Voor het eerst sinds de crisis in Griekenland zijn er cijfers over kinderen die honger lijden. De Stichting Stavros Niarchos (overigens één van de rijke Griekse reders) heeft een studie uitgevoerd sinds begin 2012 bij 16.000 Griekse huisgezinnen in het kader van het programma ‘Voedselhulp en Promotie van Gezond Voedsel’.

Voedselonzekerheid

Uit de studie kwam naar voren dat 60 procent van de kinderen in zogenaamde voedselonzekerheid leeft. Het gaat om 32.258 schoolkinderen. 23 procent van die groep, 8.000 kinderen in totaal, leeft in voedselonzekerheid die gepaard gaat met heuse honger.

Volgens de NGO Prolepsis, die samenwerkte met de Stavros Niarchis Stichting in dit programma, groeit het probleem van voedselonzekerheid alleen maar in Griekenland. Daaronder wordt verstaan: regelmatig toegang hebben tot voldoende voedzaam voedsel.

Meer en meer gezinnen krijgen het moeilijker om aan hun voedselbehoeften te voldoen, terwijl de overheid steeds meer nieuwe taksen en belastingen oplegt en de werkloosheidcijfers dramatisch hoog liggen (rond de 28 procent afgelopen augustus, in volle toeristische seizoen).

Het is deze situatie die de Stichting wil aanpakken en sinds het programma, ter waarde van 16 miljoen euro, van start is gegaan, is het percentage van mensen die in een situatie van voedselonzekerheid leeft, met 19 procent gedaald.

Alleen: dit programma werd in slechts 34 scholen opgestart en kwam dus slechts aan de noden van een beperkte groep mensen tegemoet. Pas sinds een artikel in The New York Times in april 2013 toonde hoe dramatisch de situatie in Griekenland is, werd het programma uitgebreid naar 206 scholen.

48% van ondervoede kinderen raakte terug op normaal gewicht tijdens de duur van het programma, maar zoals de naam het al zegt, pakt het programma niet enkel ondervoeding aan. 47% van kinderen met overgewicht, raakte ook op normaal gewicht. Bij 40-47% van de gevolgde kinderen was er een toename te merken in het eten van fruit, groenten en verse melk, ook buiten de school. De vraag is of dat kan worden volgehouden. Want door de crisis zoeken mensen hun toevlucht tot goedkoop voedsel, van lage kwaliteit, maar met veel calorieën, zoals brood en pasta. Bovendien kunnen heel veel mensen nauwelijks nog koken of eten in een koelkast bewaren. In naar schatting 350.000 huizen is de elektriciteit namelijk afgesloten, omdat mensen de rekening niet meer kunnen betalen.

Stigma en schaamte

Rond armoede en honger heerst nog steeds een stigma in Griekenland. Mensen zijn beschaamd om te laten zien dat ze honger hebben. Vaak zie je dametjes in mantelpak, helemaal opgemaakt, nadat de duisternis is ingevallen, in het vuilnis scharrelen naar iets eetbaars. Een reporter van de Griekse krant Eleftherotypia deed navraag bij sommige mensen, die hadden deelgenomen aan de studie, over hoe ze de vragenlijst hadden ingevuld. Uit de antwoorden, blijkt de schaamte.

Op de vraag “Hebt u geen geld meer om eten te kopen, nadat het eten dat u hebt, opraakt?”, antwoordde 38% “soms” en 15% “vaak”. Maar in het gesprek met de reporter zeiden velen dat ze niet de volledige waarheid durfden te schrijven. “Mijn koelkast is vaak leeg. Maar ik was beschaamd om dat te schrijven, dus koos ik voor “soms” en niet voor “vaak”, zo zei één van de ondervraagden. “Ik vreesde dat ik mezelf te veel zou blootgeven indien de leerkracht, uit nieuwsgierigheid, de enveloppe met de vragenlijst zou openen wanneer mijn zoon die afgaf”, zei een andere. Het is natuurlijk niet te bewijzen, maar het zou wel eens kunnen dat de werkelijke cijfers nog erger zijn dan diegene in de studie.

Koof tussen arm en rijk wordt groter

En het ziet er niet naar uit dat de situatie zal verbeteren. De kloof tussen arm en rijk wordt steeds maar groter in Griekenland, zo bleek afgelopen dinsdag tijdens een lezing van professor Manos Matsanganis van de Atheense Economische Universiteit tijdens de conferentie “Fiscale consolidatie: hoe eerlijk is de verdeling van de lasten?”, georganiseerd door het Parlementaire Bureau voor Begroting.

Matsanganis heeft berekend dat de rijkste 20% in Griekenland in 2009 een loon had dat 5 maal hoger lag dan dat van de armsten. In 2013 is dat 7,5 maal hoger. Volgens hem zijn de armen nu 56% armer dan diegenen die het financieel moeilijk hadden in 2009. 42% van de Grieken leeft onder de armoedegrens, dat staat op 60% van het gemiddelde gezinsinkomen, zoals die berekend was in 2009.

De overgrote meerderheid van de ongeveer 1.375.000 officieel geregistreerde werklozen zit al langer dan 12 maanden zonder job. Slechts 15% onder hen krijgt een werkloosheidsuitkering. Wie dergelijke uitkering niet krijgt, heeft ook niet langer recht op een ziekteverzekering.

Griekenland neemt in januari 2014 voor een half jaar het voorzitterschap van de Europese Unie waar. Vorige maand heeft de speciale commissie die daarvoor is opgericht, een budget van 147.600€ goedgekeurd om voor de gelegenheid speciale dassen en sjaaltjes aan te schaffen…