In Augustus presenteerde de Business Roundtable, een verzameling leiders van 181 vooraanstaande bedrijven een verklaring “Principes van Bedrijfsmanagement”, waarin ze hun roofzucht trachten voor te stellen als liefdadige activiteiten. “Dubbelspraak als van de ergste totalitaire regimes uit de 20e eeuw”, vindt Chris Hedges in zijn wekelijkse column op truthdig.com (9 september 2019)

_______________________

Kapitalisten proberen de winst te maximaliseren en de arbeidskosten te verlagen. Dit is de kern van het kapitalisme. Het wordt bepaald door deze onveranderlijke doelstellingen. Het gaat niet om democratie. Het gaat niet, zoals wordt beweerd, om het creëren van rijkdom voor de arbeidersklasse. Het heeft niets met vrijheid te maken. Die kapitalisten, vooral in bedrijven, die niet in staat zijn om de winst te verhogen en de arbeidskosten te verlagen, door ontslagen, het verlagen van lonen, het vernietigen van vakbonden, offshoring, uitbesteding of automatisering van banen, worden vervangen. Persoonlijke ethiek is niet relevant. Kapitalisten gaan over aankoop en exploitatie.

Kapitalisten doen absurd veel moeite om te liegen over de ware aard van het kapitalisme. Daarom wedijvert de meest recente versie van Principes van Bedrijfsmanagement van de ‘Business Roundtable’, ondertekend door 181 belangrijke CEO’s — met inbegrip van de kopstukken van Amazon, General Motors en Chevron, van wie geen van drieën in 2018 federale inkomstenbelasting heeft betaald — met de dubbelspraak van de ergste totalitaire regimes van de 20e eeuw.

De prijs van het ondernemen

Als winstmaximalisatie betekent:

• dat de oceanen in dode zones worden veranderd, de atmosfeer wordt gevuld met koolstofemissies en toxines die het klimaat ongeschikt maken voor de mens,
• chemicaliën en afval in de bodem, water, lucht en de voedselvoorziening pompen die ervoor zorgen dat kanker een epidemie is geworden,
• het omkopen van gekozen functionarissen en rechters om de exclusieve belangen van kapitaal en privatisering van sociale dienstverlening, waaronder gezondheidszorg, transport, onderwijs en openbare nutsbedrijven, te dienen met als doel het uithollen van de overheid,

dan is dát de prijs van het ondernemen.

Als het verlagen van de arbeidskosten betekent:

• dat werknemers gedwongen moeten worden ongeorganiseerd te blijven en het afschaffen van werk-, gezondheids- en veiligheidsvoorschriften,
• dat de industrie naar het buitenland wordt verplaatst waar buitenlandse werknemers zwoegen als 19e-eeuwse horigen,
• het onder druk zetten van de binnenlandse lonen om een verarmde bevolking te dwingen tot schuldslavernij,

dan is dát de prijs van het ondernemen.

Het is niet toevallig dat de Verenigde Staten nu de ergste inkomensongelijkheid hebben sinds de jaren 1920. Dit werd in werking gezet door de kapitalistische klasse. Maar uit wat het statement van 19 augustus van de ‘Business Roundtable’ onthult, blijkt dat de kapitalisten bang zijn dat men het door begint te krijgen. Kapitalisme zonder externe en interne beperkingen zal een gevangen bevolking beroven en uitbuiten totdat deze woedend in opstand komt. Het is zo’n uitbarsting waar de hedendaagse kapitalisten zich zorgen over maken.

Omdat het zo’n sociaal destructieve kracht is, verzadigt het kapitalisme het medialandschap met reclame om het publiek te desinformeren en te manipuleren. Het gebruikt zijn enorme rijkdom om de pers op te kopen, universiteiten, non-profitorganisaties en denktanks aan zich dienstbaar te maken en zijn critici te muilkorven. Het financiert pseudo-intellectuelen en pseudo-economen die onvermoeibaar de ideologie van het neoliberalisme – de overtuiging dat het overdragen van rijkdom aan de heersende oligarchen gunstig is voor de samenleving – propageren. Het vormt wereldwijde monopolies die de bevolking als prooi zien. Het voert eindeloze oorlogen in zijn streven naar winst. Het stelt anti-kapitalistische agitatie gelijk aan terrorisme, wat bijvoorbeeld betekent dat iedereen in de VS die probeert de woestheid en wreedheid van de industriële agricultuur te fotograferen of te filmen – een van de belangrijkste oorzaken van koolstofemissies – kan worden aangeklaagd onder anti-terroristische wetgeving. En wanneer zijn piramidespelen, fraudes en financiële bubbels het begeven, plundert het de nationale schatkist en laat de belastingbetalers achter met de rekening. (In de Amerikaanse economische crisis van 2008 hebben bedrijven 4,6 biljoen dollar aan overheidsgeld opgeslokt.)

Maffia-economie

Karl Marx begreep dat het kapitalisme, als het niet wordt gereguleerd en belemmerd, een revolutionaire kracht is. Het creëert eerst een maffia-economie, zoals Karl Polanyi schreef, en vervolgens een maffia-regering. Het was de hebzucht van de kapitalistische klasse die onze steden in vervallen wrakken veranderde en meer dan de helft van het land in armoede dompelde. Het was de hebzucht van de kapitalistische klasse die ons op de weg naar de ecologische catastrofe zette. Het was de hebzucht van de kapitalistische klasse die de mechanismen van binnenlandse repressie creëerde, met inbegrip van politie die fungeert als schurkachtige paramilitaire eenheden in onze binnenlandse koloniën, grootschalige surveillance van de bevolking, een enorm uitgebreid systeem van massale opsluiting en de veiligheidsdiensten, onder andere de National Security Agency (NSA), Homeland Security en de FBI, die de bevolking bespioneren om verzet te dwarsbomen. Het was de hebzucht van de kapitalistische klasse die de democratische instellingen van de Verenigde Staten ontmantelde. Het was de hebzucht van de kapitalistische klasse die ons Donald Trump gaf. Deze minachting voor het algemeen belang en de democratie maakt van deze kapitalisten verraders.

Jamie Dimon, voorzitter en CEO van JPMorgan Chase en voorzitter van Business Roundtable, gaf in het persbericht met de “Verklaring over het doel van een onderneming” toe, dat “de Amerikaanse droom leeft, maar rafelt.” Hij verzekerde ons echter dat “de grote werkgevers investeren in hun werknemers en gemeenschappen omdat ze weten dat dit de enige manier is om op lange termijn succesvol te zijn. Deze gemoderniseerde principes weerspiegelen de niet aflatende inzet van het bedrijfsleven om te blijven streven naar een economie die alle Amerikanen dient.”

Alex Gorsky, voorzitter van de Raad van bestuur en ‘Chief Executive Officer’ van Johnson & Johnson en voorzitter van de ‘Business Roundtable Corporate Governance Committee’, voegde hieraan toe dat de verklaring “de essentiële rol bevestigt die bedrijven kunnen spelen in het verbeteren van onze samenleving.”

Darren Walker, de president van de Ford Foundation, noemde de verklaring ‘geweldig nieuws’ en zei dat het ‘zou resulteren in gedeelde welvaart en duurzaamheid voor zowel het bedrijfsleven als de samenleving’.

De waanwijze en zichzelf feliciterende passages in de verklaring kunnen worden samengevat in de eerste paragrafen:

“Amerikanen verdienen een economie die elke persoon in staat stelt om te slagen door hard werken en creativiteit en om een leven van betekenis en waardigheid te leiden. Wij zijn van mening dat het vrijemarktsysteem het beste middel is om goede banen, een sterke en duurzame economie, innovatie, een gezond milieu en economische kansen voor iedereen te genereren.

Bedrijven spelen een cruciale rol in de economie door banen te scheppen, innovatie te bevorderen en essentiële goederen en diensten te leveren. Bedrijven maken en verkopen consumentenproducten; vervaardigen apparatuur en voertuigen; ondersteunen de nationale defensie; verbouwen en produceren voedsel; verlenen zorg; genereren en leveren energie; en bieden financiële, communicatie- en andere diensten die de economische groei schragen.”

Kapitalisten zoals Dimon (nettovermogen ter waarde van 1,4 miljard dollar), wiens bedrijf meer heeft betaald aan boetes wegens overtreding van de regels dan enig ander in Amerika, en Gorsky, wiens onderneming werd beschuldigd van het aanwakkeren van de opiatencrisis in Oklahoma en vervolgens door een rechtbank werd bevolen om 572 miljoen dollar terug te betalen aan die staat, zou in een functionerende democratie in de gevangenis zitten. De farmaceutische bedrijven Johnson & Johnson, Purdue Pharma, Pfizer en McKesson zijn samen verantwoordelijk voor de dood van vele duizenden Amerikanen – volgens de federale overheid stierven er dagelijks meer dan 130 mensen in de VS aan overdoses met opiaten in 2016 en 2017.

De financiële misdrijven van Dimon alleen zijn talrijk en berucht. Het gaat onder meer om het overnemen van frauduleuze waardepapieren in de jaren voorafgaand aan de financiële crash van 2008, het overvragen van militairen voor hypotheken en hypothecaire herfinancieringstransacties, het overvragen van klanten voor schuldboetes, het manipuleren van biedingen op elektriciteitsmarkten in Californië en de Midwest, het overvragen van huiseigenaren voor overstromingsverzekering, klanten een rekening sturen voor niet-bestaande creditcardbewakingsdiensten, minderheidsgroepen hogere prijzen en kosten voor hypotheken in rekening brengen dan witte leners en het niet betalen van overuren aan werknemers van het bedrijf.

Dus, wat houdt deze verklaring – die gelijk staat aan Al Capone die volhoudt dat de maffia een liefdadige vereniging in Chicago runde – ongeveer in?

Angst voor de afrekening

Het gaat over kapitalisten die bang worden. Ze weten dat de heersende ideologie van het neoliberalisme niet langer geloofwaardig is. Haar leugens zijn blootgelegd. Ze weten dat de heersende instituties, inclusief de wetgevende, uitvoerende en gerechtelijke deelgebieden van de overheid, niet functioneren en geminacht worden. Ze weten dat de media, Wall Street en de grote banken worden gewantrouwd en gehaat. Ze weten dat het strafrechtsysteem, dat armoede criminaliseert en fraude van bedrijven legaliseert, een schijnvertoning is. Ze weten dat sociale mobiliteit in feite niet bestaat. En het allerbelangrijkste is dat ze weten dat het financiële systeem, gebouwd op de stellages van de biljoenen die de overheid hen tegen marginale rentetarieven heeft geleend, niet duurzaam is en een nieuwe recessie, zo niet een depressie zal veroorzaken. Ze weten ook dat zij de schuld hiervoor dragen.

De kapitalisten zijn vastbesloten om hun rijkdom te beschermen. Ze zijn vastbesloten en waarschijnlijk in staat, de naar links neigende presidentskandidaten Elizabeth Warren en Bernie Sanders te verhinderen de Democratische nominatie voor het presidentschap te verkrijgen. Maar ze zijn zich er ook van bewust dat politici zoals Hillary Clinton, Nancy Pelosi, Chuck Schumer en Joe Biden die hun carrière hebben gewijd aan het dienen van de macht van bedrijven, steeds moeilijker te verkopen zijn aan de kiezers. De leugenachtigheid en hypocrisie van de Democratische Partij komen tot uiting in het presidentschap van Barack Obama, die zich als een buitenstaander en hervormer voordeed na de financiële crisis van 2008. Obama – die door Cornel West “een zwarte mascotte voor Wall Street” werd genoemd – verraadde harteloos de achterban van de partij. Zijn daden en die van Clinton en andere democratische leiders na het financiële debacle in 2008 opende de deur voor de demagoog Donald Trump, die, hoewel een oplichter en onverbeterlijke leugenaar, slim genoeg was om de kiezers, vooral uit de witte arbeidersklasse, te vertellen wat ze wilden horen.

De Augustusverklaring van de Business Roundtable is een zielige poging om de rol van de kapitalisten in de samenleving te herdefiniëren, om deze zakelijke zwendelaars zachtere, vriendelijkere gezichten te geven. Het zal niet werken. De kapitalisten hebben de macht om te vernietigen, maar niet langer om te creëren. En vanuit hun meedogenloze ondergang, die ze niet in staat zijn te stoppen, zal de sociale onrust die ze vrezen voortkomen en wangedrochten die angstaanjagender zijn dan Donald Trump.

___________________________________

Chris Hedges is columnist, journalist, winnaar van een Pulitzer Prize en auteur. Zijn laatste boek is “America: The Farewell Tour” (2018). Op RT-America presenteert hij reeds enkele jaren iedere week zijn boeiende interviewprogramma ‘On Contact‘.

Vertaling en illustratie: Vertaal Slag – Pieter Bruegel (CC BY-NC)