De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

LOGO: De multi-kapitaal-Samenleving (Foto (C) Lieven Nollet)

De multi-bronnen-samenleving, ook relevant in COVID-tijden (Reeks “De MBB in de praktijk”, nr 1)

dinsdag 20 oktober 2020 22:23
Spread the love

Wij behandelden hier reeds eerder op deze site, in een ‘trilogie’ van drie artikels (linken (1) (2)(3) ) de out-of-the-box  “Multi-Bronnen-Benadering” van de samenleving (hierna afgekort “MBB”). In het hiernavolgend artikel zetten wij uiteen dat de benadering ook nuttig zou kunnen zijn in COVID-tijden (en ook in de strijd tegen TRUMP). Zo zou o.a. de strijd tegen het virus ideologisch en juridisch beter onderbouwd kunnen worden (dan nu het geval is). Het is een heel andere manier van kijken, denken en handelen, de omslag die misschien wel nodig is om de maatschappij écht te kunnen optuigen voor de grote maatschappelijke uitdagingen die zich voor haar aandienen. 

Een belangrijk principe in de “MBB” is de zogenaamde  ‘drie-bronnen-benadering’ van de maatschappij (of multi-bronnen-benadering van de maatschappij).  Deze stelt dat er in onze huidige maatschappij, als slotsom van een hele redenering, er drie grote ‘bronnen’  kunnen worden  onderscheiden: de bron van de mens, de bron van de natuur en de – eerder boekhoudkundige – ‘bron’ van het financieel kapitaal Deze laatste is wel een menselijke fictie, een creatie van de mens zelf, maar zij domineert wel de twee andere grote levens-bronnen – de mens ondergaat gewoon zijn eigen ‘schepping’. Om die reden werd de ‘scheiding der bronnen’ naar voor geschoven, een principe enigszins vergelijkbaar met de huidige ‘scheiding der machten’. Hierbij krijgen de bron van mens en de natuur systemisch macht, verankerd in ‘statuten’, als tegengewicht voor het financieel kapitaal.

Wij stellen thans vast dat in de huidige COVID-crisis de bron van de mens duidelijk in gevaar is. Door de dringende zorg voor de bron van de mens moeten de twee andere bronnen – al of niet tijdelijk – wijken. Voor de zorg van de bron van de mens zijn de wetenschappers onmisbaar. Vanuit multi-bronnen-benadering kan de strijd tegen het virus aldus ideologisch en juridisch beter onderbouwd worden. Dit is ten andere heel actueel, nu grondwetspecialisten stellen dat de huidige maatregelen ongrondwettig zouden zijn (zie DS van 20.10.2020: “Experts eisen Belgische Coronawet, want maatregelen zijn nu onwettig”). In Nederland is er al veel discussie over dergelijke wet.

Wij stelden ook eerder dat de maatschappij één grote vennootschap aan het worden is. Vennootschappen hebben één of meerdere woordvoerders. Actueel in COVID-tijden is er een kakofonie van toelichtingen gegeven door wetenschappers en politici, ze spreken elkaar soms tegen Waarom laat men niet één woordvoerder de genomen beslissingen uitleggen en toelichten? De huidige regering De Croo I lijkt deze weg in te slaan.

Verder stellen we ook vast dat in meerdere landen de strijd tegen het Corona-virus beïnvloed dan wel bemoeilijkt wordt door de zuiver persoonlijke visie van de leider van deze landen (o.a. Brazilië, USA). Het is nochtans belangrijk dat de strijd tegen het virus overal ter wereld even sterk gevoerd wordt.  In de MBB zouden sterk afwijkende persoonlijke visies uitgesloten zijn: de strijd tegen de aantasting van de bron van de mens is primordiaal en dient universeel gevoerd te worden.  Gedrag als dit van Trump zou vanuit de MBB systemisch kunnen bestreden worden; nu zijn er geen normen om zijn optreden te sanctioneren (zie verder hierna waar er gesteld wordt dat uit de MBB een dergelijke norm zou kunnen afgeleid worden).

De identiteitskaart als mogelijk multi-functioneel instrument in de strijd tegen het virus?

De MBB zou ook een ander soort burgerschap toelaten. Zij biedt hiervoor een degelijk instrument, en dit onder de vorm van een duurzaam, sociaal en coöperatief aandeel voor de burger in de ‘grote vennootschap van de maatschappij’. Dit aandeel zou verder multi-functioneel zijn.  Het zou in de praktijk kunnen gebracht worden, in België, middels de identiteitskaart. België schijnt thans het enige land zijn waar er in de identiteitskaart een chip zit. De identiteitskaart zou kunnen dienen om data op te slaan, bvb reis naar het buitenland in een rode zone in COVID tijden. Men zou in COVID-tijden verder met deze data-functie van de identiteitskaart bijzonder creatief kunnen omgaan. De politici doen immers beroep op “het gezond verstand, het verantwoordelijkheidsgevoel en het gevoel voor solidariteit van de burger” (Sophie Wilmès, persconferentie van de Nationale Veiligheidsraad, 3 juni 2020).

Ook iedere economische speler dient in de MBB over een duurzaam, sociaal en coöperatief aandeel te beschikken. In Duitsland was er een tijdje geleden een grote virus-uitbraak in een groot vleesbedrijf. In dit bedrijf nam men het – naar het schrijven van de pers – niet te nauw met de regels. In de MBB zou de aanwezigheid van dergelijk bedrijf op de markt systemisch uitgesloten zijn; want voormeld bedrijf zou wellicht zijn duurzaam, sociaal en coöperatief aandeel al lang kwijt zijn.

In het programma “De afspraak” van dinsdag 20.10.2020 (minuut 43′) kwamen de uitlatingen van een infectioloog over Corona aan bod. “Dit is onverantwoord gedrag” en “Besteed er geen aandacht aan” werd er gesteld door 2 aanwezige deelnemers. Er is weliswaar de vrijheid van meningsuiting, maar er zijn misschien toch wel grenzen, zeker indien deze vrijheid aanleiding geeft tot verwarring bij de bevolking. De MBB biedt terzake een concreet instrument aan: het duurzaam, sociaal en coöperatief aandeel voor elke burger, Share of Society, afgekort als ‘SoS’. Er zou aldus kunnen overwogen worden dat bvb de CELEVAL zou kunnen stellen, en met preciéze redenen omkleed, om bij uitlatingen van de betrokken infectioloog, te kunnen eisen dat er een icoontje hierbij geplaatst zou worden (SoS) en dit zolang de Corona-crisis duurt. Eigenlijk komt dit in de buurt van wat Twitter momenteel doet ten aanzien van vele uitlatingen van Trump; de MBB reikt terzake echter eerder een systemische en juiridisch ondebouwde oplossing aan.

Ook stelden we dat in de Multi-Bronnen-Benadering transparantie een grondregel is.  We stellen echter vast dat er van de zijde van China wel heel weinig transparantie is. Er zou ook bij toepassing van de MBB ook meer transparantie zijn inzake de wijze van het tellen van het aantal COVID overledenen. Hierdoor zou dit in alle landen op dezelfde, vergelijkbare wijze gebeuren. Verder, vanuit deze eis van transparantie, zouden alle ontwijkingstechnieken die het financieel kapitaal aanwendt om zich te onttrekken aan haar bijdrage in de lasten van de Coronacrisis volledig openbaar dienen gemaakt te worden.

Wij zetten eerder ook uiteen dat er, op basis van de multi-bronnen-benadering van de maatschappij, statuten, of werkingsregels, zouden opgesteld kunnen worden voor de ‘grote vennootschap van de maatschappij’. In deze statuten zouden er dan meerdere vormen van kapitaal omschreven worden als kapitalen die te beschermen zijn. Hiermee zou de bescherming van deze kapitalen systemisch verankerd kunnen worden. Aldus zouden als te beschermen kapitalen o.a. naar voor geschoven kunnen worden: natuurlijk kapitaal, sociaal kapitaal maar ook : cultureel kapitaal.  Wij stellen actueel vast dat in deze COVID tijden het cultureel kapitaal wel héél stiefmoederlijk behandeld werd (in vergelijking met bijvoorbeeld het financieel kapitaal). Vanuit de MBB zou er meer systemische aandacht voor het cultureel kapitaal kunnen afgedwongen worden evenals een degelijke overheidstegemoetkoming.

Deze tegemoetkoming aan de culturele sector zou als volgt kunnen georganiseerd worden. Momenteel krijgen vervuilende bedrijven in België (heel) veel subsidies. Deze handelwijze is echter duidelijk in strijd met de (dringende) bescherming van de bron van de natuur. Waarom niet  een groot deel van die subsidies overhevelen naar de culturele sector in nood?  Het is verder toch allemaal een kwestie van onderlinge solidariteit tussen de voormelde bronnen? Op die wijze zou er solidariteit kunnen georganiseerd worden tussen de (rijke) groot-aandeelhouders met het (zieltogende) cultureel kapitaal. Waarom wordt er verder nooit aan verhuurders van panden afstand van bijvoorbeeld 1 maand huur gevraagd ? Zo zouden de lasten toch beter verdeeld worden over alle bronnen binnen  de maatschappij?

Vanuit de MBB zou een bijdrage van het financieel kapitaal systemisch afgedwongen kunnen worden

Vanuit de MBB zou een concrete bijdrage van het financieel kapitaal in de crisis kunnen afgedwongen worden bijvoorbeeld door een volksraadpleging, middels het aandeel (genaamd: “Share of Society”, letterlijk vertaald: aandeel van de maatschappij). De MBB geeft ten andere – zoals eerder gesteld door ons (4) – een ideologische onderbouw voor het weren uit de rechtsstaat van belastingparadijzen en landen met een heel laag belastingtarief. Tegenover een substantiële bijdrage van de meerderheid van de bevolking voor het dempen van de coronaput zou bijvoorbeeld kunnen komen: het weren van elke vorm van belastingparadijzen uit de rechtstaat. Zich onttrekken aan het verlenen van deze bijdrage zou ook bijvoorbeeld gevolgen kunnen hebben voor de rechten verbonden aan de Share of Society, het aandeel in de grote vennootschap van de maatschappij. De MBB reikt een heel instrumentarium aan.

In de multi-bronnen-samenleving is geen plaats voor fake news want de “true-and-fair view” van de realiteit geldt als grondbeginsel

Wat betreft de “strijd” tegen Trump (die het virus afdoet als een griepje) of de strijd tegen valse geruchten: de MBB is voor een groot deel geweven rond de grote principes van het dubbel boekhouden. In dit dubbel boekhouden geldt het heel belangrijke principe van de “true and fair view” van de boekhouding: de boekhouding moet een waarachtige weergave zijn van de realiteit. Men zou dit beginsel kunnen transponeren naar de manier waarop de maatschappij –  die steeds meer een vennootschap wordt – best geleid dient te worden. De (grote) leiders van een land zouden aldus hun handelwijze hierop dienen af te stemmen: zij dienen als leider van een grote vennootschap te zorgen voor een waarachtig en getrouw beeld van de “vennootschap van de maatschappij” die zij leiden. Een ‘leider’  als Trump, die dag na  dag de ene leugen na de andere opstapelt, zou  in de Multi-bronnen-benadering van de maatschappij zeker niet kunnen aanblijven en er zou een degelijke rechtsgrond zijn om hem te ‘impeachen’.

Wij kunnen aldus besluiten dat de MBB biedt een bijzonder referentiekader biedt voor de wijze waarop het virus kan bestreden worden en hoe er mee kan omgegaan worden in onze maatschappij. Het is niet alleen een heel andere manier van kijken, maar ook van denken en handelen. Zij is heel veelzijdig en leent zich tot vele concrete toepassingen in de praktijk, dus ook in COVID-tijden en in tijden van fenomenen als Trump, wiens optreden op maatschappelijk  vlak vanuit deze benadering systemisch onmogelijk zou zijn. Hierna geven we nog een korte toelichting bij het LOGO.

 

Hans Vanhaesebroeck

° 1964, jurist (1987, UG), Speciaal Licentiaat Fiscaliteit en Boekhoudkundig Onderzoek (SLFBO, samenwerking UG/Vlerick School voor Management), ambtenaar Fod Financiën (BBi), hij vertolkt in deze opinie zijn persoonlijk standpunt; hij schreef mee aan en onderschreef tevens de zogenaamde “Verklaring van 30 november 2019”, een initiatief van Hans Claus.

Met bovenstaande tekst werkt Hans Vanhaesebroeck vervolgens de eerste pijler van deze “Verklaring van 30 november 2019” uit: “De economie wordt terug ten dienste gesteld van mens en natuur, met een boekhouding waarin de bescherming van mens en natuur verankerd wordt”.

Intussen vindt deze Verklaring van 30 november 2019 stilaan zijn weg naar het brede publiek ( zie de website: https://globalsharedvision.com/ , met verwijzing naar de vele Ondertekenaars van deze Verklaring en o.a. ook een opmerkelijke publicatie van Hans Claus).

Voor andere artikels van Hans Vanhaesebroeck: zie https://www.dewereldmorgen.be/schrijver/hansvanh/

Ondertekenden tevens mee:

Andras Laszlo

Lieven Nollet

Marie-Ange Demuysere

Toelichting bij het LOGO, dat de multi-bronnen-samenleving verbeeldt.

Het logo is gebaseerd op de symboliek en verbeeldingskracht van het dubbel boekhouden dat heel belangrijk is in het veranderingsverhaal. Dit wordt uitgelegd in ons eerste artikel “Share of Society en “Collateral Advantage, nieuwe woorden in het Post-Corona-tijdperk?”. Samengevat komt het er op neer dat de maatschappij één grote vennootschap wordt; voor grote vennootschappen gelden de regels van het dubbel boekhouden;  en bij de her-inrichting van onze huidige maatschappij – benaderd als vennootschap – kunnen er duidelijk grondregels uit dit dubbel boekhouden naar de maatschappij getransponeerd worden. Hierdoor en hiermee zou de huidige zuiver kapitalistische mono-kapitaal-maatschappij (waarin er één soort kapitaal de macht heeft) evolueren naar een duurzame, sociale en coöperatieve multi-bronnen-samenleving (waarin de twee echte levende bronnen van mens en natuur systemisch macht hebben).

Bij de samenstelling en opbouw van dit logo heeft elke lijn, streepje en kruisje zijn eigen, bijzondere betekenis.

Er wordt om te starten gebruik gemaakt van typische vorm afkomstig uit dit dubbel boekhouden: een boekhoudkundige balans. Een balans staat voor evenwicht. Deze balans heeft de vorm van een “T”. Het Logo vertrekt vanuit deze “T”. Rechts van deze “T” staan de bronnen (passief), links van deze “T” (actief) staan de bestedingen van deze bronnen.

Voor de drie voormelde grote maatschappelijke (kracht) bronnen (mens, natuur en financieel kapitaal) worden er drie kruisjes geplaatst, aan de rechterkant van de “T”,  bij de bronnen dus.

De bronnen staan normaal, boekhoudkundig, in de rechterkant van de ‘T”-rekening. Nu worden de bronnen vermeld op de lijn waar de naam ook staat van de vennootschap… de bronnen worden dus als het ware ‘gelicht’ uit het zuiver economische, heersende model van het dubbel boekhouden en staan er nu  als het ware boven.

Dit geheel wordt dan vervolgens volledig omcirkeld: de cirkel wordt aangewend om uit te drukken dat het zou aangewezen zijn de 3-bronnenbenadering overal te volgen. De cirkel kan ook het symbool zijn voor de overheid, die de drie bronnen bij elkaar en in evenwicht moet houden, zodat ze niet tegen elkaar revolteren.

En als dit allemaal zou gebeuren, dan wordt aan de voet/punt van de “T” een gebogen lijntje getrokken. Hierna ontstaat een figuurtje  dat plots ‘tot leven’ komt en lacht!

De drie (levens)bronnenbenadering biedt zo véél mogelijkheden omdat zij rechtstreeks naar de bronnen van de huidige  maatschappij gaat. ”Retourner à la source” schreef B. Delvaux (Hoofdeditorialiste Le Soir) eerder (DM, 04. 02.2017, Zeno). En verder “wie de bron beheerst, beheerst de stroom” luidt een oud gezegde. De benadering van de maatschappij als een bijzondere vennootschap met drie grote bronnen is een heel bijzonder blikpunt: niet alleen een andere manier van om-vattend kijken en analyseren van de realiteit van de geglobaliseerde maatschappij, maar ook de basis van een heel andere manier van denken én handelen om de aldus waargenomen realiteit bij te sturen.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!