Hebt u dat ook? Zo’n gevoel
van ontmoediging, onbegrip, ongeloof… Europa staat min of meer op
zijn kop. Ze zullen het varkentje van de tekorten eens wassen. Ze zullen
de uitgavenwoede van de staat intomen, afkalven, vierendelen. Overal.
Ze zullen de doppers – als het nietsdoen lang genoeg geduurd heeft
– zonder uitkering zetten. Ze zullen overal de zieken voor hun ziekte
responsabiliseren. Ze zullen alle gepensioneerden zeggen: ieder moet
maar voor z’n eigen pensioen sparen. Ze zullen nergens ambtenaren
nog vervangen. Ze zullen de btw op voeding verhogen en de taksen op
energie. Overal. En overal om de eigen concurrentiepositie van de eigen
economie te versterken. Het is een dolle draaikolk die alles in de diepte
sleurt. Ook in de verkiezingscampagnes bij ons en in Nederland lijken
de krijgshaftigste kanonnen – Rutten in Nederland en een zetbaas van
het VOKA bij ons – te triomferen.

De Chinese premier Wen stelde
nuchter vast: die Europese besparingswoede kan Europa in een double-dip
en in een recessie trekken. Zelfs de kampioen van het neoliberalisme,
Strauss-Kahn van het IMF, trad Wen voor één keer bij en liet weten
dat de besparingen het prille economische herstel kunnen wurgen en dat
de 3% norm van Maastricht geen heilige koe is.

De slachtoffers van die besparingen
protesteren Daarvan leest u vrijwel niets. Een nationale staking in
Roemenië. In Roemenië??? Driehonderdduizend betogers in Lissabon,
de grootste manifestatie sinds de Anjerrevolutie. Wat zegt u? Hoeveel?
Frankrijk betoogt in talrijke steden met anderhalf miljoen mensen.
Miljoe-en! Tiens, dat stond toch niet vooraan in het nieuws?…Nee,
in onze media gaat het over een corridor tussen Brussel en Wallonië,
over Vlaamse Fronten. Onze eigen kleine oorlog.

Terug naar Chesterton, in de
zomer van 1914, op de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Iedereen
stond te trappelen van ongeduld: ten oorlog! De voorbereidingen waren
volop aan de gang, de geesten werden systematisch voorbereid. ‘Terug
voor de kerst’ was het motto van de Britten, een kleine onderbreking
in een glorieuze tijd van welvaart en vooruitgang. In Berlijn voorspelde
de keizer zijn soldaten dat ze weer thuis zouden zijn voordat de bladeren
vielen. De tsaar liet zich op het balkon van het Winterpaleis bejubelen
door een menigte, die vervolgens het volkslied aanhief en als één
man voor hem knielde. En overal werd de haat van het ene volk tegen
het andere aangewakkerd. En zo trok heel Europa naar de verschrikkelijke
loopgrachten die nu museum geworden zijn: elk voor de eigen economie,
de eigen concurrentiepositie, de eigen koning. Clausewitz had het gezegd:
de oorlog is de voortzetting van de politiek met andere middelen

En er waren tegenstemmen, jazeker,
mensen en organisaties die tegen de oorlogsretoriek probeerden in te
gaan. Op 29 juli was de socialistische internationale inderhaast in
Brussel bijeengetrommeld. ’s Avonds stonden de socialistische voormannen
voor een juichende menigte op het podium, de Fransman Jean Jaurès sloeg
z’n arm om de schouder van z’n Duitse collega. Beide mannen waren
duidelijk ontroerd. Daarna trokken de arbeiders en masse door Brussel,
ze zwaaiden met witte kaarten waarop de leuze “Guèrre à la guèrre”.
Ze zongen de Internationale en ze riepen, naar het woord van Marx: “De
arbeiders hebben geen vaderland.”

De daaropvolgende vrijdag werd
Jaurès in Parijs door een nationalist doodgeschoten. Ook de andere
stemmen voor de vrede werden gesmoord: Lenin natuurlijk, Rosa Luxemburg,
Pannekoek, Masereel, Romain Rolland. Weet u dat de jonge Bertolt Brecht
en zijn kompanen hu naam ont-Duitst hebben als protest tegen het chauvinisme
en het tromgeroffel van de Kaiser?

Werden ze gehoord deze tegenstemmen?
Helaas, ze werden doodgezwegen, vermorzeld onder de oorlogspropaganda.
Het nationalisme had de geesten van de mensen totaal in verdwazing gebracht.

En vandaag? De Verdwazing is
er weer. Confederalisme wordt ze bij ons genoemd. Een goed klinkend
woord om iets heel eenvoudigs maar zeer destructiefs te verdoezelen:
‘verdeel en heers’. Het is de retoriek van de economische oorlog.
U weet het ondertussen ook wel: “We staan met z’n allen voor een
gigantische besparingsoperatie.” Het wordt met zo’n stelligheid
beweerd dat geen enkele journalist het nog in vraag durft stellen. Met
z’n allen? Wie heeft ervoor gezorgd dat de schatkist leeg en de schulden
hoog zijn? Juist, ja. Maar daarover mag het niet gaan. Wie daarover
begint, is uitgesloten. De zuiverste emanatie daarvan is de PVDA+.

De thans in Europa heersende
stilte is die van het graf. Maar Europa gaat zwanger van een grote sociale
clash. De ellende teweeggebracht door de crisis zal overal de stemming
doen omslaan, net zoals in de Grote Oorlog. De heersers van vandaag
geraken meer en meer in een slop waar zij zonder de grootste schokken
geen uitweg meer uit kunnen vinden. We hebben het dit weekend met verschillende
koren in Vlaanderen, Brussel en Wallonië nog gezongen, op een tekst
van Geert van Istendael:

“Kijk naar dividend en bonus,/
naar de wetten van profijt!

Vrienden, kom, het is hoog
tijd nu!/ Tijd voor solidariteit!”

Aan u om te bepalen: huil ik
mee met de wolven? Of laat ik mijn tegenstem horen?

Lieve Franssen

is voorzitster van de Louis
Paul Boonkring en dirigente van het Brussels Brecht-Eislerkoor. Ze staat
op de lijst PVDA+ voor de Senaat.