(foto Frederik Sadones)
Opinie, Nieuws, Samenleving, Politiek, België, Afghanistan, Verblijfsvergunning, Politieke vluchtelingen, Asielrecht -

De gastvrije stad als opstap naar een Ander Land

Maandagavond 13 januari 2014 beëindigden de Afghaanse vluchtelingen hun voetmars van Brussel naar Gent in de Vooruit. Pascal Debruyne, stadsonderzoeker Ugent, schreef deze bijdrage voor ‘Gent Solidair met Afghaanse vluchtelingen’.

dinsdag 14 januari 2014 09:45
Spread the love

Pollen op zoek naar vruchtbare grond

Mensen op de vlucht zijn als pollen van een boom op zoek naar vruchtbare grond” zei de schrijver Andrew Crofts in zijn boek “Secrets of the Italian Gardener”. In tegenstelling tot dat lyrische beeld van vrijelijk ronddwarrelende pollen, die zich ooit enten op vruchtbare grond en vertakken tot bomen, is de alledaagse realiteit getekend door harde fysieke en ruimtelijk barrières.

Wie deze beelden en verhalen wil vatten moet de film “In this World” van Michael Winterbottom eens bekijken. “In this World” verhaalt de tocht van twee Afghaanse vluchtelingen Jamal en Enayat naar Londen, van Peshawar in Pakistan langs de voormalige zijderoute via Iran, Turkije en Italië, in de hoop in het beloofde Europa aan te komen.

De film neemt je mee langs donkere containers van afgeleefde vrachtwagens, clandestiene fabriekjes in Turkije, luizige kamertjes waar ze wachten op de volgende etappe van de tocht, wankele boten en de keukens van de Londense horeca. Een van hen, Jamal, haalt het op deze schier eindeloze odyssee naar een land dat niet op hen zit te wachten.

Jamal belt bij aankomst naar zijn oom, dat hij het heeft gehaald, maar dat zijn neef Enayat niet meer “in this world” is, gestikt door zuurstofgebrek in een container. “In this World” is een verfilming van de verhalen die vele Afghaanse vluchtelingen vanavond in de Vooruit kunnen vertellen over hun vlucht.

De paradox van globalisering

Deze tocht confronteert ons met de paradox van globalisering, die de dunne grens overstijgt tussen politieke en economische vluchtelingen. In een tijd van versnelde globalisering circuleert alles rond de planeet, van I-pads tot plushen mascottes voor de wereldcup in Brazilië en veel te goedkope kleren van ZARA en H&M uit Bangladesh die onze stedelijke lichamen en ego’s tooien.

“De onzichtbare hand” heet ook succesvolle migranten welkom zoals de Indische computerdeskundige of Joodse diamanthandelaar, de Chinese en Bengaalse  biotechnologische wonder-onderzoeker … tot Filipijnse verpleegsters die knelpuntberoepen vullen.

De muren worden pas opgetrokken wanneer het gaat om wat beleidsmakers zien als “de onnuttigen”. Dan heet het simplistisch dat we “niet het OCMW van de wereld zijn” en dat mag iets kosten.

De Europese Commissie (het zijn straks verkiezingen!) pompt sinds 2004 fortuinen in bewakingsfirma’s als FRONTEX en ondersteunde autoritaire regimes in Libië en Syrië, om de “onnuttigen” buiten te houden aan de buitengrenzen van de Unie.

Hoe wij vaak een hand hadden in de factoren die deze medemensen op de vlucht jagen, en mee aan de basis lagen van deze oorlog in Afghanistan, wordt netjes onder het tapijt geveegd. België gaf trouwens in 2012 113 miljoen euro uit voor de militaire operatie in Afghanistan om er de democratie in te bombarderen. Eén vlucht met een F-16 kost 31.250 euro. Wat konden we met al dat geld al niet doen voor deze Afghaanse medeburgers?

Waarvoor zijn wij op de vlucht?

Wat is het toch aan ‘vluchtelingen’ (politiek of economisch) waarvoor ‘wij’ op de vlucht slaan? Het valselijk waanbeeld over de perfecte maatschappij van gelijkgezinden – met gedeelde normen en waarden (en in de praktijk de toenemende nadruk op gedeelde taal en huidskleur) – maakt ons blind om te zien hoe onze steden en economie doorheen de tijd mee werden uitgebouwd en gered door legale en illegale migratie. Het zal in de toekomst niet anders zijn, wat men ook beweert.

Laat ons het roer radicaal omgooien. De filosoof Jacques Derrida stelde utopisch voor om “Cities of Refuge” (Vluchtsteden) uit te bouwen onderstut door “een universele gastvrijheid”. Gastvrije vluchtsteden kunnen de onrechtvaardige wetten van nationale asiel- en migratiebeleid heroriënteren, de formele (vaak papieren) contouren van “het behoren” veranderen en vormen van solidariteit uitbouwen die nog niet bestaan.

Op 13 januari 2014 ‘s avonds is Gent zo’n gastvrije Vluchtstad. Als daar morgen iets van rest, dan is er iets van de stelling dat “mensen op de vlucht als pollen van een boom zijn, op zoek naar vruchtbare grond”. Misschien zijn de vertakkingen die we dan zullen zien meer dan de vluchtroutes van deze Afghaanse medeburgers, maar wortelvertakkingen van bomen die groeien uit de pollen die zich hier kunnen enten.

 Ik dank u!

Pascal Debruyne, stadsonderzoeker Ugent

take down
the paywall
steun ons nu!