Foto: © Lieve Verheirstraeten

‘De maskers af’: naaisters van maskers zijn de vanzelfsprekende uitbuiting beu

Franse en Belgische naaisters hebben Facebookgroepen opgericht en een petitie gelanceerd om sociale erkenning te krijgen voor hun werk als vervaardigsters van stoffen mondmaskers. "Tijdens onze technische werkloosheid verwacht men van ons dat we gratis mondmaskers maken. Wij stellen ons de vraag hoe het zou gegaan zijn als dit een mannenberoep was, had men hen dan betaald of ook 'solidair' laten werken als vrijwilligers?”

woensdag 6 mei 2020 10:01
Spread the love

 

Tijdens deze crisis ontdekken we met zijn allen wie de held(inn)en zijn die maatschappij rechthouden. Toch blijven er zelfs op dit moment nog veel groepen onder de radar. De naaisters hebben er genoeg van dat van hen ‘verwacht’ wordt dat ze onbetaald aan de slag gaan om de gaten in de rekken te vullen die opeenvolgende regeringen achterlieten.

Franse naaisters en werksters in de textielsector hebben een Facebookpagina opgericht om erkenning te eisen voor hun inzet om stoffen mondmaskers te maken voor de bevolking. Belgische collega’s hebben hun voorbeeld gevolgd: “Wij willen de overheid en de bevolking interpelleren over de kwestie van het naaien van mondmaskers voor zorgpersoneel en voor het publiek, opdat ons werk zou worden erkend en naar waarde geschat!”

Technisch werkloos en toch aan het werk, gratis

Op hun Facebookpagina’s staan meerdere getuigenissen. Een ervan is ‘Mariette uit Brussel’:

“Opgevorderd!

“Ik volg tweemaal per week avondlessen aan het Institut Provincial de Promotion Sociale en de Formation Continuée in Nijvel, afdeling kledij. Toen de overheid mondmaskers beloofde aan de bevolking tegen 4 mei, op wie deed ze dan beroep om ze te maken, uiteraard op het allerlaatste ogenblik?! Op de studenten in de scholen!”

“Het heeft blijkbaar geen belang dat we niets bijleren terwijl we ze naaien (maar het zal wel worden meegerekend als geldige deelname aan de cursus tijdens de lockdown, zo wordt ons toch gezegd). Social distancing heeft dan al evenmin belang (de eerste dag zaten we met 20 in 2 klaslokalen stoffen en elastieken te knippen, terwijl wij dachten dat we naaikits zouden krijgen). Onze school wordt verondersteld 2.000 mondmaskers te leveren aan de provincie Waals-Brabant. We zijn met 40 om die te naaien, volledig gratis en zonder de mogelijkheid deze pure uitbuiting te weigeren. Volgens mij is dit een ethisch probleem!”

Geleverd aan een medewerkster van een crêche door het ONE (het Franstalig Kind en gezin); Slechts één stoflaag, rafelige afwerking naden. Foto: Bas les Masques

Talrijke kleermaaksters in de textielbedrijven die sinds de lockdown technisch werkloos zijn, begonnen spontaan mondmaskers te naaien voor vrienden, familie, buren, zorgpersoneel.

Marie is zelf vrijwilligster. Zij stelt zich ook vragen bij de geringe begeleiding die ze krijgen, wanneer ze vaststelt dat de mondmaskers niet altijd aan de vereisten voldoen: “Ik twijfel geen moment aan de goede wil en de inzet van velen die zich dapper inzetten om maskers te maken. Ik klaag echter het systeem aan dat geen degelijke begeleiding geeft.”

Sybille: “Ik stel vast dat ik als vrijwilligster het werk van een kleine zelfstandige afpak die nu meer dan ooit een klein inkomen nodig heeft om rond te komen. Ik zet me vol overtuiging in als vrijwilligster, maar ik wil geen deel zijn van een systeem dat op vrijwilligers rekent om zijn tekorten goed te maken. Ik ben het beu dat vrouwen altijd de onzichtbare ‘normale’ moederlijke zorgers zijn die door een maatschappij worden genegeerd en die enkel ‘hun recht om te helpen’ erkent.”

Petitie voor erkenning

Hun Franse collega’s hebben een petitie gelanceerd waarop hun eisen gebundeld staan. Die heeft sinds de lancering op 4 mei reeds 5.000 handtekeningen verzameld. Jackie Tadéoni is freelance kledij-ontwerpster en lid van het Franse collectief. Zij legt uit dat via mond-aan-mond-reclame meerdere groepen met elkaar in contact zijn gekomen op Facebook, zoals Les Petits Masques Solidaires,  Masques Solidaires HR en Les petits mains solidaries (fabriquons des masques en tissu). Zo ontstond een informeel netwerk dat mensen in contact bracht met naaisters.

Foto: © Lieve Verheirstraeten

Deze mensen hebben zelf voorraden stof aangekocht, linten en elastieken. Ze werken dagen na elkaar, terwijl ze ondertussen geen enkel inkomen hebben. “Wanneer wij dan de vraag stellen aan gemeentebesturen om hiervoor betaald te worden, krijgen wij het verwijt van de situatie te profiteren.” Meer en meer gemeentebesturen doen beroep op vrijwilligers om de vraag naar stoffen mondmaskers van het publiek te beantwoorden. Die oproepen gaan er als vanzelfsprekend van uit dat het geleverde werk volledig gratis zal gebeuren.

De initiatiefnemers van groeperingen zijn het grondig oneens met deze aanpak. “Men wil ons gratis laten werken in naam van de solidariteit. Maar wat betekent solidair zijn voor mensen – professionelen of vrijwilligers – om gratis te werken wanneer zij zich reeds in een penibele situatie bevinden? Naaien is een stiel die een opleiding vergt en kwaliteit levert gebaseerd op kennis en ervaring.”

“Waarom wordt het beroep van naaister of kleermaker zo minachtend behandeld? Kassiersters, kassiers, medisch personeel, verpleegsters en verplegers worden betaald voor hun werk. Waarom zouden wij gratis moeten werken, terwijl we onmisbaar zijn om deze crisis op te lossen?”

‘Vrouwenwerk’

De overgrote meerderheid van deze personen zijn vrouwen, een groot deel van hen vrouwen van kleur, waardoor je hier een intersectie krijgt van racisme en seksisme. Doriane, beheerder van de Belgische Facebookpagina protesteert tegen deze gang van zaken: “Onze maatschappij gaat er van uit dat een heleboel taken, hoofdzakelijk vrouwelijke taken, zoals de zorg voor de medemens, zomaar vanzelf geleverd worden.” Ze voegt er aan toe: “Wij zijn duidelijk slachtoffer van seksisme.”

“Wat wij vragen is heel eenvoudig. Dat de overheden bestellingen plaatsen bij de textielindustrie en bij de ateliers. Alleen al in het noorden van Frankrijk zijn we met meer dan 22.000 bereid om maskers te naaien. Op mijn gewone werk, dat nu stilligt, zegt men ons dat ons werk het loon niet waard is. Ofwel werkt iedereen, van bakker tot vuilnisophaler gratis, solidair, ofwel worden we voor ons werk betaald.”

“Wij stellen ons de vraag hoe het zou gegaan zijn als dit een mannenberoep was geweest, had men hen dan betaald of ook laten werken als vrijwilligers?”

De sector bood zich reeds lang aan

Een medewerker van een West-Vlaams textielbedrijf klaagt de passieve aanpak van de Belgische overheid aan op zijn Facebookpagina. “Sinds begin maart al proberen we met onze textielfederatie Creamoda jullie te informeren en bij te staan. Aangezien de voorraden zienderogen slonken, adviseerden we meermaals om mondmaskers te maken. Die mondmaskers tover je niet van vandaag op morgen. Nee, de productie van kwalitatieve comfortmaskers duurt even, zeker als je die op grote schaal nodig hebt. Ettelijke mails naar verschillende ministers en gesprekken vanuit de federatie volgden. Maar daar bleek weinig interesse voor.”

Foto: © Collectif Bas-les-masques Belgique

“Het was allemaal zo erg niet. Mondmaskers waren niet nodig. Dat bevestigden de virologen toen zelfs. Of durfden jullie niet toegeven dat er effectief een probleem was en er geen voorraden waren? Dit spel bleef weken duren. Met onzekerheid rond de mondmaskers als grote motor. Tot afgelopen vrijdag, 24 april.”

“Het plan voor de versoepeling van de veiligheidsmaatregelen wordt uitvoerig uit de doeken gedaan: vanaf 4 mei mogen de bedrijven terug van start, vanaf 11 mei kunnen de winkels mogelijk terug open en vanaf 18 mei ook de scholen gedeeltelijk. Oh ja … en vanaf 4 mei mogen wel de stoffenwinkels al open, zodat mensen mondmaskers kunnen maken.”

“Want ineens komt ook de beslissing dat mondmaskers verplicht worden op het openbaar vervoer en als je de social distancing in je bedrijf niet kunt hanteren en binnenkort voor alle personeel en kinderen vanaf 12 jaar in de scholen. Vanaf 4 mei hebben we dus wel véél mondmaskers nodig. Dat betekent dat je de textielbedrijven exact 4 werkdagen de tijd geeft om dit te realiseren. Onmogelijk.”

“Beste overheid, was het geen idee geweest om onze eigen Belgische textielbedrijven op die manier te steunen en hun plan te laten uitwerken en uit te voeren? Dan hadden we volgende week allemaal tenminste één professioneel comfortmasker. En had u een hele sector iets blijer gemaakt.”

Ondertekend met “Een ontgoochelde textielproducent en bezorgde burger”.

De vanzelfsprekendheid waarmee men ervan uitgaat dat honderden, duizenden vrouwen zich wel gratis zullen inzetten om mondmaskers te maken, staat in schril contrast met die andere vanzelfsprekendheid waarmee men de gretigheid aanvaardt van grote bedrijven, de luchtvaartsector, het toerisme e.a. in de rij voor gulle overheidssteun – zonder voorwaarden wel te verstaan (zie Grote bedrijfssectoren zien coronapandemie als unieke kans voor nog meer winsten).

 

Notes:

Libération: «Bas les masques» : des couturières professionnelles ne veulent plus travailler gratuitement

RTBF: Bas-les-masques : des couturières qui se sentent “exploitées” au nom de la solidarité

Facebookpagina Bas-les-Masques Belgique

Facebookpagina Bas-les-Masques France

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!