Na de waarschuwing die de president zelf afgelopen februari heeft afgegeven, is de situatie in het land, dat geteisterd wordt door intern geweld en de overheersing door gewapende bendes, bijna een totale chaos.

De moordaanslag op president Moïse en zijn vrouw in de privé-woning van het gezin is de ernstigste gebeurtenis. Schokkender dan de moord op president Vilbrum Guillaume Sam in 1915, die werd weggehaald uit de Franse ambassade waar hij in asiel verbleef en werd afgeslacht.

Sam had zijn toevlucht gezocht bij die diplomatieke missie nadat de politie de gevangenisbevolking in de gevangenis van Port-au-Prince had vermoord. Geconfronteerd met de gebeurtenissen en de moord op president Sam, bezetten op 27 juli 1915 Amerikaanse troepen Haïti tot 1934.

Moïse was koppig.

Hij luisterde niet naar de stemmen op straat, de menigte die hem het afgelopen jaar vroeg om de grondwet te wijzigen en verkiezingen uit te schrijven omdat zijn regering niet meer aan de macht kon blijven, omdat hij nog een jaar zou hebben voor de vijfjarige ambtstermijn afgelopen zou zijn.

Moïse, een bondgenoot van zijn voorganger, Michel Martelly, was niet de aangewezen persoon om de vertrekkende heerser te vervangen. Jude Celestín, die tweede werd in de eerste ronde achter Moïse, of Marisse Narcise, gesteund door Aristides’ Familie zouden betere kandidaten zijn geweest. In minder dan vijf jaar is de situatie nog eens enorm verslechterd.

De regering Moïse werd beschuldigd van het aanmoedigen van ongebreidelde corruptie, en had niet de macht om het banditisme in de arme buurten van de hoofdstad in te dammen. Sinds vorig jaar wordt Haïti bij decreet bestuurd omdat het parlement zijn activiteiten beëindigde en zonder het Hooggerechtshof. Vanaf het moment van de moord om 01:00 uur woensdag lijkt het land op interim basis te worden geregeerd door de kandidaat-premier, Claude Joseph.

Uren voor de moord had de president Ariel Henry aangesteld als de nieuwe premier, die verklaarde dat zijn prioriteit zou liggen bij de voorbereiding van de verkiezingen die gehouden zouden moeten worden op een geschikt moment. De formaliteiten voor Henry’s inauguratie waren nog niet voltooid.

President Moïse wordt overleefd door zijn vrouw Martine Marie, zijn kinderen Jomarlie, Joverlein en Jovenel Junior, die blijkbaar ofwel niet in de residentie waren of op de een of andere manier ontsnapten aan de aanval die plaatsvond bij de terugkeer van de president om de nacht door te brengen in huis.

De situatie in Haïti was en is een absolute noodtoestand. Zonder Parlement of Hooggerechtshof had de vermoorde heerser de steun van de bestaande machten verloren, zoals de leiders van de kerken, universiteiten en beroepsverenigingen, terwijl het banditisme toenam. De macht die verschillende bendes in de populaire wijken van de Haïtiaanse hoofdstad naar zich toe trokken, waar de ellende hoogtij viert, waarschuwde de minder geïnformeerden dat chaos en een verstoring van de openbare orde een kwestie van dagen waren.

De aanslag is uiterst zorgwekkend, omdat er mogelijk een machtsvacuüm zal ontstaan zodra de staatsbegrafenis van Moïse voorbij is en er conflicten zullen uitbreken tussen de partijen en groepen.

De geschiedenis van Haïti is bloedig sinds de geboorte van de republiek in 1804, toen Jean Jaques Dessalines de onafhankelijkheid uitriep in Gonaïves, waar slaven uit het hele noorden en de hoofdstad elkaar ontmoetten, volgens de legenden bijeengeroepen door trommels en schelphoorns. De macht van keizer Dessalines duurde maar twee jaar.

Op 17 oktober 1806 werd de keizer, wiens volgelingen hem dezelfde titel gaven als Napoleon Bonaparte van Frankrijk, vermoord door samenzweerders die hem in een hinderlaag lokten. Drie jaar na de onafhankelijkheid van Haïti werd het land verdeeld door de ambities van de politici. In het noorden regeerde Cristóbal, die zichzelf tot koning uitriep, en in het zuiden, Alexandre Petión, die de Pan-Amerikaan werd genoemd omdat hij wapens leverde aan Simon Bolívar. Tegen 1820 waren de oprichters van het land van het toneel verdwenen.

Petión stierf aan diverse ziekten. Koning Christopher, ook een slachtoffer van ziekte, verraad en nederlagen, schoot zichzelf dood.

De 20e en 21e eeuw hebben in Haïti ook epidemieën gebracht, zoals hiv, aids en cholera, aangedragen door het Nepalese regiment tijdens de laatste interventie van de Verenigde Naties, de aardbeving van 2010, die 200 duizend doden achterliet. En nu COVID -19, waarvan de dodelijke gevolgen nog niet te zien zijn.

De Nationale Politie van Haïti heeft vier verdachten van de aanslag doodgeschoten en twee anderen gearresteerd. Ook is er een verzoek om hulp bij het onderzoek onderweg naar de regering van de Verenigde Staten.

De vrouw van de president, Marine is opgenomen in een ziekenhuis in Miami en haar toestand wordt beschreven als stabiel.