Het VN-Milieuprogramma (UNEP) wijst in een nieuw rapport op de gigantische kost voor Afrika om zich aan te passen aan de klimaatopwarming. Zonder extra inspanningen is er 40 procent kans dat we gaan naar een opwarming van 3,5 tot 4°C. Dat zou Afrika tegen 2100 een aanzienlijk deel van hun bruto binnenlands product (BBP) kosten: 4 procent mits aanpassingsmaatregelen en 7 zonder maatregelen.
Zelfs als de opwarming beperkt kan worden tot onder de 2°, zijn de gevolgen al erg dramatisch voor Afrika. De aanpassingskost zou dan tegen 2040 $35 miljard bedragen, tegen 2070 stijgen tot $200 miljard, om in 2100 één procent van het BBP te bedragen. In dit scenario zal 25 tot 90 procent van de Afrikaanse bevolking in 2050 ondervoed zijn. De optimale temperatuur voor vele gewassen om te kunnen groeien is dan immers overstegen.
Bij een opwarming tot 3° wordt de teelt van mais, gierst en sorgo onhoudbaar. Bij een scenario van 3,5 tot 4° stijging zal het visbestand in de binnenmeren drastisch verminderen. In plaatsen als Victoria, Kariba en Malawi voorziet die vis voor de omringende gemeenschappen momenteel in 60 procent van de eiwitbehoefte. In hetzelfde scenario zullen ook alle koraalriffen verdwenen zijn. Koraalriffen zijn essentieel voor het ecosysteem en de visvangst, en ze vormen een extra bescherming tegen vloedgolven.
Bij een stijging van 4° zal de regenval in zuidelijk Afrika met 30 procent afnemen. In noordelijk, westelijk en zuidelijk Afrika wordt 50 tot 70 procent van het grondwater dan niet aangevuld. Tegen 2050 zou de bevolking van Afrika met 2 miljard toenemen. Het mag duidelijk zijn dat de watervoorziening dan een nog grotere uitdaging wordt. Uiteraard heeft dit ook gevolgen voor de flora. Van de huidige plantensoorten zal er 40 procent die temperatuurstijging niet overleven.
Wat zijn nu mogelijke aanpassingsmaatregelen waar dit rapport het over heeft?
In de eerste plaats zouden er vroege waarschuwingssystemen moeten komen voor vloedgolven, droogtes of branden, om te kunnen anticiperen en de gevolgen zo veel mogelijk te beperken. Om voldoende watervoorraad voor de mens en landbouw te verzekeren, moet ingezet worden op irrigatie, een verbetering van de wateropslagcapaciteit, herbebossing, een duurzaam gebruik van het grondwater, ontzouting van het zeewater, en opvang en opslag van regenwater. De kustzones zouden aanzienlijk beter beschermd moeten worden door wallen, dijken en golfbrekers. In de steden moet de voedselopslagcapaciteit vergroot worden, en ook aan stadsagricultuur gedaan worden. Het sanitair en de rioolsystemen moeten verbeterd worden, om het risico op ziektes die door water overgebracht worden na overstromingen te beperken.
De uitdagingen zijn dus enorm. Volgens UNEP zal Afrika dit niet halen zonder giften. Om de aanpassingsmaatregelen te kunnen betalen zouden de fondsen elk jaar met 10 tot 20 procent moeten toenemen. Hoe groter het opwarmingsniveau, hoe hoger de kost, in dollars en in mensen. Om het met de woorden van UNEP directeur Achim Steiner te zeggen “Het 2° scenario missen, zal overheden niet alleen miljarden dollar kosten, maar zal ook de levens van honderden miljoenen mensen in Afrika en elders op het spel zetten.”
Bron: UNEP
