Verslag, Nieuws, Economie, België -

De harde waarheid over de index

De automatische loonindexering ligt meer dan ooit onder vuur. Als het van Merkel en Sarkozy afhangt, wordt het systeem zo snel mogelijk afgeschaft. Gouverneur Guy Quaden van de Nationale Bank wil het debat openen over de hervorming van de index.

donderdag 17 februari 2011 01:03
Spread the love

Wie inkopen doet en de facturen betaalt, weet het. Het leven wordt almaar duurder. Zonder automatische loonindexering zou je het na elke stijging van de huurprijzen, de energierekening, het brood en de bioscooptickets net wat moeilijker hebben om rond te komen.

De indexering zorgt er voor dat je loon gelijke tred houdt met de gemiddelde stijging van de prijzen. Dat betekent ook dat je niet plots minder verdient voor hetzelfde werk.

“Alleen Portugal en België hebben dit systeem behouden”, schrijft Geert Noels.

Geert Noels vergeet Luxemburg, maar het komt hem natuurlijk beter uit om België in één adem met probleemland Portugal te noemen. “Bovendien hebben ook andere landen vormen van indexsystemen. In Frankrijk wordt het minimumloon aangepast aan de stijging van de levensduurte. Zelfs enkele Amerikaanse staten kennen indexsystemen”, zegt Chris Serroyen, hoofd van de studiedienst van de christelijke vakbond ACV.

“In alle landen wordt bij de loononderhandelingen rekening gehouden met de inflatie. Duitse vakbonden baseren hun looneisen in de verschillende sectoren op de stijging van de levensduurte”, aldus Serroyen.

Ook België kent een sectoraal systeem. Elke sector heeft zijn eigen afspraken. Er is dus niet één wet die de loonindexering regelt. In sommige sectoren zoals de horeca en de voedingssector worden de lonen jaarlijks aangepast. In de banksector gebeurt dat om de twee maanden. Andere sectoren moeten wachten tot de inflatie (de stijging van de prijzen) meer dan twee procent bedraagt. In veel sectoren zit er dus een vertraging op het mechanisme.  

Gezondheidsindex

In 1994 werd de zogenaamde gezondheidsindex ingevoerd. Ongezonde producten als tabak, alcohol en autobrandstof uit de indexkorf gehaald. Die prijzen mogen stijgen wat ze willen, ze hebben geen directe invloed meer op de loonindexering. Door die maatregel ging er wat koopkracht verloren.

Een afschaffing van de loonindexering zou niet meteen gunstig zijn voor de sociale rust. In elke sector en op elke werkplek zou dan elk jaar hard gevochten moeten worden om de lonen de levensduurte te laten volgen.

Tegenstanders van de index vergeten ook te melden dat het systeem ook gunstige effecten heeft op de economie. De index behoort samen met de tijdelijke werkloosheid en de sociale zekerheid tot de economische stabilisatoren. Het zijn een soort schokdempers die de crisis opvangen. “Dankzij die economische stabilisatoren doet België het op vlak van behoud van werkgelegenheid zelfs beter dan Duitsland”, zegt Chris Serroyen.

De loonindexering versterkt het vertrouwen van consumenten en vermijdt dat die de vinger op de knip houden uit schrik voor reële loondalingen.

De automatische loonindexering lijkt ook niet te zorgen voor grote loonverschillen met onze buurlanden. Sinds 1996, de invoering van de wet op de vrijwaring van het concurrentievermogen, groeiden de Belgische lonen 3,9 procent sneller dan het gemiddelde in de buurlanden. Een kloof die vooral geslagen werd in 2007 en 2008 toen de energieprijzen omhoog schoten. Een cijfer dat bovendien geen rekening houdt met de loonsubsidies die in ons land 1,3 procent van de loonmassa bedragen.

Duitsland

Eigenlijk is het ook fout om te spreken over een loonkloof met de buurlanden. De lonen in Frankrijk en Nederland stegen een pak sneller dan de Belgische lonen. Alleen Duitsland dat al jaren een politiek van harde loonmatiging voert, trekt het gemiddelde serieus naar beneden.

En net uit Duitsland komt de meest ernstige aanval op de index. Merkel en Sarkozy stelden begin deze maand een ‘pact voor de concurrentiekracht’ voor met daarin maatregelen als de verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 en de afschaffing van de index. Na zware kritiek van onder meer ontslagnemend premier Leterme werd het plan opgeborgen, maar het zal onder één of andere vorm opnieuw opduiken bij de informele top van 11 maart.

“Eigenlijk zou de Europese Unie Duitsland tot de orde moeten roepen.  Duitsland exporteert haar werkloosheid door aan loondumping te doen. Ondertussen stijgt de armoede. Het aantal mensen met risico op armoede is tussen 2005 en 2009 met 2.630.000 gestegen, dat is meer dan een kwart of 26,4 procent”, zegt Chris Serroyen.

Electrabel

Wie het rapport van de Nationale Bank leest, merkt trouwens dat niet de loonindexering maar de dure energieprijzen het grote probleem blijven. In een jaar tijd werd elektriciteit 6 procent duurder. De prijs van gas steeg zelfs met 21 procent. In onze buurlanden was dat respectievelijk 2,7 en 6,6 procent. Een pak minder dus. Grote schuldige is Electrabel, het bedrijf dat bestuurd wordt vanuit Frankrijk en dat als een vampier onze economie leegzuigt.

Er gaan stemmen op om de invloed van de stijgende energieprijzen op de index te temperen. De vakbonden zouden liever zien dat de overheid de prijzen van elektriciteit en gas onder controle krijgt. Maar voorlopig lijkt geen enkele politicus in staat om een vuist te maken tegen Electrabel.

take down
the paywall
steun ons nu!