Dag 1: 

• 18 kilometer
• Lillo – Antwerpen
• 2 stortbuien doorstaan
• 2 pijnlijke schouders – boosdoener: de laptop die ik meesleep in de rugzak
• opkomende spierpijn in de benen
• 12 nieuwe mensen leren kennen – evenveel goede gesprekken gevoerd

Half 7 is het als de wekker gaat. De douche helpt een beetje om wakker te worden. Maar in de trein van Brussel naar Antwerpen slaap ik toch nog een laatste halfuurtje bij. Zodra ik het station uitloop, valt mijn oog op een wapperende vlag. ‘Hart boven Hard’ staat erop. Kan niet missen. Ik stap in de ‘solidariteitsbus’ achter de man die de wapperende vlag vasthoudt en zie dat iedereen – zo’n vijftig man – er al is. Een eerste inschatting van de demografische verdeling: ongeveer evenveel mannen als vrouwen, de meesten tussen de dertig en zestig jaar, een twintiger, een moeder met vier jonge kinderen, en twee honden. Ik vind een plekje voorin op de kunststofrand, tussen twee reeds bezette stoelen in. We vertrekken.  

Kerncentrale Doel 

En wel naar Lillo, een dorp bij de haven van Antwerpen. Daar stappen we uit aan de overkant van Kerncentrale Doel. In een rood-witte elektriciteitsmast vlak naast de rokende kernvaten hebben de afgelopen 48 uur Greenpeace-activisten gekampeerd. Ze voerden actie tegen het draaiende houden van de centrale terwijl in de wand van Doel 3 vorige maand 13.000 scheurtjes bleken te zitten. Hangend in tentjes hoog in de mast brachten de actievoerders de afgelopen twee nachten door en wisten ze er zelfs pannenkoeken te bakken.  

Vandaag stoppen de Greenpeace-activisten met hun actie en dragen graag het stokje over aan ons om de boodschap de komende drie dagen verder te verspreiden. Wel hebben ze deze ochtend nog een grote lijmpot voor de deuren van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle achtergelaten met de boodschap: ‘Superglew fixes all cracks’.  

Havengebied 

Dan begint de wandeling. Dwars door het havengebied, langs de Schelde, over de dijk, door weer en wind – en storm en regen. Vooral het laatste uur voor de lunchpauze, in de regen bovenop een dijk met een ijskoude wind blazend in je nek, is even afzien. We hebben er inmiddels zo’n vier uur stappen op zitten. Maar de gesprekken met de deelnemers tussendoor brengen iedere keer weer mijn energieniveau terug op peil.  

Ik ontdek dat de meest diverse mensen meelopen. Van schrijver, tot muzikant en actrice, van milieuactivist tot moeder met vier kinderen en van werkzoekenden tot werkenden en gepensioneerden. Als ik gitarist Bruno De Groote vraag waarom hij meeloopt, is zijn antwoord: “Het is het enige wat ik kan doen. Ik weet niet goed wat ik anders zou kunnen doen om een signaal af te geven dat het anders moet met deze samenleving. Ik kan mensen in mijn omgeving overtuigen, maar zij denken al net zo als ik. Dus kijk ik wat ik daarbuiten nog kan doen.”

Van de andere stappers krijg ik een vergelijkbaar antwoord als ik hen hiernaar vraag. Iedereen wil de boodschap dat het beter kan in België verder verspreiden. “TAPAS in plaats van TINA”, aldus Nick Meynen, een van de organisatoren van Hart Boven Hard. Oftewel ‘There are plenty alternatives’ in plaats van ‘There is no alternative’. 

Noordkasteel 

De deelnemers zien De Hartstocht als een manier om bij te dragen aan een grotere bewustwording van de problemen in België. Interessant is dat iedereen weer een andere problematiek ondersteunt. Sonia is voor Ringland gekomen. Marjan is erbij omdat ze tegen de besparingen is. Medeoprichter van De Klimaatzaak Francesca Vanthielen stapt mee voor een beter klimaatbeleid. En Jasper Lauwerysen en Leen Van Bouwen lopen mee om de groeiende armoede onder de aandacht te brengen. “Wij zijn een welvarend land en dit is een groep die altijd vergeten wordt”, aldus Jasper terwijl hij even ligt uit te puffen op een picknickbankje na een overheerlijke lunch.  

We bevinden ons inmiddels bij het Noordkasteel, het tweede heilige huisje van de dag. Het Noordkasteel is een bosterrein, 2,1 km verwijderd van De Grote Markt. Het decor van deprimerende rokende schoorstenen heeft plaatsgemaakt voor bloeiende bomen. Totaal verkleumd, natgeregend en met beginnende spierpijn was ik er aangekomen. Maar een tafel vol verse broden, gebak, humus en andere tapenades heeft dat gauw doen vergeten.  

Ondertussen vertelt organisatie Ademloos hoe BAM in dit gebied 160 ha aan natuur wil vernietigen om een knooppunt aan te leggen dat onderdeel wordt van de Oosterweelverbinding. “Wij ondersteunen een alternatief voorstel, namelijk het overkappen van de Antwerpse ring, ontwikkeld door Ringland. Er komt dan juist een stuk grond van 460 ha bij, wat je kunt gebruiken voor stadsontwikkeling en met name groenontwikkeling. Aan dat laatste is in Antwerpen een schreeuwend gebrek.” Vanavond volgt hierover meer, wordt ons beloofd. 

Tutti Fratelli 

Eerst leggen we in het gezelschap van twee politieagenten – bij ieder kruispunt houden ze voor ons de weg vrij – de laatste kilometers af naar onze eindbestemming: Tutti Fratelli in Antwerpen. Een medewerkster vertelt me dat dit een sociaal-artistieke werkplaats is, dat mooi theater maakt met een verzameling aan mensen die door de samenleving worden weggestopt. “Denk hierbij aan sans-papiers, kansarmen, nieuwkomers en mensen in de psychiatrie. We willen hen een stem geven met een productie die artistieke waarde heeft. Zo ontstaat er theater die heel oprecht is.” 

Opnieuw zorgt een tafel vol met verrukkelijk eten dat ik mijn steeds pijnlijker wordende lichaam snel vergeet. Grote schalen met de meest uiteenlopende zelfgemaakte salades en rijstgerechten maken dat ik van alles net te veel opschep en met een te vol bord aan tafel schuif. Tegenover en naast me zitten de enige twintigers van de groep: Linus (24), afgestudeerd milieu-ingenieur en Laura (21) en Merel (19), beiden studenten illustratie. Ik ben nieuwsgierig wat hen hier brengt.  

Jongeren 

Linus: “Ik loop mee omdat ik er van overtuigd ben dat de manier van politiek- en democratisch beleid voeren anders kan. De politiek is normaal gesproken de stem van het volk, maar dat is nu niet het geval. Dat is in essentie ook de boodschap van Hart Boven Hard. Er zijn verder niet veel andere jongeren aanwezig, maar er moeten een paar de eerste stap zetten en ik wilde dat graag doen.” Linus is bijna een jaar geleden afgestudeerd en sindsdien hard op zoek naar een baan. Tot nu toe helaas zonder succes, maar toevallig heeft hij morgen een sollicitatiegesprek, dus wellicht verandert het tij voor hem.  

Laura en Merel hebben juist afgelopen week op de kunstopleiding hun eigen actiegroep opgericht. “We willen de studenten bij ons op school bewust maken van de besparingen die ingevoerd worden en welke impact het heeft op hun leven.” De twee meiden – die je overigens niet anders treft dan schilderend in hun schetsboek met naast zich op tafel een pot zwarte inkt – zijn fel tegen het besparingsbeleid dat volgens hen kansarmen alleen maar verder de armoede in drukt. Bij Hart boven Hard hopen ze inspiratie op te doen voor hun eigen actiegroep.  

De Studio 

Als iedereen gespijsd en gelaafd is verplaatsen we ons nog een laatste keer. Dit keer naar De Studio, dat gelukkig slechts 1 minuut verderop is. In een zaal met de meest comfortabele fauteuils mogen we plaatsnemen voor de presentaties van organisaties Natuurpunt en Ringland. De eerste laat ons zien hoeveel natuur verloren zou gaan als de bouw van de Oosterweelverbinding bij het Noordkasteel door zou gaan. De tweede organisatie toont hoeveel natuur er bij komt als het alternatieve idee, de overkapping van de ring, wordt ingevoerd.  

Na afloop is er nog een feestje beneden. Een DJ is speciaal gekomen om voor ons platen te draaien. Maar iedereen ploft neer aan de tafels in het café om nog na te praten. Niemand krijgt nog die voeten van de vloer.  

Een uurtje later, het is nu 22u, lig ik onder frisgewassen lakens op de logeerkamer van een gastgezin in Antwerpen. Ik ben kapot! En dan te bedenken dat we morgen en overmorgen nog eens negen kilometer verder lopen. Ik sluit af met de samenvattende woorden over vandaag van organisator Nick: “Het was zwaar maar dat gaf de kans om te zien hoe hulpvaardig iedereen is ten opzichte van wildvreemden. In omstandigheden van weer en wind, waarin je elkaar moet helpen, kun je snel vrienden maken. En dat is wat er vandaag gebeurde. Iemand pakte de hand vast van een oudere vrouw die moeilijk ter been was. Anderen hielpen een vrouw met haar vier kinderen. We zijn door de storm geraakt. En daardoor is het op dag 1 al gelukt om mensen met elkaar verbinden.” Morgen dag 2.