Ik kreeg een tijdje terug een wetenschappelijke klimaatprognose
onder ogen. Die ging over de temperatuurstijgingen op de verschillende
continenten in de periode van 2041 tot 2070. In de tabel kon je de veranderingen
per regio aflezen, de gevolgen voor de graanoogsten, het tekort aan water… Erg
ver nog in de toekomst, was mijn eerste gedachte, tot de jaartallen goed tot me
doordrongen. Mijn kinderen zijn in de jaren negentig geboren. Ze zullen in 2041
jonger zijn dan ik nu. Zo had ik het me nog niet voorgesteld: mijn twee zonen
en mijn dochter, kwieke veertigers, misschien ieder met een paar kinderen, die
leven en werken in een omgeving die klimatologisch op drift is.

Schrijven is een stem geven aan wie er geen heeft. Politiek
doet dat ook. De politica vertolkt de stem van wie niet is verkozen. Welke
niet-verkozenen gaat ze vertegenwoordigen? Alleen zij die op haar hebben
gestemd? Of neemt ze in haar beslissingen ook de stemlozen mee, de mensen die
hun stem niet kunnen verheffen, omdat ze niet zijn opgeleid, omdat ze op een
ander continent wonen, of omdat ze nog niet zijn geboren?

Er zijn nog meer overeenkomsten tussen politiek en de
literaire vertelling. Het politieke discours toetst hypotheses, zet lijnen uit,
bekijkt gevolgen. Het probeert een verhaal op poten te zetten, het ongeloof van
mensen op te schorten, te overtuigen. Mijn favoriete literaire genre is het
pleidooi. In het pleidooi vertrekt de spreker van zijn gelijk. Hij zegt
waarvoor hij staat, roept op, overtuigt of wordt tegengesproken. In Antwerpen hebben
we tien jaar lang een pleidooi gehouden voor het weghouden van het verkeer uit de
woongebieden. De argumentatie die we gebruikten betrok ook de stemlozen in het
dossier: de mensen uit de arbeiderswijken naast del

 Ring, de kinderen aan de puffers,
al wie niet in staat is om met een onzichtbaar probleem als fijn stof bezig te zijn.   

Er is voor mij geen andere weg dan de ecologische. Ecologie
is wiskundig logisch. De mens plant zich voort. Het aantal aardbewoners
vermenigvuldigt. Steeds meer mensen die moeten leven, wonen, eten. Dat betekent
herschikken en herverdelen. Hoe organiseer je die herverdeling? Burgers zullen
zich steeds minder willen neerleggen bij oplossingen die boven hun hoofd zijn genomen.
Oplossingen moeten worden gezocht in volle democratische controle.

Politiek verkoopt geen dromen, het is geen Club Med, wat
Guillaume Van der Stighelen hierover ook mag beweren. Ik hoop op een
lichtgroene toekomst, met een omzichtige transitie naar duurzame manieren van
leven. Maar ik vrees dat we zo lang gaan weifelen dat we ons ineens in een
donkergroene omgeving zullen bevinden, met tekorten, rantsoeneringen en
beperkingen. Dan zullen we in de dystopie terecht komen. Ik houd niet van oorlogsmetaforen, maar het
ideologische veld ervaar ik toch wel altijd een beetje als een strijdtoneel. Je
tegenstander is noodzakelijk, anders heb je geen politiek, en je benadert hem met
respect en ontzag. De bedoeling van je tweekamp is dat jouw manier van denken de
bovenhand haalt, dat je dus ‘overwint’. Je wapen zowel als je tactiek is het
goede argument. Ik hoop dat de ecologisten gelijk krijgen voor dat aan alle
kanten duidelijk wordt dat ze er hebben.

Mijn eigen kinderen zijn bijna volwassen. Mijn man en ik
hebben hen tijdens hun opvoeding nooit gestraft, en zelden beloond. Wij gebruikten
pleidooien. Mentaliteitswijziging vraagt inzet en energie. Voortdurend
alternatieven bedenken, naar voor schuiven, verdedigen… daartoe wil ik me ook
op het politieke vlak lenen. Niet omdat het me is gevraagd, maar omdat ik het
mezelf heb opgelegd. Als mijn gedachtegoed het onderspit delft, zal ik vinden
dat het is omdat ik niet hard genoeg heb gestreden.