Philip Buyck begon zijn carrière als Congo-activist tijdens een betoging van 175 jaar België in 2005. Hij had een ‘wake-up call’ gekregen tijdens een universitaire colloquium over Leopold 2 op 14 mei 2005 en het lezen van Adam Hochschild’s – Het spook van Leopold 2. Toch ging hij zijn activisme baseren op de Grote Afrikaanse Oorlog die toen ten einde liep. Hij vestigde zich in de Matongé (de Afrikaanse uitgaanswijk van Brussels) en opende er de Bibliotheek Lumumba, omdat hij de moord op Lumumba zag als de reden van het misfuncioneren van het Centraal-Afrikaanse land, de Democratische Republiek Congo. Ondertussen zijn we vijtien jaar later, en krijgt u hier een verloop van zijn activisme.
Antwerpse Periode voor 2005
Toen Philip Buyck op een colloquium was over Leopold 2 in 2005 en er verteld werd over de genocide die zich in Congo had afgespeeld toen het de privé-kolonie was van Leopold 2; merkte Philip op dat de Grote Afrikaanse Oorlog, die op dat moment woedde, miljoenen slachtoffers had veroorzaakt niet onder de aandacht kwam van het colloquium.
Toen hij terugkeerde van het colloquium op Tram 44, en met vierenveertig lentes op de teller, kreeg hij zijn ‘wake-up call’. Hij besefte dat hij activist wilde worden rond Congo, omdat hij vond dat er iets moest gebeuren.
Buyck die tot zijn dertig jaar op de universiteit heeft gezeten als onderzoeker rond Derrida en Deconstructie, was daarin afgestudeerd met grootste onderscheiding in de richting Germaanse Filologie. Hij organiseerde het eerste colloquium in België voor de sociale wetenschappen met het gebruik van informatie technologieën die toen nog in hun kinderschoenen stonden.
Hij ging hier op verder en leerde dat de boekdrukkunst zou verdwijnen en dat er in de plaats nieuwe technologieën gingen komen die heel zijn wereld zouden omkeren, dus als kind van deze ommezwaai, wilde hij op de eerste rij staan om dit mee te maken. Dus hij opende in ‘91 het eerste cyber café / cultureel centrum in België, waar hij een plaats maakte om over deze zaken na te denken. Daarna vertrok hij echter naar Brussel om na zijn ‘Wake-up call’ het tweede deel van zijn leven te beginnen.
Zijn intrede in Brussel
Het begon met een Pan-Afrikaanse boekenwinkel in de Matongé samen met Enzema Omba. Philip wilde zich inwerken in de Afrikanistiek en er is geen betere manier om dit te doen dan met een boekenwinkel. Daar kon hij zich voorbereiden op de viering van 175 jaar België in 2005 en de tentoonstelling in Tervuren over ‘La Mémoire du Congo, le temps colonial’. Hij zou één minuut stilte vragen, tijdens het defilé, om de vier miljoen doden van de Grote Afrikaanse Oorlog die op dat moment woedde te herinneren. Hij had hiervoor een spandoek gemaakt samen met Enzema, zijn collega in die tijd van de Pan-Afrikaanse boekenwinkel, maar het werd afgenomen door de politie toen hij samen met de fanfare van de Kimbangisten de scène betrad. De tentoonstelling ‘La mémoire du Congo’ ging gepaard met een nieuw standbeeld van Leopold 2 in Kinshasa, maar dit werd al na twee uur van zijn sokkel gehaald.
Daarna begon hij met een ‘actio in distanz’, omdat Leopold 2 misschien nooit in Congo is geweest, maar in die periode niet verder dan enkele meters van zijn telegraaf (het internet van toen) was verwijderd. Dat was de ‘information technology’ van die tijd, terwijl Philip hier expert in is besloot hij om een bibliotheek Lumumba op te richten in zijn huis in de Matongé. Om ‘actio in distanz’ of afstandsactivisme te organiseren vanuit academisch perspectief. Hij zou boeken verzamelen rond Congo, die hij op de kop tikte op de Vossenmarkt tijdens zijn ochtendlijke wandeling daar naar toe. Dit proces van tweedehandse boekenverzamelen duurde 15 jaar en tegelijkertijd zou hij virtueel bezig zijn met zijn zaak op Lumumba en op de sociale media omdat hij op die manier de Congolezen kon bereiken in de DRC, hierdoor werd hij een bekende artist in Congo. Het boek is een oude ‘information technology’ die nu gaat verdwijnen zegt Buyck, waarvan hij de overgang wil bestuderen naar de nieuwe vormen van informatie overdracht.
Na de grote actie op het défilé, organiseerde hij tot 2014 verschillende acties op belangrijke data om Lumumba in beeld te brengen. Deze acties, zoals de bekendste voor een Lumumbaplein, diende steeds om de Lumumbabibliotheek onder de aandacht te brengen. Tijdens de eerste jaren na 2014 was er een kat en muisspel tussen hem en de politie om het plein te veranderen naar het Lumumbaplein.
In 2013 begon hij met zijn tentoonstelling. Zijn eerste tentoonstelling ging over de Belgische diplomatie rond de moord op Lumumba. Hij vergrootte verschillende foto’s uit boeken en maakte hiermee een collage, om te zeggen dat deze belangrijk zijn om uit te vergrootten in de geschiedenis. Deze tentoonstelling ging door in Kuumba Vlaams-Afrikaans huis.
In 2016 deed hij in de kelders van de Universiteit Antwerpen (UA) een tentoonstelling met uitvergrootte plaasteren tanden van Lumumba, omdat een oud-soldaat deze had boven gehaald en zei dat hij zijn lijk had laten oplossen in zoutzuur, behalve zijn tanden die hij als relikwie bij zich hield.
In 2017 in de Pianofabriek in St-Gilles, kwam er een revised versie van de Lumumba iconografie van in de kelders van de UA. In 2018 kwam er zijn tot nog toe grootste tentoonstelling in de Halle de St-Gery, er kwamen enkele duizenden mensen naartoe en de iconografie van Lumumba en de bibliotheek van Lumumba werden voorgesteld. In de loop van die tentoonstelling werd ook het Lumumbaplein erkend, dat dient om de bibliotheek-lumumba bekend te maken.
We zijn nu 15 jaar later, en naast de boeken is er ook een hele collectie van honderd schilderijen bijgekomen die diende voor het Lumumba parcours. Deze worden tot dertig juni, de dag van de Congolese onafhankelijkheid, per opbod verkocht en op die dag wordt het hoogtepunt gevierd in een feestelijke samenkomst in de TAM-TAM in de Matongé en de bibliotheek Lumumba. De feestelijkheden beginnen om 14u tot middernacht, er zullen live performances en buffet à volonté zijn ter waarde van dertig euro, plaatsen zijn beperkt, reserveren bij philip.buyck@lumumba.be of meer info.
