Voor het eerst heeft Beyond Chocolate de duurzaamheid van Belgische chocolade in kaart gebracht. Volgens WWF België schept de oefening een goed beeld van hoever we staan en waar de belangrijkste uitdagingen liggen voor de komende jaren. Beyond Chocolate zag in 2018 het levenslicht als een partnerschap tussen de Belgische overheid, de chocoladesector en het middenveld om de grootschalige ontbossing in herkomstlanden stop te zetten en om de cacaoboeren een eerlijke prijs te betalen.

Concreet werden de volgende zaken beloofd: zorg dat de invoer van cacao uit de belangrijkste herkomstlanden in West-Afrika tegen 2025 vrij is van ontbossing, en voor alle andere herkomstlanden ten laatste tegen 2030. WWF België toonde in 2019 aan dat onze Belgische chocoladesector verantwoordelijk is voor wel 1 miljoen hectaren cacao in gebieden met een hoog ontbossingsrisico, dit is de tweede grootste voetafdruk na soja.

Certificeringsnormen moeten doorgelicht worden

Het rapport stelt vast dat ongeveer 50 procent van de cacao die wordt gebruikt voor de productie van chocolade in couverture (het basisproduct waarmee de afgewerkte chocolade gemaakt wordt) in België, beschikt over minstens één certificeringsnorm of duurzaamheidsprogramma. Terecht wordt de nuance toegevoegd dat certificering niet automatisch duurzaamheid betekent en dat moet worden beoordeeld in hoeverre de verschillende regelingen bijdragen aan de doelstellingen om ontbossing een halt toe te roepen.

De drie belangrijkste cacaocertificeringsregelingen (Utz, Rainforest Alliance en Fairtrade) hebben verschillende niveaus in de bescherming van bossen en beschermen ook niet alle natuurlijke bossen (zie dit rapport van de Wereldbank). WWF-België kijkt uit naar de benchmarkanalyse, die de duurzaamheidscriteria van deze schema’s kritisch moet beoordelen, maar ook hun geloofwaardigheid in termen van bestuur, transparantie en toepassing ter plaatse.

Obscure oorsprong van cacao

Om aan te kunnen tonen dat cacao ontbossingsvrij is, moet deze traceerbaar zijn naar de plek van oorsprong. Hier knelt echter het schoentje voor de Belgische chocolade sector: volgens het Beyond Chocolate rapport heeft meer dan de helft van de Belgische chocolade een onbekende oorsprong en kan dus onmogelijk bewezen ontbossingsvrij zijn. Dit heeft te maken met de ‘indirecte toeleveringsketen’ waarbij cacao, vaak illegaal verbouwd in natuurparken, verkocht wordt aan verschillende tussenpersonen vooraleer die bij de internationale handelaar terecht komt.

De Beyond Chocolate bedrijven hebben tot nu toe vooral geïnvesteerd om ontbossing in hun directe toeleveringsketen aan te pakken, waarbij ze direct bij de boer cacao aankopen. WWF moedigt alle bedrijven aan om de aanbevelingen van het internationale verantwoordingskader (‘Accountability Framework’) toe te passen zodat de transparantie en zichtbaarheid van de toeleveringsketen kan verbeterd worden.

Béatrice Wedeux, beleidsmedewerker bossen, WWF-België: “Het rapport legt de belangrijkste blinde vlek bloot van de cacao sector, daar waar potentieel vernietiging plaatsvindt van tropische bossen. Voor WWF moet het een prioriteit zijn voor de Beyond Chocolate partners en de overheden van de betrokken landen om dit probleem aan te pakken en tot meer transparantie te komen voor de sector.”

Hoog tijd voor een gelijk speelveld in Europa

Met grote internationale bedrijven als belangrijke spelers in de sector en veel intra-EU-handel, erkent het rapport de moeilijkheden om impact op het terrein toe te schrijven aan de Belgische markt. Daarom is het volgens WWF, naast nationale initiatieven, cruciaal om door te gaan met EU-wetgeving die een gelijk speelveld op de EU-markt zal creëren en dezelfde garanties zal bieden aan consumenten in heel Europa.

We moedigen alle Beyond Chocolate-partners aan om te pleiten voor een EU-wet die het op de EU-markt brengen van producten verbiedt die verband houden met omschakeling en aantasting van bossen en ecosystemen. In 2021 plant de Europese Commissie overigens een wetsvoorstel in die zin.

Béatrice Wedeux: “De bescherming van bossen raakt aan veel uitdagingen waar we mee te maken hebben: klimaatverandering, de biodiversiteits- en ook gezondheidscrisis zoals de Covid-19-uitbraak. Consumptielanden moeten hun verantwoordelijkheid nemen en stoppen met afzetgebied te geven aan producten die afkomstig kunnen zijn uit ontboste gebieden.”

Bossen zijn essentieel voor een duurzame cacaoteelt

Ongeveer 80 procent van de oorspronkelijke West-Afrikaanse regenwouden is vervangen door landbouw, hoofdzakelijk voor cacao. Het verdwijnen van deze wouden is niet alleen een ramp voor de biodiversiteit, maar verandert ook de lokale weerpatronen wat veel gebieden niet langer gunstig zal maken voor cacaoteelt. Om de toekomst van chocolade te verzekeren, moet er dus niet enkel geïnvesteerd worden in het beschermen van de bossen die nog overeind staan, ook moeten gedegradeerde natuurparken hersteld worden.