enthousiasme voorleggen.

 

Behapbare Ethiek voor de lezer en kijker

Via stripverhalen leerde ik begrijpen hoe mooi het is, en welke diepe voldoening het geeft, bijstand te verlenen aan medemensen, niet alleen aan familie en vrienden, maar ook aan reizigers en passanten. Werkelijk, ik heb persoonlijk, bij de opbouw van mijn persoonlijkheid veel te danken aan de Vlaams-Belgische strips. Aan Kuifje, maar vooral aan de reeks Bessy, De Roder Ridder, en later Buddy Longway. En andere reeksen en scenaristen en tekenaars, zoals Blake en Mortimer, De kinderen van de Wind (van de Franse grootmeester Bourgeon), Airborne 44 (Ardennais  Jarbinet), Mattheo (van Gibrat, een andere grootmeester), en het oeuvre van de wereldvermaarde Italiaan Hugo Pratt (Corto Maltese) en de geniale vrouwenliefhebber Manara. Als lezer en schouwer van het werk van Karel Verschuere in Bessy en De Rode  Ridder leerde ik goede zeden en doelstellingen om me voor in te zetten:  het goede doen en het kwade bestrijden, zoals ik het later terugvond in het O.T., onder andere in Jesaja, 1, 16-19. Niet voor het geld gaan als voornaamste drijfveer in je leven, en niet voor macht over anderen. Jezelf niet in veiligheid willen brengen ten koste van je strijdmakkers en vrienden. Hoe lelijk verraad wel is, hoe mooi en nuttig een gezonde dosis dapperheid kan zijn.

 

Bosbaden avant la lèttre

Hoe belangrijk ook het buiten komen, het wandelen, gaan, stappen in de grote groene open ruimte! Op die manier paste ik als jongere al  gouden regels toe als maxime, wijsheid die vandaag eindelijk worden aangeboden op grote schaal via de beweging van shinrin yoku, meditatief wandelen, bush craft en meer. Ik schreef daar geregeld over, ondermeer voor Tertio, De Vlaamse Jager, De Standaard, Het Laatste Nieuws en Knack. En ja, ik leerde als kind al de grootsheid die in eerlijk en vakkundig jagen op wilde dieren schuilt. Een thema dat in elk album van Bessy en Buddy Longway aan bod komt. Later werd ik op grond van deze passie de bezoldigde kracht van vzw De Vlaamse Jager. Met tientallen stukjes voor de jagers zelf en voor het grote publiek, mocht  ik de intellectuele verdediger van dit oudste beroep ter wereld worden in ons gewest. Alleen al via De Wereld Morgen heb ik met een twintigtal columns duizenden lezers pogend van de vooroordelen af geholpen.

 

Dankzij de Bessy-verhalen en bepaalde films begreep ik op zeer jonge leeftijd, al van een jaar of drie-vier, hoe betekenisvol samen leven met  een hond in kan zijn. Wat een grote kameraad en reisgezel dit sociale groepsdier, deze afgeleide van de wilde wolf kon worden. Later vond ik hier rond  meer positieve evidentie in het toegankelijke werk Mens en Hond van Nobelprijswinnaar Konrad Lorenz. Rond 1969 moet ik de eerste boeken van Bessy gelezen en visueel gedegusteerd hebben. Door omstandigheden kon ik pas een hond nemen in 1970. Fellow is een fenomenaal dier; ik heb hem nooit de vele trucs kunnen aanleren die Andy Cayoon aan Bessy bijbracht, maar hij is een compagnon de route geworden die ik overal meeneem. Hij is al door een kleine twintigduizend mensen aangehaald en geaaid tijdens trein- en busreizen, bij bezoek aan restaurant en café en in de straten van de steden. Zoals vele andere Vlamingen, heb ik mogen vaststellen wat een grote troef voor het geestelijk welbevinden de toewijding aan een hond kan betekenen. Een beste soort bescherming tegen depressie.

 

 

Leren bestaan en met de Natuur omgaan

Kortom, zoals de liederen van Frank Sinatra volgens filosoof Roger Scruton een hele generatie hebben geleerd hoe te leven en hoe om te gaan met nieuwe levensomstandigheden in de jaren vijftig, zestig en zeventig, hebben de tekenverhalen voor mij hetzelfde gepresteerd. Als jongen op de lagere school verslond ik de verhalen. Ze vormden een soort kinderbijbel. Ze leerden mij dromen van een goede wereld; waar ook de Grote Natuur (term van eco-filosoof Arne Naess en Rudolf Bahro) haar gerechtvaardigde plaats en eerbied zou krijgen. Hier ligt, naast de fascinatie voor de vogels, de paddenstoelen, de bomen, de wolken, de vlinders… die ik in natuurcontact persoonlijk mocht opdoen, de wortel van mijn engagement voor de natuurbescherming en de klimaatbeheersing. In 2019 nam ik deel aan een twintigtal klimaatmarsen in vijf steden. Op die manier ben ik ook vrijwilliger-beheerder geworden in natuurreservaten zoals De Doode Bemde in Neerijse en later ook docent voor het Instituut voor de Jachtopleiding. Wegens mijn verdiensten in dit veld kreeg ik in 1994 de kans deel te nemen aan de jacht op herten en everzwijnen in de Koninklijke Jachten van Hertogenwald bij de Hoge Venen.

 

 

Waardering verschuldigd

Ik herinner mij overigens dat in de jaren zeventig de strips nog moesten knokken voor erkenning. Literatoren waren bang dat de korte, beknopte zinnetjes niet goed waren voor de taalontwikkeling. Persoonlijk heb ik de strips altijd zeer gewaardeerd: omdat je door de combinatie van beeld en woord echt kunt ondergedompeld worden in een ander universum. Omdat je als jongere zeer veel feiten over de geografie, de omgang, de waarden en goed en kwaad meekrijgt. Over de waarde van tekenverhalen heb ik een advies gestuurd aan de redactie van De Standaard dit jaar, met de vraag er meer aandacht aan te besteden, en redacteurs met expertise in huis te halen. Mijn hoop is dat het genre, de Negende Kunst, in de toekomst nog meer bekendheid, aandacht en waardering krijgt. En dat striptekenaars zoals Willy Vandersteen, Karel Verschuere en Claude Deribeaupierre ( Derib), de gepaste erkenning en minstens een paar standbeelden op onze pleinen zullen krijgen.

 

Beeldcultuur lijkt schatplichtig aan beeldverhaal

Als wij vandaag de tijd achter ons mogen laten dat enkele mannelijke geleerden en gezagsdragers voornamelijk met behulp van het geschreven woord de mens en de wereld oordeelden en bestierden, en we genieten van kleurfoto’s in onze kranten en van digitale fotografie, dat we in een wereld zijn gerold waar ook het beeld naast het woord en de letter van groot belang zijn, dan is dat volgens mij ook grotendeels te danken aan de strip en haar scheppers. De mens  werkt met beiden, als enige “symbolische dier”: met woorden én met beelden. Daar zijn onze hersenen voor uitgerust; het is een mooie zaak dat die beeldcultuur aan die natuurlijke inslag is gaan een antwoord, een instrument bieden. Films en foto’s zijn daarbij zeer belangrijk, maar ook de tekenverhalen, de strips.

 

Beter leren denken met strips?

Intussen weten psychologen en pedagogen dat de eerste duizend dagen en ook de kindertijd super belangrijk zijn; veel warmte, en ook een stimulerende omgang die het kind leert de zintuigen gebruiken en leert denken, het maakt een schat klaar die levenslang dienst zal leveren, waar je kunt uit blijven putten. Zo doe je ruggengraat op en interesse. Deze wetenschappers hebben ook ontdekt dat hoog intelligente kinderen veel meer in beelden denken. Persoonlijk heb ik tot ver in de volwassen leeftijd vooral in beelden gedacht. Dat was geregeld een handicap, in een wereld die door het woord werd gedomineerd. De hoogbegaafde kijkt vaker dan anderen ver in de toekomst. Hij en zij beraden zich over gevaren en problemen die kunnen opduiken over tien of dertig jaar. Dit soort mensen en jongeren hebben de laatste tijd hun waarde bewezen en zij hebben de aandacht getrokken van politici, wetenschappers, publiek en activisten wereldwijd. In deze tijden van dreigende onstabiliteit, van nood aan visie, van virusdreiging en klimaatontsporing, is denkkracht noodzakelijk, een schaarse, veelgevraagde bron. Het verdient verder onderzoek of het bekijken en lezen van beeldverhalen misschien de intelligentie helpt ontwikkelen en verhogen.

Pratt, De Kelten

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!