De Iraanse stoofpot is aan het sudderen op het vuur wanneer ik op het VRT-journaal hoor dat een groep Iraanse studenten de Britse ambassade heeft bestormd. Ik ren de keuken uit met een onbedwingbare grijns op mijn gezicht, maar ben blij dat er geen menselijke slachtoffers zijn gevallen. Materiële schade kan men compenseren, maar een verspild mensenleven is op zijn zachtst gezegd een zonde. Sommige Iraniërs zijn kwaad op de VS, de Britten en hun bondgenoten, en terecht ook! Het is nog maar recent dat de sancties tegenover Iran op initiatief van de VS, gevolgd door Groot-Brittannië en Canada, nog meer zijn verscherpt. Zoals gewoonlijk, met enige vertraging, volgden de EU-landen deze kromgetrokken redenering en legden een embargo vast op de import van ruwe olie uit Iran.
Deze sancties komen er omwille van de bezorgdheid die het Internationale Atoomenergie Agentschap IAEA onlangs uitte over de mogelijke militaire ambities van het Iraanse nucleaire programma. Elke keer opnieuw als ik dit hoor, kook het diep in mij, net zoals een Iraanse stoofpot. Ik kook van ergernis omdat de landen die deze straf aan de Iraanse bevolking opleggen, zelf in het bezit zijn van vernietigende kernwapens, ze zelfs gebruikt hebben (Hiroshima en Nagasaki op 6 en 9 augustus 1945) en nadien blijven testen zijn (denk maar aan de Franse nucleaire proeven in de Stille Oceaan) en ze staan ze toe aan hun bondgenoten! De belangrijkste kernmachten – VS, Soviet-Unie, Frankrijk en Groot-Britannië – hebben samen zo’n 2.000 kernproeven uitgevoerd sinds WOII.
Het al dan niet hebben van kernwapens is een kwestie van menselijke veiligheid binnen de regio en niet een westers privilege. Of niet soms? Als er één land is dat in het Midden-Oosten de menselijke veiligheid in alle opzichten in gevaar brengt, dan is dat wel de agressieve staat Israël die sinds haar ontstaan een continuüm vormt voor de meeste conflicten binnen de regio. Welk land heeft Iran aangevallen sinds het ontstaan van Israël en zelfs daarvoor? Wie weet niet dat Israël al sinds de jaren zeventig een belangrijke kernmacht is in de regio? En niet zomaar één: Israël tekende, net zoals India en Pakistan, nooit het internationale Non-proliferatieverdrag (NPT), maar bovendien staat zijn nucleaire wapenarsenaal buiten discussie van alle internationale debatten hierover. Toch niet alleen omdat ze het NPT nooit hebben getekend en dus niet onder dezelfde verplichtingen als de ondertekenaars vallen?
Van sancties gesproken. Op dat vlak handelen de VS, the Commonwealth en de EU erg consequent! Wat de Israëlische kernwapens betreft, kan men dus aanhalen dat ze geen internationale verdragen schenden omdat ze het NPT nooit hebben getekend (en Israël lange tijd bevestigd noch ontkend heeft in het bezit te zijn van kernwapens). Maar wat als Israël zijn voeten veegt aan een reeks internationale resoluties en grandioze misdaden schaamteloos begaat tegenover het Palestijnse volk? De internationale gemeenschap is nog nooit zover gekomen om Israël effectief sancties op te leggen. Ik herinner me, net na de Israëlisch aanval op Gaza, hoe druk Hilary Clinton bondgenoten zocht om Iran verder te isoleren en te sanctioneren. Dat terwijl de wereld schreeuwde dat Israël oorlogsmisdaden beging in Gaza. En wie veroordeelt de Amerikaanse soldaten die op de lijken van de dode Talibanstrijders urineren? Hoe abnormaal is het niet dat de moordenaars van de moordpartij op de 24 weerloze Irakeze burgers vrijuit gaan, terwijl de Somalische piraat tot tien jaar cel veroordeeld wordt?
Wat moet ik terugdenken aan de treffende uitspraak van de jonge Syriër die ooit zei dat het grootste verschil tussen democratie en dictatuur is dat je in een democratie mag zeggen wat je wilt en denkt, maar dat niemand luistert. In een dictatuur mag je niets zeggen want iedereen luistert mee!
De Iraanse stoofpot is, net zoals mijzelf, het sudderen en het koken voorbij: hij is aan het uitkoken. Dat komt doordat ik moet denken aan de Iraanse asielzoekers in Turkije, die ik recent bezocht heb. Hoewel ze zich hebben bevrijd uit de onderdrukkende klauwen van het Iraanse regime, leven ze nu in Turkije in erbarmelijk omstandigheden. Niet alleen omdat ze daar geen burgerschap hebben maar ook omdat ze zelfs geen financiële hulp van hun families kunnen ontvangen. Waarom niet? Omdat ze wegens het internationaal embargo tegen Iran via de internationale financiële instellingen geen geld kunnen afhalen.
Ik ben razend als ik een jonge Iraniër hoor klagen dat het jarenlange embargo tegen Iraanse regering de gewone mensen treft. Ik hoor hem nog zeggen: “Als de regering minder inkomsten heeft door dit embargo, dan komt het dit verlies bij ons halen. De subsidies voor de basisbehoeften – elektriciteit, water en brandstof – zijn al opgegeven. Het leven is in Iran ondragelijk duur en onveilig geworden. Als de westerse landen geen onderdelen voor passagiersvliegtuigen aan Iran meer zullen leveren, wie denken ze dan in gevaar te brengen? Het Iraanse regime of de Iraanse bevolking? En wat als onze onderzoekers geen geschikte apparatuur hebben om aan wetenschappelijk onderzoek te doen? Onze regeringshoofden reizen in veilige vliegtuigen terwijl wij bij elke vlucht hopen om levend te landen.”
Zei mijn opa niet dat de ellende van de Iraniërs door de grootmachten wordt georganiseerd? En hij kon het weten. Geboren op de vooravond van de WOI, heeft hij twee wereldoorlogen meegemaakt en twee staatsgrepen: de ene georganiseerd en gesteund door het Russisch-Britse duo, de andere door het Brits-Amerikaanse koppel, de Iraanse revolutie en de oorlog met Irak na de revolutie.
Het zou tot mijn vijfentwintigste duren alvorens ik begon te snappen wat hij toen bedoelde. En pas in België kreeg ik de eerste inzichten waarom we in de scholen riepen ‘Dood aan Amerika’, ‘Dood aan het zionisme’ en ‘Dood aan de verraders’. Dezelfde symbolische doodswensen – voor wie die niet vertrouwd is met beeldspraak wordt dit vaak letterlijk geïnterpreteerd – die de kwade Iraniërs scandeerden toen ze enkele maanden geleden de Britse ambassade in Teheran aanvielen.
Maar hoe misdadig is het niet om de ellende van een volk wel te organiseren maar hen niet te helpen in hun vlucht? Neen, ik neem het niet op voor het Iraans regime. Ik neem het op voor het Iraanse volk en veroordeel deze stompzinnige, blinde en misdadige actie van de westerse regeringen tegen een hele bevolking die een dure prijs zal betalen voor dit embargo. Dat terwijl regeringen ongestraft in Palestina, Irak, Afghanistan en Libië effectief mensen doden en als de bevolking op de vlucht slaat, hen ook nog eens aan hun lot overlaten of er nog straffen bovenop uitdelen. Worden we soms geregeerd door een bende misdadigers en bandieten?
Van Baharak Bashar, verscheen recent het boek Djenghis, democratie en vrouwen. Een Iraanse van Gent naar Caïro.