De eerste helft van 2011 zit er nagenoeg op. Tijd dus om de bewogen maanden eens te overlopen en wat zaken op een rijtje te zetten. Want, zoals je wel gemerkt hebt, ziet de wereld er iets anders uit dan zes maanden geleden. 

Deel 1 handelt over de situatie in Soedan, meer in bijzonder de ontwikkelingen in het Zuiden.

ZUID SOEDAN

INLEIDING

Na meer dan twintig jaar burgeroorlog die aan 2,5 miljoen mensen het leven heeft gekost en meer dan 4,6 miljoen mensen deed vluchten, kwam in 2005 een einde door het ondertekenen van de Comprehensive Peace Agreement in Nairobi. De provincies in het Zuiden werden semi-autonoom met de guerrilla strijders van het Sudan People’s Liberation Movement/Army (SPLM/A) aan het roer. Het moest een zes jarige overgangsperiode inluiden, waar de olie-opbrengsten gelijk werden verdeeld, een gezamenlijke troepenmacht (JIU: Joint Integrated Units) gecreëerd met als eindpunt het referendum in januari 2011 waar de bevolking van Abyei en Zuid-Soedan kon beslissen over onafhankelijkheid van het Noorden.

HET REFERENDUM

De aanloop naar het referendum heeft heel wat voeten in de aarde gekend, maar heeft zonder noemenswaardige problemen kunnen plaatsvinden in het Zuiden, niet in Abyei. De onenigheden over wie mocht stemmen, enkel de Dinka Ngok (de zogezegde officiële bewoners van Abyei, volgens het Zuiden) of ook de Misseriya (de Arabische nomaden die traditioneel tijdens de droge maanden afzakken om hun vee te laten grazen in de groene vallei van Abyei, volgens het Noorden) zorgden voor het uitblijven van een consensus en dus ook het uitstellen van het referendum in Abyei. Uiteindelijk stemde ongeveer 98% van de Zuid-Soedanese bevolking voor onafhankelijkheid.

INTERNE STRIJD ZUID-SOEDAN

Sinds vorig jaar zijn er in het Zuiden een aantal ex-militairen of politici die zich door het monopolistisch gedrag van de SPLM in de regering tekort gedaan voelden. Deze personen hebben zich in de loop der tijd kunnen evolueren en uitbreiden tot heuse rebellenbewegingen. De geruchten doen de ronde dat sommige van deze dissidenten worden gesteund (financieel en militair) door het Noorden, om de SPLM te destabiliseren, en met succes. Na het referendum zijn de acties, vooral in Unity, Jonglei en Upper Nile State toegenomen, met desastreuze humanitaire en politieke gevolgen. Dit is ook mede veroorzaakt door de JIU’s waarvan de gezagsvoerders zich benadeeld voelden en hun toekomst (na 2011 zouden de JIU’s worden opgedoekt) onzeker werd. Daarbij komt het feit dat de bevolking zich ook in grote onzekerheid bevindt; zo zijn er de onopgeloste beleidszaken omtrent landrechten, burgerschap, vee, grondstoffen en vooral politieke macht. Al deze zaken zorgen voor een vruchtbaar rekruteringsveld voor rebellengroepen. Het is dus absoluut noodzakelijk om in het verhaal van Soedan de intra conflicten in het Zuiden beter te bekijken, ook al zijn deze zeer ingewikkeld. Nochtans zijn het deze dynamieken die de toekomst van het onafhankelijke Zuiden, officieel op 9 juli 2011, verder zullen bepalen. Vooral Generaal Peter Gadet (South Sudan Liberation Army), ook genoemd in de recente strijd in Abyei, Lam Akol (SPLM/DC), George Athor,Gatluak Gai, Lord’s Resistance Army, Ismael Konyi, Gabriel Tang Gatwich Chan en David Yau Yau zijn belangrijke namen om te onthouden.

ABYEI

Tijdens de recente ontwikkelingen, waarbij het Zuiden een konvooi van terugtrekkende Soedanese troepen onder toezicht van de VN in een hinderlaag lokten. De reactie van het Noorden was hard en radicaal; Abyei town werd in geen mum van tijd ingenomen en platgebrand. Vandaag zijn er volgens het International Office for Migration (IOM) tussen de 40 à 50.000 mensen op de vlucht richting Zuid-Soedan. Caritas International, waar ikzelf voor werk, heeft snel kunnen reageren door het verdelen van 7.000 Non-Food Item kits in Wau en Turalei.

EN NU?

Vandaag (31 mei 2011) hebben de ministers van Defensie van beide ‘landen’ een akkoord ondertekend in Addis Abeba waar de grensstreek tussen Noord en Zuid zal worden gedemilitariseerd. Deze krachtmeting tussen Noord en Zuid toont aan dat er niet veel nodig is om twee blaffende honden te laten vechten, maar dat ze even snel terug in hun hok kruipen als ze de gevolgen voor de economische en politieke stabiliteit onder ogen zien.

Een open oorlog tussen Noord en Zuid lijkt mij vrijwel onwaarschijnlijk; wel dienen we de interne strijd in het Zuiden, de ontwikkelingen in Darfur, Zuid Kordofan en Blue Nile states én de binnenlandse beleidsveranderingen van het Noorden op te volgen.

UITDAGINGEN

– Burgerschap: Paspoort, identificatie, registratie, verificatie van alle terugkerenden: lang en slopend proces

– Olie: geen eigen pijpleiding, wel olie. Pijpleiding gebruiken van het Noorden… Nieuwe pijpleiding via Oeganda naar Kenia?

– Soft Border: slechts 85 % van de grens is bepaald, nomadische stammen (veelal Arabisch – Noord) willen graasrechten voor hun vee en garanties dat ze dit kunnen blijven doen.

– Schuldenkwijtschelding: wie krijgt wat?

– Grondwet: discussies over opname Abyei voor Zuiden in grondwet, politieke onenigheid over rol SPLM en inspraak andere politieke partijen, verkiezingsdatum volgende verkiezingen, etc. Lang proces

– Good Governance

– Geweld: interne veiligheid garanderen aan bevolking. Moeilijk te realiseren.

– Situatie in Noord Soedan

Bron : Intal / WIET VANDORMAEL

Intern at Caritas international Belgium
Emergency Aid Coordination
Southern Sudan Representative