Ons klimaat is in crisis en zowel de politiek als de bedrijfswereld schuiven heel wat ecologische oplossingen naar voren. Zijn ze effectief of draaien ze alleen maar een groen rad voor onze ogen? Dit is het gespreksonderwerp bij uitstek van de vele discussies op the Big Greenwash Circus, op zaterdag 20 april.

Één van de mede-organisators is Filip de Bodt. Tussen pot en pint verwelkomt hij iedere bezoeker met een brede glimlach en voor diegenen die dit wensen, met een pittige discussie: “Dit is het tweede jaar dat we de Greenwash Award uitreiken. Vele bedrijven en overheden steken zichzelf graag in een groen kleedje, maar wat eronder schuilt is vaak een luguber skelet. Dit willen we in de verf zetten door een prijs uit te reiken”.

Miriam Lemmens was één de tientallen bezoekers aanwezig: “Er vond vandaag in Gent een ander evenement plaats, I love Arctic van Greenpeace. Deze acties zijn vaak heel mooi georganiseerd, maar zijn inhoudelijk vrij zwak. Ik hoop vandaag wat meer achtergrondinformatie te krijgen over de cases die aan bod zullen komen”.

NGO’s als legitimatie voor de ergste bedrijven

Bezoekers konden dit jaar proeven van drie interessante workshops. De eerste handelde over de Limburgse Reconversie Maatschappij, die steenkoolgas wil ontginnen en verkopen als duurzame energie.

Daarnaast werd er ook nagedacht  over greenwashing van grote bedrijven, die NGO’s inhuren om hun immorele praktijken te legitimeren, zoals de relatie van Coca-Cola met het WWF. In de laatste workshop werd Electrabel in het vizier genomen voor zijn versleten kerncentrales en monopolie op de energiemarkt.

“NGO’s worden al te vaak gebruikt – en betaald – om een deel te worden van de PR-machine van grote multinationals, zoals Coca-Cola. Ze stappen mee in de leugens van de grote corporations om ze te legitimeren en hun problemen onder de mat te vegen.”

“Het is een regelrechte schande dat het WWF samen met Coca-Cola campagnes op touw zet om drinkbaar water te voorzien voor lokale gemeenschappen, terwijl zij net aan de basis liggen van dat probleem. Dit is greenwashing in één van zijn ergste gedaanten”, zegt Andrew Higginbottom, lector aan de universiteit Kingston Upon Thames, één van de gastsprekers van de workshops.

Nominaties

“Bedrijven genoeg om te nomineren voor een Greenwash Award”, zegt Filip de Bodt. “De deelnemers voor dit jaar waren Deutsche Bank, de samenwerking tussen Coca-Cola en het WWF, het VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie), Electrabel en het Europees emissiehandelssysteem voor CO2.”

Frank Vanaerschot is aanwezig om de nominatie van Deutsch Bank meer kracht bij te zetten. “Deutsche Bank wordt in de media geprezen omdat ze dit jaar CO2-neutraal willen worden. Via bosbeplanting zullen ze de uitstoot van hun gebouwen compenseren.”

“Maar de miljarden die Deutsche Bank in steenkoolcentrales investeert, worden weer vergeten. Die centrales zorgen voor een immense uitstoot van broeikasgassen terwijl de uitstoot van hun gebouwen maar goed is voor 1/20ste van één steenkoolcentrale”, zegt Vanaerschot.

Steven Desanghere van de Field Liberation Movement streed ook voor zijn nominatie, het VIB. “Het is gewoon waanzin dat de onderzoekers van het VIB zichzelf voordoen als onafhankelijke, integere wetenschappers. Het doel van hun onderzoek is alleen maar het versterken van de machtspositie van de enkele grote zaadproducenten en chemische bedrijven, zoals bijvoorbeeld BASF, Monsanto en Bayer.”

“Via GGO’s (genetisch gemodificeerde organismen) willen ze een gewas ontwikkelen dat bestand is tegen (hun eigen) nog zwaardere pesticiden. Als dit er ooit komt, kunnen alle imkers en bio-boeren de boeken dichtgooien.”

And the award goes to…

Om 17 uur zat de telling – van 1200 deelnemers – erop en werd de winnaar van de Greenwash Award aangekondigd. Het ETS (Europees Emissiehandelssysteem) won de internationale prijs met meer dan vijfhonderd stemmen, wat op zowel boegeroep als applaus kon rekenen.

“Het ETS is een gecamoufleerde subsidie voor de ergst vervuilende multinationals. Grote bedrijven krijgen uitstootrechten gratis toebedeeld. Overschotten verkopen ze achteraf door en boeken zo enorme winstbedragen.”

“Om een voorbeeld te schetsen, ArcelorMittal boekte jaarlijks ongeveer 160 miljoen euro winst met het doorverkopen van hun uitstootrechten. We zien ook gewoon geen positieve evolutie naar een duurzamere economie”, zegt Belen Balanya, CEO van Corporate European Observatory.

Het VIB ging met de binnenlandse award lopen, die op 352 stemmen kon rekenen. Net zoals vorig jaar hadden de genomineerden geen vertegenwoordiger gestuurd om de prijs in ontvangst te nemen.

“Op de grote multinationals heeft zo’n prijs weinig effect”, zegt Filip de Bodt, “maar lokaal kunnen we wel impact hebben. Vorig jaar had vzw VLAM gewonnen, het Vlaamse centrum voor Agro- en Visserijmarketing, vanwege hun valse duurzaamheidscampagne.”

“Toen vzw VLAM het nieuws hoorde dat ze de award hadden gewonnen, weigerden ze deze resoluut. Achteraf bleek uit een verslag van vzw Wervel dat VLAM in hun campagne rond ‘Vlees van eigen bodem’ de informatie transparanter en neutraler had gemaakt”.

Strijd onder een andere vlag

De avond werd afgesloten met een debat, waarvoor onder andere Anneleen Kenis was uitgenodigd, mede-schrijfster van het boek ‘De mythe van de groene economie’.

“Greenwashing is het antwoord van de markt om aan de ecologische kritiek van de maatschappij tegemoet te komen. Ze gebruiken valse oplossingen om de illusie te wekken dat we op het goede pad zijn. Helaas zijn dit gewoon pure marktmechanismen om enkel het kapitalistisch systeem te redden, niet de planeet”, vertelt ze.

“Vroeger was het al een overwinning als we deze problematiek op de agenda kregen. Door deze valse oplossingen wordt het nu alsmaar moeilijker om het juiste debat te voeren. We zouden onder een andere vlag opnieuw de strijd moeten aangaan. Enkel op die manier kunnen we een antwoord vinden dat niet vanuit het kapitalisme zelf komt”, zegt Anneleen Kenis.

Bezoeker Pascal Debruyne wist de avond mooi te eindigen met: “Het feit dat Coca-Cola een pro-suiker campagne financiert voor de vereniging van diëtisten heeft heel wat mensen geshockeerd. Initiatieven zoals de Greenwash Award lijken misschien irrelevant, maar hier begint verandering in te komen. Meer en meer voeden deze initiatieven het breder debat waardoor mensen hun ogen openen.”